Trong những ngày đầu của cách mạng Campuchia đầy khó khăn, với một khối lượng công việc khổng lồ, anh đã góp phần giúp hồi sinh cả một dân tộc, góp phần xây dựng một đất nước từ con số không đi lên”.
 |
| Thiếu tướng Hoàng Thế Thiện phát biểu tại Đại hội đại biểu Đảng bộ chuyên gia giúp bạn Campuchia lần thứ I. Ảnh tư liệu gia đình. |
Đại tá Trịnh Vinh Pha, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Hữu nghị Việt Nam – Campuchia, cựu cán bộ chuyên gia tại Campuchia đã chia sẻ với PV Báo NNVN những kỷ niệm của mình về Thiếu tướng Hoàng Thế Thiện, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Trưởng ban B68 kiêm Bí thư Đảng ủy Chuyên gia Việt Nam tại Campuchia, Cố vấn cho Tổng Bí thư Đảng Nhân dân cách mạng Campuchia và những năm tháng công tác tại đất nước Chùa Tháp.
Anh em đối địch
Cuộc chiến tranh biên giới Tây Nam đã bước sang năm thứ ba với mức độ ngày càng ác liệt. Trong hồi ức, Đại tá Trịnh Vinh Pha vẫn nhớ hàng ngày, những đoàn quân lại vội vã ra trận. Đất nước vừa thoát khỏi chiến tranh chống Mỹ, những vết thương chưa kịp hàn gắn, nước ta lại phải đương đầu với một cuộc chiến tranh do chính những người đã từng là đồng chí, từng là anh em gây ra.
Ngày 3/5/1975, hai ngày sau khi Việt Nam tổ chức Lễ mừng chiến thắng giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, Pôn Pốt cho quân đổ bộ lên đảo Phú Quốc thuộc chủ quyền của Việt Nam. Bị quân và dân ta trừng trị đích đáng, chúng phải rút ngay.
Đến ngày 10/5/1975, Pôn Pốt tiếp tục cho quân đánh chiếm đảo Thổ Chu, cũng thuộc chủ quyền của Việt Nam, bắt đi và thủ tiêu trên 500 dân thường.
Còn ở trong nước, ngày 17/4/1975, Pôn Pốt chiếm được Phnôm Pênh. Hồi ức của ông Trịnh Vinh Pha cho biết: Nhân dân Phnôm Pênh đổ ra đường, chưa kịp vui mừng, reo hò chào đón thì ngay trong phút đầu tiên đã bắt gặp gương mặt lạnh lùng của những người lính “Khơ-me đỏ”. Họ bàng hoàng nghe lệnh: “Tất cả ra khỏi thành phố!”. Đàn ông, đàn bà, già trẻ, sư sãi, nhà giáo, nhà buôn, sinh viên… bị lùa đi như những bầy nô lệ.
Chỉ hơn một tháng sau, ngày 20/5/1975, Pôn Pốt quyết định ba chủ trương lớn: Làm trong sạch nội bộ nhân dân; Xác định Việt Nam là kẻ thù số một, là kẻ thù truyền kiếp; Xây dựng xã hội mới của Campuchia: không chợ, không tiền, không trường học, không bệnh viện, không trí thức, không tôn giáo, không đô thị…
Chủ trương thanh lọc nhân dân Campuchia, Pôn Pốt chỉ cần để lại hai triệu người. Với hai triệu người Campuchia còn lại đó, quân “Khmer đỏ” âm mưu sẽ tiêu diệt 60 triệu người Việt Nam. Thủ lĩnh “Khơ-me đỏ”, với thái độ thù địch, đã ra lệnh: “Một người Campuchia phải giết chết 30 người Việt Nam”.
 |
| Thiếu tướng Hoàng Thế Thiện (thứ hai từ phải sang) múa Lâm Thôn cùng các bạn Campuchia. Ảnh tư liệu gia đình. |
Đại tá Trịnh Vinh Pha dẫn theo thống kê của Mặt trận Đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia, cho thấy: Với chủ trương thanh lọc, quân diệt chủng Pôn Pốt đã giết hại hơn 2.700.000 người Campuchia trong đó có gần 200 nhà văn, nhà báo; 600 bác sĩ, dược sĩ; 18.000 thầy giáo, giáo sư; hơn 10.000 sinh viên; hơn 1.000 văn nghệ sĩ. Hơn 1.000 trí thức ở nước ngoài về chỉ còn sót lại 85 người. Gần 6.000 trường học, hơn 700 bệnh viện và cơ sở y tế, gần 2.000 ngôi chùa, hơn 100 nhà thờ đạo Thiên Chúa và đạo Hồi bị phá hủy hoặc biến thành nhà kho, thành trại giam.
Giá trị của độc lập dân tộc
Để đối phó với những hành vi tàn bạo của quân “Khmer đỏ”, Ban B.68 – cơ quan tham mưu của Bộ Chính trị Trung ương Đảng được thành lập. Thiếu tướng Nguyễn Xuân Hoàng, Viện phó Viện Khoa học Quân sự làm Trưởng ban. Hơn bốn tháng sau, thay mặt Ban Bí thư, ông Lê Đức Thọ - Trưởng ban Tổ chức Trung ương đã giao nhiệm vụ cho Thiếu tướng Hoàng Thế Thiện, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, làm Trưởng ban B.68.
Để giúp cách mạng Campuchia, nhằm đáp ứng yêu cầu cấp bách đặt ra của bạn, Đại tá Trịnh Vinh Pha nhớ lại, tướng Hoàng Thế Thiện đã quyết định một số việc cần phải làm ngay lúc đó:
Một là, nhanh chóng trong vòng 2 ngày giúp bạn có Quốc kỳ, Quốc huy và phổ lời vào bản nhạc Quốc thiều để có Quốc ca.
Hai là, giúp bạn sắp xếp nhân sự Trung ương và các Ban Cán sự tỉnh.
Ba là thành lập các Đoàn Chuyên gia ở cơ quan Trung ương và các Đoàn Chuyên gia cấp tỉnh.
Bốn là, cử đoàn tiền trạm lên đường đi Phnompenh ngay để cùng đơn vị quân tình nguyện chuẩn bị đón cán bộ lãnh đạo chủ chốt của Trung ương và Chính phủ bạn về ra mắt nhân dân Campuchia và tổ chức Lễ mừng chiến thắng.
 |
| Ông Trịnh Vinh Pha (thứ 4, từ trái sang) thăm lại Campuchia, tháng 3/2019. Ảnh: NVCC. |
| Cuối tháng 3/2019, Đoàn đại biểu cựu quân tình nguyện, cựu chuyên gia Việt Nam, thân nhân liệt sĩ hy sinh trên chiến trường Campuchia đã sang thăm đất nước Chùa Tháp. Ngài Sim Ka, Phó Chủ tịch thứ nhất Thượng viện Campuchia trong phát biểu chào mừng Đoàn đã khẳng định: “Những thành tựu to lớn của đất nước Campuchia ngày nay không thể tách rời khỏi sự giúp đỡ lớn lao, kịp thời và hiệu quả của Đảng, Nhà nước, Quân đội và nhân dân Việt Nam anh em”. |
Trong việc giúp Campuchia xây dựng lực lượng vũ trang, tướng Hoàng Thế Thiện chủ trương huấn luyện lực lượng vu trang được đến đâu thì đưa ngay quân ra chiến đấu để rèn luyện và trưởng thành. Ông nhấn mạnh, có đổ máu hy sinh bạn mới thấy hết giá trị của độc lập dân tộc.
Trong những ngày trên đất nước Chùa Tháp, không quản ngại khó khăn, gian khổ, hy sinh, tướng Hoàng Thế Thiện đã đi xuống các địa phương, nhất là xuống tận phum, khum (thôn, xã) để nắm tình hình và trực tiếp chỉ đạo công việc. Ông trăn trở lo cứu đói và chữa bệnh cho nhân dân Campuchia…
Xuống địa phương, ông đã trực tiếp nhìn thấy cảnh từng đoàn người dân Campuchia, vợ chồng, con cái bồng bế nhau, đói khát đi dưới trời nắng như đổ lửa tìm đường về quê. Vị tướng đã trải qua khắp chiến trường Đông Dương xót xa khi thấy những em bé đã chết ngay trên tay người mẹ, bên cạnh bầu vú không một giọt sữa. Ông đã yêu cầu bộ đội tình nguyện và chuyên gia Việt Nam phải tận dụng xe vận tải đưa dân về quê trước khi mùa mưa đến để giảm nhẹ những khó khăn, vất vả cho dân.
Nhờ sự chỉ đạo sâu sát đó, đến cuối năm 1979, chuyên gia Việt Nam đã giúp Campuchia cơ bản xây dựng xong chính quyền từ Trung ương đến tỉnh, huyện, phum, khum, khôi phục lại nền kinh tế bị tàn phá nặng nề và kiệt quệ.
“Thành công của anh Hoàng Thế Thiện chính là công tác tổ chức và lựa chọn nhân sự”, Đại tá Trịnh Vinh Pha tâm sự.
Ông nhắc tới những cán bộ lãnh đạo chủ chốt của Campuchia được tướng Hoàng Thế Thiện lựa chọn 40 năm trước, đã gắn liền với nhân dân Campuchia: ngài Hun Sen - Thống tướng, Chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia, Thủ tướng Campuchia; ngài Heng Samrin - Thống tướng, Chủ tịch danh dự Đảng Nhân dân Campuchia, Chủ tịch Quốc hội Campuchia; ngài Bou Thang - Thống tướng, Chủ nhiệm Ủy ban An ninh - Quốc phòng Thượng viện Campuchia; ngài Tea Banh - Thống tướng, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Campuchia; ngài Chea Sim (1932-2015) - Thống tướng, Chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia và Chủ tịch Thượng viện Campuchia…
Họ đều là những hạt nhân được tướng Hoàng Thế Thiện phát hiện và xây dựng từ nền móng bộ khung cán bộ lãnh đạo đất nước Campuchia ngay khi đánh bại quân diệt chủng Pôn Pốt.
| Đoàn chuyên gia ăn bo bo và mắm kem đón Tết “Các chuyên gia Việt Nam sang giúp bạn thời gian đầu có nhiều khó khăn, thiếu thốn. Đi làm chuyên gia nhưng mọi người phải đem theo tiêu chuẩn lương thực, tiền lương của mình để tự lo sinh hoạt. Tết Nguyên Đán đầu tiên trên đất bạn, Anh và các đồng chí trong Ban B.68 phải ăn bo bo và mắm kem”. (Đại tá Trịnh Vinh Pha, cựu cán bộ chuyên gia Việt Nam tại Campuchia). |
