Những ngày đầu năm mới, không khí vui xuân vẫn tràn ngập mọi ngõ ngách của các thôn bản. Những hộ trồng hồi trên địa bàn huyện Văn Quan (Lạng Sơn) đã tất bật bắt tay vào thu hoạch những rừng hồi trái vụ (hồi 'tứ quý') nhằm tranh thủ giá bán đang ở mức rất cao.
Cây hồi có hai vụ thu hoạch, một vụ chính từ tháng 6 đến tháng 10 hàng năm, và vụ trái (người dân hay gọi là vụ hồi 'tứ quý') từ tháng 1 đến tháng 4 (dương lịch) hàng năm. Vụ hồi 'tứ quý' năm nay, người trồng hồi nơi đây phấn khởi ví von, chưa năm nào có nhiều 'lộc đầu năm mới' như năm nay!
Ông Linh Văn Chiến, thôn Nà Hấy, xã Bình Phúc (Văn Quan, Lạng Sơn) có 3 ha trồng hồi phấn khởi: Từ tháng chạp năm ngoái đến nay, giá hoa hồi luôn ở mức cao và tăng liên tục. Hoa hồi tươi hiện có giá hơn 75.000 đ/kg, cao gấp đôi cùng kỳ năm trước. Hồi khô có giá 300.000-320.000 đ/kg (so với cùng kỳ năm trước chỉ có 200.000-220.000 đ/kg).
Cũng theo ông Chiến, cây hồi là cây trồng gắn bó với nhiều thế hệ người dân nơi đây. Trồng hồi có ưu điểm không mất nhiều công chăm sóc, chỉ bỏ ít công phát cỏ, dọn dẹp rừng trồng và chỉ trồng một lần trong khi thời gian thu hoạch lên tới hàng chục năm. Bên cạnh đó, ưu điểm của cây hồi là có thể tận thu được hết từ quả non, quả già, quả rụng vẫn có thể bán được.
Ông Trần Văn Trường, thôn Tây A, xã Yên Phúc (Văn Quan) vui vẻ: Cây hồi là cây trồng thích hợp nhất với khí hậu, thổ nhưỡng nơi đây, nên không trồng cây nào hiệu quả kinh tế cao hơn cây hồi. Hiện nay, hoa hồi ngày càng được ưa chuộng vì có những công dụng vô cùng tuyệt vời mà ít loài thảo mộc nào có được.
Ngoài việc được sử dụng trong sản xuất rượu, làm bánh kẹo, chế biến món ăn..., hoa hồi còn có giá trị quan trọng đối với sắc đẹp và sức khỏe. Trong đông y, đây cũng là một vị thuốc có công dụng rất tốt trong việc điều trị thấp khớp, kích thích tiêu hóa, chữa đau bụng, ngộ độc thức ăn, trị rắn cắn… Vì vậy, với 300 cây hiện có, ông đang mua thêm 200 cây giống để thay thế những cây đã không còn năng suất và tăng số lượng trồng mới.
Hiện nay, hồi được trồng ở hầu khắp các xã trên địa bàn huyện Văn Quan như Bình Phúc, Yên Phúc, Liên Hội, An Sơn… Vụ hồi trái vụ 2020 - 2021, lượng cung có phần giảm mạnh do điều kiện thời tiết không thuận lợi.
Theo người trồng hồi, bệnh đốm lá, sâu đục thân phá hoại cây phát triển khá mạnh, làm cho khô cây, rụng lá, rụng quả, nên tỷ lệ đậu hoa rất ít. Trong khi đó nhu cầu của thị trường tiêu thụ ngày càng được mở rộng vì người tiêu dùng đã bắt đầu quan tâm nhiều hơn về những công dụng mà hồi mang lại. Vì vậy, lượng cung vẫn chưa đáp ứng được với nhu cầu ngày càng tăng của thị trường.
Theo Bà Triệu Thị Khiêm, một hộ dân có nhiều kinh nghiệm trồng hồi ở thôn Khòn Mới, xã Bính Phúc (huyện Văn Quan), hiện nay nguồn giống hồi đa số do bà con tự chọn quả to, hoặc theo dõi cây nào hay sai quả, hoa chọn lấy quả làm giống ươm cây non, nên chất lượng giống đầu vào chưa đảm bảo, trong khi thời gian để thấy kết quả khi cho thu hoạch phải mất 10 năm.
Những diện tích cây hồi lâu năm năng suất thất thường, có năm sai hoa, năm lại không có. Theo kinh nghiệm của người trồng hồi, cứ một năm được mùa thì hai hoặc ba năm sau sẽ mất mùa.
Ông Việt, một thương lái chuyên thu mua hồi ở chợ Bái (huyện Văn Quan) cho rằng: Giá hồi năm nay tăng cao là do nhu cầu của thị trường ngoài nước tăng lên, nhất là thị trường Trung Quốc.
Lượng tiêu thụ trong nước không đáng kể mà xuất đi các nước mới là hiệu quả kinh tế cao nhất của cây hồi. Nhờ đó, mặc dù hiện không phải là chính vụ, nhưng hồi bà con thu hoạch đến đâu đều được thu mua và xuất bán đi đến đó. Hơn nữa, giá hoa hồi luôn giữ ở mức cao trong một thời gian dài, điều này chưa gặp ở các vụ hồi trước đó.
“Trong thời gian tới, giá hồi có thể vẫn sẽ giữ ở mức cao, do lượng cung còn rất ít trong khi nhu cầu của thị trường không ngừng tăng lên”, ông Việt nhận định.