Giải pháp nào kéo giảm chi phí xuất nhập khẩu cho doanh nghiệp?

Ngày 6/4 tại TP.HCM diễn ra buổi tọa đàm “Tìm giải pháp kéo giảm chi phí xuất nhập khẩu cho doanh nghiệp” do Báo Hải quan tổ chức, với sự tham dự của Cục Giám sát quản lý về Hải quan (Tổng cục Hải quan), Cục Hải quan các tỉnh, thành phố phía Nam, các Hiệp hội DN và khoảng 100 doanh nghiệp xuất nhập khẩu (XNK).

Theo bà Vũ Thị Ánh Hồng, Tổng Biên tập Báo Hải quan, Việt Nam hiện là đối tác thương mại của hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ, nằm trong số ít quốc gia Đông Nam Á có độ mở kinh tế cao. Với 17 Hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết, đang đàm phán và đã triển khai, trong đó có các FTA thế hệ mới như CPTPP và EVFTA,… là cơ hội cho hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) hàng hóa của Việt Nam với các thị trường này.

Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 bùng phát đã ảnh hưởng lớn đến phát triển kinh tế của cả nước, trong đó hoạt động XNK của doanh nghiệp (DN) bị ảnh hưởng không nhỏ. Cùng với đó, xung đột quân sự Nga – Ukraine, giá dầu thế giới tăng, dẫn đến chi phí vận tải, logistics tăng cao càng làm cho chi phí XNK gia tăng.

Theo các DN, chi phí bị đẩy lên cao, khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam giảm, nhiều DN xuất khẩu chấp nhận hòa vốn, thậm chí bị lỗ để xuất khẩu hàng hóa nhằm duy trì mối quan hệ làm ăn với khách hàng. Trong khi đó, gần đây, phí chuyên chở container tiếp tục được nhiều hãng tàu thông báo điều chỉnh tăng đến 20%, dù mức giá đã khá cao, tăng vài lần so với trước khi có dịch… Chi phí XNK tăng cao làm nhiều DN không đủ lực để cạnh tranh.

Để góp phần đáng kể vào việc cắt giảm thời gian thông quan hàng hóa qua biên giới, tiết kiệm được nhiều chi phí cho DN, giúp các DN nâng cao năng lực cạnh trạnh, ông Đào Duy Tám, Phó Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan (Tổng cục Hải quan) cho biết, bên cạnh việc hoàn thiện hệ thống thể chế, văn bản quy phạm pháp luật, Tổng cục Hải quan đã triển khai nhiều giải pháp về ứng dụng công nghệ thông tin như thực hiện thủ tục hải quan hoàn toàn bằng phương thức điện tử; thanh toán điện tử (E-Payment); quản lý giám sát hải quan tự động; thay thế các thủ tục hành chính bằng việc chuyển đổi sang hình thức kết nối, trao đổi dữ liệu thông tin điện tử... 

Cũng theo ông Tám, trong giai đoạn tới, Hải quan Việt Nam sẽ tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính một cách sâu rộng, toàn diện nhằm giảm thời gian thông quan hàng hóa, tạo thuận lợi cho DN. Trong đó, tái thiết kế tổng thể hệ thống CNTT ngành Hải quan, hướng tới Hải quan số, Hải quan thông minh.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Jonathan Hạnh Nguyễn, Chủ tịch HĐTV Tập đoàn IPPG chia sẻ về những tác động của việc cước vận tải và giá dầu thế giới liên tục tăng cao trong thời gian qua đối với hoạt động XNK của doanh nghiệp. 

Trưởng ban Hải quan và tạo thuận lợi thương mại - Hiệp hội doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam Trần Việt Huy cho rằng, cần áp dụng thủ tục hải quan minh bạch, hiệu quả để giảm chi phí, tăng tính dự đoán; nhanh chóng xây dựng và sử dụng các hệ thống trao đổi điện tử các dữ liệu giữa các DN, Hải quan và các cơ quan liên quan (trên nền tảng mạng một cửa quốc gia sẵn có và tiến tới trên nền tảng phần mềm Hải quan miễn phí).

Ông Huy cũng đề nghị Tổng cục Hải quan cần tăng cường đại chúng hóa đào tạo đại lý khai thuê Hải quan; tăng cường tuyên truyền sử dụng dịch vụ của đại lý Hải quan vì đây là xu hướng đã được thế giới chứng minh.

Theo ông Đặng Thái Thiện, Phó trưởng phòng Giám sát quản lý, Cục Hải quan TP.HCM, cảng Cát Lái thuộc Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn có sản lượng hàng hóa khai thác chiếm 50% thị phần cả nước, hơn 80% sản lượng hàng hóa tại cảng biển TP.HCM, tốc độ tăng trưởng hàng năm 10% nhưng kết cấu cơ sở hạ tầng giao thông không đáp ứng kịp với tốc độ tăng trưởng của sản lượng hàng hóa thông qua cảng dẫn đến nguy cơ ùn tắc tại cảng Cát Lái và ảnh hưởng giao thông các khu vực lân cận cảng.

Để giảm 70% thời gian tiếp nhận, kiểm tra hồ sơ hải quan cũng như giảm 70% thời gian kiểm tra thực tế hàng hóa, Cục Hải quan TP.HCM đã ban hành Quyết định 2318, ban hành “Đề án Tạo thuận lợi thương mại: Thủ tục hải quan trong hoạt động Logistics và chống ùn tắc hàng hóa XNK tại cảng Cát Lái” với 3 giải pháp. Cụ thể, xây dựng mô hình làm việc tập trung, khép kín, thực hiện thủ tục hải quan 24/7 trên cơ sở thiết lập kênh trao đổi thông tin riêng giữa cơ quan Hải quan - Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn - DN để thực hiện thủ tục hải quan, thủ tục giao nhận hàng hoá cho các DN tham gia đề án; Bố trí khu vực xếp hàng hóa riêng, có phương án giao nhận hàng hóa tại cầu cảng và phân luồng di chuyển riêng cho xe chở container của các DN tham gia đề án; Ứng dụng công nghệ thông tin để xây dựng Hệ thống giám sát trực tuyến quá trình làm thủ tục hải quan - giao nhận hàng hóa XNK và đánh giá mức độ hài lòng của người đi làm thủ tục hải quan đối vói công chức hải quan và cơ quan hải quan.