Làm gì để HTX phát triển bền vững, phù hợp với Luật HTX 2012, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. NNVN có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Quốc Hải (ảnh), Ủy viên Thường vụ Liên minh HTX Việt Nam – Chủ tịch Liên minh HTX TP.Cần Thơ xoay quanh vấn đề này.
Ông có thể cho biết đôi nét hoạt động các HTX trên địa bàn TP Cần Thơ?
Trên địa bàn TP.Cần Thơ hiện nay có 209 HTX, trong đó 77 HTX nông nghiệp, 24 HTX tiểu thủ công nghiệp, 35 HTX vận tải, 14 HTX dịch vụ thương mại, 8 quỹ tín dụng nhân dân.
Tổng số thành viên 10.027 người, 9.483 lao động trong khu vực HTX. Tổng vốn điều lệ đăng ký 509,644 tỷ đồng. Những năm qua, các HTX đã có nhiều nỗ lực khắc phục khó khăn, từng bước xây dựng HTX kiểu mới theo Luật HTX 2012.
Đơn cử như các HTX và tổ hợp tác (THT) nông nghiệp tạo được sự liên kết hộ nông dân khá rộng rãi thực hiện cánh đồng lớn; trong 36 xã xây dựng NTM đều có HTX, THT. Nhiều HTX nông nghiệp đã tổ chức tốt các hoạt động dịch vụ hỗ trợ cho thành viên trong SX lúa hàng hóa, lúa giống, nuôi thủy sản, trồng rau màu, cây ăn trái, hoa kiểng, chăn nuôi gia súc.
Các HTX, THT giống cây trồng đã có những đóng góp lớn trong việc SX và cung ứng lúa giống cho nông dân. Các HTX nuôi thủy sản, nhất là nuôi cá tra liên kết với DN, đảm bảo cho các hộ thành viên nuôi đều có lãi.
Các HTX ngoài nông nghiệp thì như thế nào, thưa ông?
Thế mạnh của các HTX vận tải thu hút khá đông chủ phương tiện vận tải đường bộ, đường sông vào HTX. Riêng HTX đường sông mỗi năm vận chuyển trên một triệu tấn lúa gạo XK.
Các HTX xây dựng thì chủ yếu hoạt động các công trình trên địa bàn nông thôn, giải quyết thường xuyên và không thường xuyên cho cả ngàn lao động. Trong các HTX tiểu thủ công nghiệp, TM-DV vụ có 3 HTX trực tiếp XK hàng hóa với doanh số khá lớn. Còn các quỹ tín dụng nhân dân góp phần hỗ trợ vốn cho thành viên đa số là người SX nhỏ, nông dân làm ăn.
Thưa ông, khó khăn của HTX hiện nay là gì?
Năm 2015, thành phố Cần Thơ có gần 50% HTX hoạt động hiệu quả (khá, giỏi). Tuy nhiên, nhiều HTX qui mô nhỏ, hoạt động dịch vụ hỗ trợ thành viên đạt hiệu quả chưa cao nên thiếu sức hấp dẫn. Khó khăn, vướng mắc của đa số HTX là về năng lực quản lý, điều hành. Đáng chú ý, tài sản vật chất của HTX còn nghèo nàn, thiếu vốn nhưng lại khó tiếp cận.
Một số HTX thực hiện tổ chức lại HTX theo Luật HTX 2012 đang có nhiều lúng túng. Không ít HTX trong tổng số HTX hiện có (khoảng 30%) có thể giải thể do hoạt động yếu kém, đã ngưng hoạt động hoặc hoạt động không phù hợp với HTX kiểu mới.
Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị về việc đẩy mạnh triển khai thi hành Luật HTX 2012. Vậy, TP.Cần Thơ thực hiện như thế nào?
Chỉ thị số 19/CT-TTg ngày 24/7/2015 của Thủ tướng Chính phủ nhằm chỉ đạo đôn đốc các cấp, các ngành đẩy mạnh việc triển khai thi hành Luật HTX tích cực hơn, khắc phục tình trạng chậm trễ, khó khăn lúng túng.
Kể từ khi Luật HTX 2012 có hiệu lực (ngày 1/7/2013) đến nay, Liên minh HTX TP Cần Thơ phối hợp cùng các đơn vị liên quan đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến Luật HTX trong hầu hết các HTX. Đến nay, Cần Thơ đã có trên 30 HTX đăng ký lại xong.
Thu hoạch cá tra tại HTX Thới An, quận Ô Môn, thành phố Cần Thơ
Theo tinh thần Chỉ thị số 19 của Thủ tướng Chính phủ, ngày 4/8/2015 UBND thành phố đã ra Công văn số 3643/UBND-KT, chỉ đạo Sở Kế hoạch – Đầu tư, phối hợp cùng Liên minh HTX thành phố, UBND quận, huyện và đơn vị có liên quan tiếp tục đẩy mạnh triển khai thi hành Luật HTX, tham mưu cho UBND thành phố chỉ đạo những vấn đề thuộc thẩm quyền.
Những đề xuất của ông trong triển khai thi hành Luật HTX?
Trước mắt chúng tôi sẽ tập trung đẩy mạnh thực hiện tư vấn, hướng dẫn các HTX tổ chức lại HTX theo Luật HTX 2012, vừa đảm bảo đạt tiến độ vừa đảm bảo thực chất.
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền Luật HTX, các nghị định, thông tư hướng dẫn thi hành Luật HTX đến các cơ sở HTX. Tham mưu cho UBND thành phố và tích cực tham gia thực hiện một số chương trình: tuyên truyền, tư vấn, hỗ trợ thành lập, phát triển HTX; bồi dưỡng cán bộ, thành viên HTX; xây dựng mô hình HTX; xúc tiến thương mại HTX.
Thi hành Luật HTX là cả quá trình, áp dụng Luật HTX tất nhiên sẽ có những vấn đề khó khăn, vướng mắc phát sinh. Để việc thi hành Luật HTX đạt kết quả tốt, đem lại lợi ích thiết thực, tôi nhận thấy các bộ, ngành cần có sự chỉ đạo một cách cụ thể. Đồng thời, triển khai các chính sách hỗ trợ HTX, thực hiện thí điểm xây dựng nhân rộng mô hình HTX kiểu mới hoạt động có hiệu quả.
Xin cám ơn ông!
