Tưới tiết kiệm cho cây chè. Ảnh: Báo Hà Tĩnh.
Sáng sớm, ông Nguyễn Xuân Trình (thôn Bắc Sơn, Kỳ Trung) đã đưa máy nổ ra lắp để bơm nước tưới cho vùng chè mới trồng bị héo dần vì nắng hạn. Vừa hì hục lắp ống nối và thử máy ông vừa nói: “Năm ni nắng kéo dài chè xấu hẳn, không có nước tưới, gia đình tôi phải thuê máy múc đất tạo hồ để trữ nước, rồi tự đầu tư máy móc để tưới tạm. Nhìn đơn giản như ri nhưng đã hết hơn 15 triệu đồng rồi. Thế nhưng cũng chỉ tưới được phần diện tích chè mới trồng này cho nó bén...”.
Gia đình ông Trình có 1,3 ha chè kinh doanh, nguồn thu chính của gia đình nhờ vào cây chè. Năm nay, gia đình ông trồng mới thêm được 0,2 ha, có một số diện tích đã cho hái lứa đầu tiên. Thế nhưng, những ngày nắng nóng kéo dài, cây chè có biểu hiện héo lá rồi chết dần.
Cũng vì còn khó khăn nên không chỉ ông Trình mà còn nhiều hộ dân khác trong vùng cũng đang chắt chiu, vay mượn để giải quyết khâu trước mắt, mong cho cây chè được tươi tốt trở lại. Thế nhưng, việc tưới tiêu cũng rất bất cập, hộ nào có điều kiện thì đầu tư máy và cả hệ thống tưới bằng loại béc nhỏ, vừa đỡ mất công lại tiết kiệm được nguồn nước, nhưng hộ nào khó khăn thì chỉ đầu tư được một béc lớn, rồi bằng cách tưới xong chỗ này lại phải di giời chỗ khác. Vì thế, có những dãy nước tưới không tới nơi làm chè khô héo dần.
Hướng dẫn chăm sóc chè mùa nắng nóng. Ảnh: Báo Hà Tĩnh.
Anh Nguyễn Văn Kiên, Phó giám đốc Xí nghiệp chè 12/9 cho biết: "Trước mắt, xí nghiệp chè đã kịp thời tư vấn cho bà con về công tác chống hạn. Tùy thuộc vào đặc điểm và khả năng nguồn kinh tế của từng gia đình mà xí nghiệp tư vấn cho mỗi hộ sử dừng bằng hình thức bơm nước từ các khe suối, hồ đập hoặc bằng cách khoan giếng để lấy nước tưới cho cây chè đồng thời hướng cách chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh để đảm bảo cây chè sinh trưởng tốt nhất trong thời gian này.
Nhờ đó, đến nay đã có hơn 40 hộ đã đầu tư lắp hệ thống tưới cho chè. Xí nghiệp chè cũng sẽ tiếp tục nổ lực huy động mọi nguồn lực để đồng hành cùng người dân trong giai đoạn khó khăn này”.
Đi theo con đường liên thôn, hai bên toàn chè. Dưới cái nắng gay gắt của miền đất đỏ này làm chúng tôi càng cảm thấy sức sống của cây chè như cạn dần vì khô hạn. Đặt chân đến thôn Đất Đỏ, nhà ở thì thưa thớt, thay vào đó là những vườn chè đang gồng mình chống hạn.
Ngay bên con đường chính của thôn, chúng tôi bắt gặp một vườn chè được trang bị hệ thống tưới bài bản. Hỏi ra thì mới biết đó là vườn chè của gia đình anh Nguyễn Văn Tiến. Đây cũng là một trong những hộ dân lắp đặt hệ thống tưới cho cây chè từ đầu mùa nắng. Vì vậy, vườn chè gia đình anh vẫn đảm bảo xanh tốt hơn hẳn các vùng khác.
Anh Tiến chia sẻ: “Gia đình tôi có 5 sào chè nhưng chỉ mới đầu tư được hệ thống tưới cho 2 sào. Vì có sẵn hồ trữ nước gần vườn nhà nên cũng đỡ phải khoan giếng. Tuy vậy, nếu đầu tư để tưới hết diện tích thì cũng rất tốn kém. Vì thế, tôi cũng như những gia đình khác rất mong được nhà nước quan tâm hỗ trợ thêm để người dân đỡ vất vả”.
Đến thời điểm này, xã Kỳ Trung đã phát triển được hơn 200 ha chè nguyên liệu với 70% hộ gia đình tham gia trồng chè với sản lượng bình quân từ 15 – 17 tấn/ha, sản lượng chè tươi hàng năm ước đạt 1.200 tấn.
Chè vẫn là một trong những cây trồng giải quyết việc làm cho lực lượng lớn và đem lại thu nhập khá cho người dân của huyện. Bình quân thu nhập người dân nơi đây đạt 15-20 triệu đồng/ha. Không chỉ góp phần cải thiện chất lượng kinh tế, bộ mặt kinh tế nông thôn, cây chè còn giúp phủ xanh đất trống đồi trọc, bảo vệ môi trường.
Ông Nguyễn Văn Dương, Chủ tịch UBND xã Kỳ Trung cho biết: “Với giá trị mang lại, cây chè thực sự là cây xóa đói giảm nghèo của địa phương, vừa mang lại giá trị kinh tế, cây chè còn giải quyết việc làm cho nông dân. Hàng năm, diện tích chè đều được tăng lên, hiện đã có hơn 20 ha được cải tạo trồng mới và dự kiến đến cuối năm sẽ trồng thêm 20 ha.
Tuy nhiên, việc phát triển cây chè bền vững cũng còn gặp rất nhiều khó khăn, nhất là những diện tích chè trồng mới đang đứng trước nguy cơ hư hỏng nặng do nắng hạn kéo dài. Chính quyền địa phương đã vận động người dân vừa trồng mới vừa lắp đặt các hệ thống tưới đảm bảo cho cây chè phát triển và bàn các giải pháp để đưa ra các chính sách hỗ trợ cùng người dân chống hạn cho cây chè.
Tuy nhiên, với nguồn kinh phí còn hạn hẹp và những khó khăn nhất định của địa phương rất mong các cấp, các ngành quan tâm đồng hành để giúp đỡ người dân trong việc lắp đặt hệ thống tưới cũng như về lâu dài có những chính sách hỗ trợ để năng suất chất lượng chè được đảm bảo”.
