Ngày 4/3/2022, ông Nguyễn Quang Quảng - Giám đốc Công ty Cổ phần Than Hà Tu (TKV) ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu Gói thầu số 3: Thuê ngoài bốc xúc và vận chuyển đất đá khu vực Tây Bắc - Tây - Tây Nam, thuê vận chuyển phục vụ máy xúc của mỏ phục vụ sản xuất năm 2022, thuộc kế hoạch dự toán thuê ngoài một số công đoạn chính phục vụ sản xuất năm 2022 của Công ty Cổ phần Than Hà Tu (địa chỉ TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh).
Gói thầu này có giá dự toán là 746.972.950.900 VND (Bảy trăm bốn mươi sáu tỷ, chín trăm bảy mươi hai triệu, chín trăm năm mươi nghìn chín trăm đồng). Liên danh trúng thầu gồm: Công ty TNHH 1 thành viên Hướng Tâm - Công ty Cổ phần Đầu tư và Dịch vụ Vận tải Trung Nghĩa - Công ty TNHH Thương mại Ngọc Hùng - Công ty Cổ phần Hoàng Hậu. Giá trúng thầu là 732.622.112.640 VND (Bẩy trăm ba mươi hai tỷ, sáu trăm hai mươi hai triệu, một trăm mười hai nghìn, sáu trăm bốn mươi đồng). Như vậy, với gói thầu 746 tỷ, qua đấu thầu rộng rãi Công ty Than Hà Tu tiết kiệm được hơn 14 tỷ đồng cho đơn vị.
Vận chuyển đất đá trên khai trường Công ty than Hà Tu. Ảnh: Quang Thọ
4 đơn vị trên đều là những "gương mặt thân quen" trúng nhiều gói thầu trong ngành than. Mật độ trúng thầu nhiều nhất trong số 4 doanh nghiệp này là Công ty Cổ phần Đầu tư và Dịch vụ Vận tải Trung Nghĩa. Theo thống kê, trong 3 năm từ 2019 cho đến hết 2021, trong vài trò độc lập hoặc liên danh, Công ty Trung Nghĩa đã trúng khoảng 30 gói thầu tại các đơn vị thuộc Tổng Công ty Đông Bắc và TKV, chủ yếu liên quan đến bốc xúc, vận chuyển đất đá mỏ.
Tiếp đến là Công ty TNHH 1 thành viên Hướng Tâm. Tính từ đầu năm 2019 đến nay, trong vài trò độc lập và liên danh, Hướng Tâm trúng 6 gói thầu chủ yếu là của Công ty Than Hà Tu làm chủ đầu tư với tổng giá trị các gói thầu trên 1.700 tỷ đồng. Điểm chung những gói thầu Công ty Hướng Tâm trúng thầu rất sát giá, tỷ lệ tiết kiệm thấp, chưa đảm bảo tính hiệu quả trong đầu tư.
Chẳng hạn như gói thầu số 05: Thuê ngoài bốc xúc vận chuyển đất đá tại khai trường Công ty 4 tháng cuối năm 2019 - Công ty Cổ phần Than Hà Tu làm chủ đầu tư. Gói thầu có giá dự toán 141.123.598.000 VND (Một trăm mười bốn tỷ, một trăm hai mươi ba triệu, năm trăm chín mươi tám nghìn đồng). Qua đấu thầu rộng rãi, liên danh Công ty Hướng Tâm - Công ty Cổ phần Vân Đồn Mast và Công ty TNHH Thương mại Vận tải Phan Thụy, trúng thầu với giá như dự toán, 141.123.598.000 VND. Có nghĩa, với gói thầu 141 tỷ đồng, qua đấu thầu rộng rãi không bớt được một nghìn nào cho Than Hà Tu.
Tiếp nữa là Gói thầu số 05: Thuê thiết bị công suất lớn bốc xúc, vận chuyển đất đá CBSX phục vụ sản xuất năm 2021, Than Hà Tu làm chủ đầu tư. Gói thầu có giá dự toán 75.381.900.000 VND (Bảy mươi lăm tỷ, ba trăm tám mươi mốt triệu, chín trăm nghìn đồng), liên danh Công ty Hướng Tâm - Công ty TNHH Belaz Invest trúng thầu với giá 75.174.000.000 VND (Bẩy mươi lăm tỷ một trăm bẩy mươi tư triệu đồng), chỉ giảm được 207 triệu đồng cho gói thầu 75 tỷ đồng.
Rồi đến Gói thầu số 07: Thuê ngoài bốc xúc, vận chuyển đất đá phục vụ sản xuất 2 tháng cuối năm 2020, cũng của Than Hà Tu làm chủ đầu tư. Gói thầu có giá 54.614.880.540 VND (Năm mươi bốn tỷ, sáu trăm mười bốn triệu, tám trăm tám mươi nghìn, năm trăm bốn mươi đồng). Liên danh Công ty Hướng Tâm – Công ty Cổ phần Vân Đồn Mast - Công ty Cổ phần Đầu tư và Dịch vụ Trung Nghĩa trúng thầu sát giá là 54.160.543.800 VND (Năm mươi tư tỷ một trăm sáu mươi triệu, năm trăm bốn mươi ba nghìn, tám trăm đồng).
Nhắc đến "trúng thầu sát giá" thì không thể không kể đến Gói thầu số 01: Thuê ngoài bốc xúc và vận chuyển đất đá tại khai trường Công ty năm 2020 do Than Hà Tu làm chủ đầu tư. Giá dự toán của gói thầu là 616.248.468.000 VND (Sáu trăm mười sáu tỷ hai trăm bốn mươi tám triệu, bốn trăm sáu tám nghìn đồng). Liên danh Công ty TNHH MTV Phương Anh Hạ Long và Công ty Cổ phần Vân Đồn Mast trúng thầu với giá y nguyên giá gói thầu, 616.248.468.000 VND. Đây là vụ đấu thầu "xưa nay hiếm", cả gói thầu hơn 600 tỷ đồng, qua đấu thầu rộng rãi không bớt được một nghìn nào cho đơn vị.
Về nguyên tắc, khi thực hiện các dự án, chủ đầu tư phải thông qua hoạt động đấu thầu nhằm lựa chọn những nhà thầu đủ năng lực, đồng thời tiết kiệm tối đa nguồn kinh phí đầu tư. Với việc đấu thầu xong giá vẫn y nguyên hoặc tỷ lệ giảm giá thấp, tiết kiệm cho nguồn vốn rất nhỏ so với giá trị của gói thầu sẽ đặt ra mối lo về đấu thầu chưa thực sự cạnh tranh. Đây là thực trạng nhức nhối từ lâu của ngành than cần phải được chấn chỉnh.
