Tại ấp 7, xã Bàu Đồn, huyện Gò Dầu, các vườn sầu riêng đang vào vụ thu hoạch. Nơi đây được coi như thủ phủ sầu riêng của tỉnh Tây Ninh với hơn 1.000 ha, với đa số là Ri6. Mỗi ngày, lượng sầu riêng thu hoạch của từng vườn có thể đạt hơn 10 tấn.
Từ hơn 1 tuần nay, các đoàn xe tải của thương lái sầu riêng từ khắp các nơi đổ về xã Bàu Đồn để thương lượng, thu hoạch. Sầu riêng Tây Ninh vào vụ mùa cũng là thời điểm tạo thu nhập ổn định cho các lao động thời vụ từ các nơi về đây.
Mỗi ngày, công việc của nhóm anh Hoàng Trọng Hiếu (ngụ tại thị trấn Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long) không tính theo tiếng mà theo lượng sầu riêng thu trong vườn. Mỗi tấn sầu riêng thu hoạch, cặp nhân công như anh Hiếu được trả khoảng 400.000 đồng. Công của 1 cặp nhân công (cắt và hứng trái sầu riêng) khoảng 2 triệu mỗi ngày.
“Tùy vào khối lượng sầu riêng cắt mà các anh em được trả thù lao khác nhau. Có ngày chúng tôi được trả 1 triệu đồng/người, có hôm năng suất thì còn nhiều tiền hơn”, anh Hiếu chia sẻ.
Cũng theo anh Hiếu, độ nhanh chậm còn tùy thuộc từng vườn, độ cao của cây sầu riêng. Những cây sầu riêng lâu năm, cành lá sum suê sẽ khó hái hơn. Ngược lại, những cây sầu riêng mới cho thu hoạch được vài năm thì dễ thu hoạch hơn, năng suất hơn.
Ông Võ Văn Hùng - thương lái từ Vĩnh Long cho hay, mỗi ngày đoàn của ông cắt khoảng 10 - 17 tấn sầu riêng tại các nhà vườn. Để đạt được sản lượng đề ra, ông Hùng cần 6 nhân công, chia thành 3 cặp chuyên cắt và hứng trái sầu. Ngoài ra, phải có thêm 6 người vận chuyển sầu riêng từ vườn ra xe, cân kí và sắp xếp sầu riêng lên xe tải.
“Nếu không có đủ nhân công để phục vụ các khâu trong thu hoạch thì sầu riêng sẽ chín rất nhanh, ảnh hưởng đến việc vận chuyển và bảo quản, xuất khẩu… Do đó, chúng tôi cần nhiều người để cùng phụ hái trái. Công việc này thu nhập cũng tương đối nên không khó kiếm người là mấy”, ông Hùng cho hay.
Có công việc ổn định tại khu vực ĐBSCL, anh Phan Văn Lành và anh Hoàng quyết định tạm ngưng công việc một thời gian, theo chân các thương lái để hái sầu riêng thuê.
“Tuy không phải là công việc thời vụ nhưng so với việc làm ổn định thì nó có thu nhập cao hơn rất nhiều. Mấy anh em lên đây hái sầu riêng độ hơn tháng cũng để ra được vài chục triệu đồng, trang trải cuộc sống và lấy vốn để về làm ăn”, anh Lành tâm sự.
Thu nhập cao là thế nhưng anh Hoàng cho hay, nghề này cũng tiềm ẩn nhiều mối nguy hiểm và cực nhọc. Thế nên, đó như là sự đánh đổi mà các nhân công đều chấp nhận.
“Trèo cây cao, trái sầu riêng nặng và gai rất nhọn, nếu cắt không khéo hoặc hứng không trúng đều có thể khiến bản thân bị chấn thương, đổ máu… Có cặp ném và hứng sầu riêng không ăn ý đã xảy ra trường hợp sầu riêng rơi trúng người, phải đi bệnh viện sơ cứu”, anh Hoàng cung cấp.
Năm nay vườn nhà ông Đặng Văn Quang (ấp 7, xã Bầu Đồn) ước tính được khoảng 25 tấn. Với giá mua sầu riêng tại vườn là 50.000 - 60.000 đồng/kg, sau khi trừ các chi phí nhân công và tưới tiêu, ông Quang cũng thu lời được khoảng 1 tỷ đồng.
Do khoảng cách vườn xa so với đường lớn đậu xe tải nên ông Quang phải tự lo việc vận chuyển sầu riêng ra đường lớn. Có nghĩa, chi phí cho đổi vận chuyển sẽ do chủ vườn chi trả.
Đội xe chở sầu riêng thuê của anh Phúc gồm 3-4 thành viên liên tục chở những xe sầu riêng dưới nắng trời gần 40 độ C. Thành viên của đội là những thanh niên trong ấp hoặc các chủ vườn chưa vào vụ thu hoạch. Mỗi ngày, số tiền mà đội kiếm được từ công việc chở sầu riêng từ vườn ra điểm tập kết là khoảng 4-5 triệu đồng.
Anh Phúc cho hay, hầu hết thành viên là các chủ vườn nên việc chở sầu riêng mang tính đổi công, anh em không lấy tiền. Tuy nhiên, tiền công đó được sử dụng vào mục đích khác, ý nghĩa hơn.
"Ở đây anh em giúp nhau là chủ yếu, còn tiền công sẽ lập thành quỹ, giúp đỡ cho người nghèo. Một ngày mỗi đội xe chở sầu riêng như thế này của chúng tôi cũng kiếm ít nhất 4 triệu đồng, tất cả đều cho vào quỹ công quả. Tiền này sẽ giúp đỡ người nghèo hoặc các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn cho năm học tiếp theo”, anh Phúc tâm sự.
Dự kiến, vụ mùa sầu riêng tại xã Bàu Đồn sẽ còn thu hoạch kéo dài đến giữa tháng 6/2023. Vụ thu hoạch sầu riêng không chỉ mang lại cho những chủ vườn tại đây khi vừa “được mùa, được giá” mà còn mang lại thu nhập tốt cho các lao động thời vụ từ các nơi khác đến đây.
Theo bà Phạm Thị Nga - Chủ tịch HĐQT HTX Cây ăn trái Bàu Đồn, địa phương có hơn 1.000 ha sầu riêng và đang vào vụ thu hoạch. Năm nay, sầu riêng của xã Bàu Đồn thắng lớn. Sau khi trừ các chi phí và nhân công, mỗi 1ha sầu riêng dự kiến sẽ mang lại lợi nhuận cho chủ vườn khoảng 700 triệu - 1 tỷ đồng.
Về đầu ra, HTX đã liên kết với các thương lái, công ty thu mua để bao tiêu cho bà con. Sầu riêng tại địa phương chủ yếu là Ri6 - mặt hàng khá được ưa chuộng tại Trung Quốc, Hàn Quốc và Singapore nên vụ sầu riêng năm nay được cả mùa, lẫn giá.