Cái khẩu hiệu mà những người thực hiện luôn tâm niệm để có một tiết mục ăn khách là “sốc, và sốc hơn nữa” hoặc “sến, và sến hơn nữa”.
Do đó, đừng khán giả nào bất ngờ khi chứng kiến giám khảo nổi giận đùng đùng (như siêu mẫu Thanh Hằng trong “Người mẫu Việt Nam”) hay nước mắt đầm đìa (như Văn Mai Hương trong “Thần tượng âm nhạc nhí”) trên màn ảnh nhỏ, vì lúc ấy họ đang “diễn hơi sâu”.
Tuy nhiên, khi những gương mặt đã có chỗ đứng nhất định trong đời sống văn hóa mà vẫn bị cuốn vào những cuộc phô diễn ầm ĩ của trò chơi tương tác, thì công chúng cũng cảm thấy ái ngại. Như chương trình “Nhân tố bí ẩn” truyền hình trực tiếp tối Chủ nhật 24/7 trên kênh VTV3.
Với ca khúc “Không quan tâm” do Minh Như thể hiện, bốn vị giám khảo Thanh Lam, Hồ Quỳnh Hương, Tùng Dương và Dương Khắc Linh đã trổ tài… bày tỏ thái độ quá mức cần thiết. Cách nói qua nói lại của các giám khảo, dù có tạo ra chút hiệu quả gay cấn cho cuộc thi, nhưng lại biến chương trình giải trí thành một cái chợ.
Và có kẻ tung thì phải có người hứng, màn khẩu chiến ngoạn mục chỉ kết thúc khi người cần nói nhiều là MC Thành Trung lên tiếng: "Xin hãy cho tôi được nói. Tôi là MC của chương trình".
Trong cơn bùng phát dữ dội của các chương trình truyền hình thực tế, mọi nhân tố có chút tên tuổi đều được huy động để đảm nhiệm vai trò… giám khảo. Và vô tình, cuộc cạnh tranh để giành giật giám khảo cũng diễn ra từ đài địa phương đến đài Trung ương.
Bây giờ, công nghệ phát sóng đã tương đương nhau, nên đừng nghĩ rằng làm giám khảo trên Đài Truyền hình Việt Nam sẽ oai phong hơn làm giám khảo trên Đài Truyền hình Vĩnh Long. Nhầm to đấy. Chính thù lao mới có ý nghĩa quyết định việc chọn ghế nóng của giám khảo. Vấn đề tiền bạc dễ giải quyết, nhưng vấn đề chất lượng thì vẫn treo lơ lửng.
Ở nước ta hiện nay, chỉ có hai đối tượng đắc dụng làm giám khảo truyền hình thực tế là ca sĩ và danh hài. Tạo không khí vui nhộn như Hoài Linh cũng ăn khách mà có sức hút bởi thị phi như Hồ Ngọc Hà cũng ăn khách.
Thế nhưng, nếu không bị chi phối bởi quần áo và son phấn, mà đôi lần nghiêm túc lắng tai nghe lời vàng ý ngọc của giám khảo thì rất dễ chán nản. Ngoài những mỹ từ hào phóng như “rất xúc động”, “thật tuyệt vời” hay “quá đỉnh” thì ấn tượng của giám khảo đối với công chúng khá mờ nhạt.
Lý do, bên cạnh nguyên tắc tuân thủ luật chơi (công khai hoặc ngấm ngầm) của ban tổ chức, hầu hết giám khảo đều ngần ngại bộc lộ cá tính.
Truyền hình thực tế dẫu khuyến khích tính tương tác, thì cũng chỉ là một show diễn. Diễn cho khéo léo, diễn cho tròn trịa, diễn cho tươi vui… đều theo đúng kịch bản, cả thí sinh lẫn giám khảo. Nếu ai đó hồn nhiên bước qua khỏi lằn ranh của kịch bản, chắc chắn sẽ không được… hẹn tái ngộ lần sau.
Chúng ta xem giám khảo diễn, dĩ nhiên nét mặt hỉ hả của họ quan trọng hơn ngôn từ chuẩn xác của họ. Vì vậy, hay - dở, đúng - sai từ nhận định của giám khảo, rất ít khi khiến ai bận tâm. Tuy nhiên, bằng thái độ cầu thị, không mấy khó khăn để thấy rằng chất lượng giám khảo trên màn ảnh nhỏ đang rất chông chênh.
Thứ nhất, thông tin luôn ít ỏi. Thứ hai, khen chê kiểu… hòa vốn. Nguyên nhân chính để tồn tại thảm cảnh này, là những người đủ năng lực và đủ bộc trực để làm giám khảo thì ái ngại trước những chiêu trò trên ti vi.
Còn những người đủ can đảm đem diện mạo hào hứng nửa thành đạt nửa thân thiện của mình lên sóng truyền hình, thì chủ yếu muốn úy lạo thí sinh và khán giả bằng sự nhẹ nhàng, sự ngọt ngào, sự ồn ào và cả sự… nhạt nhẽo.
Muốn thay đổi chất lượng giám khảo trên truyền hình, chỉ trông chờ vào sự thay đổi tư duy của những người làm truyền hình.
