Liên kết còn yếu
Theo Liên minh Hợp tác xã (HTX) tỉnh Gia Lai, hiện toàn tỉnh có 411 HTX, trong đó có 329 HTX nông nghiệp (chiếm 80%) với hơn 10.000 thành viên. Các HTX nông nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực như trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp, thủy sản, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp. Một số HTX đã chủ động gắn sản xuất với chuỗi giá trị, ứng dụng công nghệ cao, sản xuất theo hướng hữu cơ. Đến nay, có 8 sản phẩm của 4 HTX được chứng nhận OCOP 4 sao và 24 sản phẩm của 15 HTX được chứng nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh.
HTX Nông nghiệp Chư A Thai (huyện Phú Thiện, Gia Lai) trưng bày sản phẩm gạo ST25. Ảnh: Đăng Lâm.
Tuy vậy, các HTX nông nghiệp của Gia Lai vẫn còn không ít khó khăn và vướng mắc trong hoạt động, chưa phát huy được tiềm năng và lợi thế của mình. Các HTX có quy mô nhỏ, cơ sở vật chất và trình độ khoa học công nghệ cũng như tiềm lực tài chính yếu, đội ngũ cán bộ quản lý chưa được đào tạo cơ bản và ít được cập nhật kiến thức mới. Ngoài ra, mối quan hệ giữa HTX xã và các thành viên còn thiếu sự gắn kết…
Một ví dụ điển hình là HTX Nông nghiệp Tiên Phong Kbang (thị trấn Kbang, huyện Kbang) với 14 thành viên tham gia mô hình trồng vải VietGAP hướng đến tiêu thụ tại các siêu thị và xuất khẩu. Theo ông Nguyễn Văn Huế, Giám đốc HTX Nông nghiệp Tiên Phong Kbang, quá trình hoạt động từ khi HTX thành lập vào năm 2021 đến nay gặp rất nhiều khó khăn như: Nguồn vốn đóng góp của các thành viên ít, chưa tiếp cận được với nguồn vốn vay, thị trường không ổn định, giá cả sản phẩm bấp bênh khiến đầu ra sản phẩm gặp nhiều khó khăn. “Đây chính là nút thắt khiến HTX khó thu hút thêm thành viên tham gia để phát triển”, ông Huế chia sẻ.
Ông Nguyễn Mậu Phong, Phó Chủ tịch Thường trực Liên minh HTX tỉnh Gia Lai cho rằng, kinh tế tập thể, HTX của tỉnh chưa có chuyển biến mang tính đột phá, còn nhiều hạn chế. Trong những tháng đầu năm 2023, việc vận động thành viên và người lao động tham gia HTX chưa nhiều. Các hoạt động liên doanh, liên kết giữa các HTX với nhau và giữa HTX với doanh nghiệp còn ít, nội dung hạn chế.
Bên cạnh đó, việc quản lý và điều hành của các cấp quản lý HTX còn yếu, thiếu sự quan tâm của các cấp chính quyền và các ngành chức năng. Việc xây dựng thương hiệu sản phẩm và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm vẫn còn hạn chế…
HTX Xây dựng - Thương mại - Dịch vụ Phượng Hoàng (huyện Đức Cơ, Gia Lai) đầu tư trang thiết bị chế biến sâu. Ảnh: Đăng Lâm.
Nhiều giải pháp nâng cao năng lực
Đánh giá những khó khăn bất cập của các HTX nông nghiệp, tỉnh Gia Lai đã có những giải pháp toàn diện để gỡ bỏ những rào cản, tạo điều kiện thuận lợi cho các HTX nông nghiệp phát triển bền vững.
Một trong những giải pháp quan trọng là đẩy mạnh liên kết giữa các HTX với nhau và giữa HTX với doanh nghiệp. Đây là cách để các HTX chia sẻ kinh nghiệm, nguồn lực, mở rộng quy mô sản xuất, tiếp cận công nghệ mới, bảo đảm đầu ra cho sản phẩm. Nhiều doanh nghiệp đã có sự quan tâm và hợp tác với các HTX nông nghiệp trong việc đầu tư, bao tiêu sản phẩm theo chuỗi giá trị.
Một số địa phương trên địa bàn tỉnh Gia Lai cũng đã chủ động triển khai những biện pháp cụ thể để hỗ trợ các HTX nông nghiệp.
Ông Lê Thanh Sơn, Phó Chủ tịch UBND huyện Kbang cho biết, UBND huyện đã chỉ đạo các ngành chuyên môn hỗ trợ 13 HTX nông nghiệp định hướng xây dựng phương án sản xuất kinh doanh - dịch vụ; lựa chọn, xác định ngành nghề, lĩnh vực hoạt động phù hợp; quan tâm hỗ trợ về vốn, khoa học kỹ thuật; xây dựng thương hiệu, giới thiệu, quảng bá các sản phẩm đặc trưng của địa phương qua các kênh hội chợ, cửa hàng OCOP - Nông sản tiêu biểu, sàn giao dịch thương mại điện tử…
“Huyện Kbang sẽ tiếp tục làm việc với các doanh nghiệp, nhà đầu tư để có giải pháp hỗ trợ các HTX trong liên kết, phát triển vùng nguyên liệu; đầu tư, bao tiêu sản phẩm của HTX theo chuỗi giá trị”, ông Lê Thanh Sơn nhấn mạnh.
Các HTX nông nghiệp ở Gia Lai ngày càng có chuyển biến tích cực trong hoạt động, góp phần thúc đẩy phát triển sản phẩm chủ lực của địa phương. Ảnh: Đăng Lâm.
Tại huyện biên giới Đức Cơ, những năm gần đây, ngành chức năng huyện chủ yếu tập trung hỗ trợ pháp lý, hồ sơ, hướng dẫn cho các HTX nông nghiệp phát triển theo hướng gắn với các sản phẩm nông nghiệp chủ lực của địa phương. Bên cạnh đó, trong quá trình xây dựng thương hiệu, sản phẩm OCOP của các HTX, huyện cũng đã có những sự hỗ trợ về kỹ thuật, tài chính và thị trường.
Ông Siu Luynh, Phó Chủ tịch UBND huyện Đức Cơ cho biết, huyện đã chỉ đạo các ngành liên quan cung cấp thông tin, tư vấn cho các HTX về các chính sách ưu đãi, hỗ trợ của nhà nước. “Bên cạnh đó, huyện còn tổ chức các lớp bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý cho cán bộ của các HTX; phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức kiểm tra, đánh giá và cấp chứng nhận OCOP cho các sản phẩm của các HTX, đồng thời giới thiệu và kết nối các HTX với các doanh nghiệp để bán hàng qua mạng internet và các kênh bán hàng trực tuyến”, ông Siu Luynh chia sẻ.
Nhờ có sự quan tâm hỗ trợ của tỉnh và các địa phương, nhiều HTX nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Gia Lai đã vượt qua khó khăn và phát triển bền vững. Một số HTX đã trở thành đơn vị điển hình trong việc áp dụng công nghệ cao, sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, organic..., tạo ra những sản phẩm chất lượng, đáp ứng các yêu cầu khắt khe của người tiêu dùng. Đây là những thành quả khích lệ cho sự phát triển của kinh tế tập thể, HTX nông nghiệp ở Gia Lai.
Các HTX nông nghiệp là một trong những mô hình kinh tế tập thể quan trọng, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, tăng thu nhập cho người dân nông thôn. Tuy nhiên ở Gia Lai, thành phần kinh tế này vẫn đang phải đối mặt với nhiều thách thức và bất cập trong hoạt động. Để giải quyết những vấn đề này, tỉnh Gia Lai đã triển khai nhiều biện pháp toàn diện từ cơ chế chính sách đến hỗ trợ kỹ thuật và tài chính cho các HTX nông nghiệp trên địa bàn tỉnh.
