Kiên quyết giải thể những DNNN thua lỗ

Một số DNNN hoạt động kém hiệu quả so với nguồn lực được phân bổ

Lẫn lộn chức năng

Theo báo cáo của BCĐ Đổi mới và Phát triển DN, 10 năm qua, cả nước sắp xếp được 4.750 DN, trong đó CPH 3.390 DN. Trong số này có 14 TCty được sắp xếp theo các hình thức giải thể cơ quan văn phòng, sáp nhập, hợp nhất, chia tách. 8 TCty 91 và 12 TCty 90 đã được tổ chức lại để hình thành 11 tập đoàn kinh tế.

Đến tháng 10/2011, cả nước còn 1.309 DNNN, trong đó có 452 DN an ninh, quốc phòng tham gia hoạt động công ích, 857 DN kinh doanh; tập trung hơn vào những ngành, lĩnh vực theo chốt, địa bàn quan trọng mà Nhà nước cần nắm giữ hoặc lĩnh vực mà DN thuộc các thành phần kinh tế khác ít hoặc chưa tham gia.

Theo ông Phạm Viết Muôn, Phó Chủ nhiệm VP Chính phủ kiêm Phó BCĐ, sau khi đổi mới, hiệu quả hoạt động, năng lực cạnh tranh của các DNNN được nâng lên, cơ bản đáp ứng được nhu cầu thiết yếu cho ANQP; là một trong những công cụ quan trọng để Nhà nước điều tiết vĩ mô. Tuy nhiên, vẫn còn một số tập đoàn, TCty đã thành lập các công ty con, đầu tư ngoài ngành thiếu kiểm soát làm phân tán nguồn lực, ảnh hưởng hiệu quả sử dụng vốn. Một số DN có tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu cao hơn mức quy định.

“Sau 10 năm, hiệu quả hoạt động của DNNN chưa tương xứng với nguồn lực được phân bổ. Trình độ công nghệ của đa số DNNN vẫn ở mức thấp và chưa tách bạch hoạt động SXKD với hoạt động công ích”, ông Muôn nhận xét. Ngoài ra, vẫn còn nhiều DN thua lỗ. Sự lãng phí, thất thoát nguồn lực còn lớn, nhất là trong khai thác, XK tài nguyên, xây dựng cơ bản và mua sắm thiết bị... Đã xảy ra một số vụ việc tiêu cực, vi phạm pháp luật nghiêm trọng gây hậu quả lớn về kinh tế, ảnh hưởng xấu đến uy tín của DNNN.

Trong khi đó, quản trị DN chậm đổi mới và tiến độ CPH 3 năm gần đây đã chậm lại. Công tác quản lý đầu tư, quản lý tài chính, quản lý rủi ro và thực hành tiết kiệm còn lỏng lẻo gây lãng phí, thất thoát. Vẫn còn hiện tượng các công ty mẹ với tư cách chủ sở hữu can thiệp bằng mệnh lệnh hành chính vào hoạt động của công ty con. Việc thuê TGĐ giỏi điều hành DN mới chỉ thực hiện ở 3 đơn vị nhưng chưa sơ kết và hiệu quả cũng chưa rõ rệt.

Một trong các nguyên nhân dẫn đến hàng loạt vấn đề trên là do các DNNN vẫn đang lẫn lộn giữa chức năng quản lý hành chính nhà nước và chức năng kinh doanh.

Quyết liệt tái cơ cấu DNNN

“Những bất cập trên dẫn đến tình trạng nhiều DN thua lỗ kéo dài, gây lãng phí cũng như trở thành gánh nặng cho nền kinh tế. Do đó, phải tái cơ cấu toàn diện trong 5-10 năm tới”, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định.

Theo người đứng đầu Chính phủ, Chính phủ đã xác định rõ 7 phương hướng tái cơ cấu. Việc thực hiện tái cơ cấu sẽ theo hướng các tập đoàn, TCty nhà nước chỉ kinh doanh những ngành chính và những ngành liên quan phục vụ trực tiếp cho phát triển, nâng cao hiệu quả SXKD của ngành chính. Đối với những ngành kinh doanh không liên quan, đặc biệt là các lĩnh vực ngân hàng, tài chính, chứng khoán, bất động sản, bảo hiểm, các tập đoàn, TCty phải hoàn thành thoái vốn trước năm 2015 theo hướng  bán phần vốn ra bên ngoài và không bán hoặc chuyển giao cho các đơn vị thành viên; chuyển vốn hoặc toàn bộ DN về tập đoàn, TCty có ngành nghề chính phù hợp…

Cũng theo BCĐ, giai đoạn 2015-2020 dự kiến CPH 27 tập đoàn, TCty, trong đó Nhà nước nắm giữ trên 65% hoặc trên 75% vốn điều lệ tại 11 đơn vị (gồm Tập đoàn Dầu khí, Than - Khoáng sản, Điện lực, Cao su, Bưu chính Viễn thông, Hóa chất, Công nghiệp Tàu thủy, Công nghiệp Xây dựng, Đầu tư phát triển nhà và đô thị, các TCty Cà phê, Hàng hải); không giữ cổ phần chi phối ở 16 TCty.

Như vậy, dự kiến đến năm 2020 cả nước có 17 tập đoàn, TCty do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ và khoảng 200 DN hoạt động trong lĩnh vực độc quyền nhà nước, ANQP và công ích.

Ngoài ra, cũng theo ông Phạm Viết Muôn, tùy điều kiện để CPH đồng thời với tổ chức hợp nhất, sáp nhập các DN cùng ngành nghề, trong đó tập trung các lĩnh vực viễn thông, xây dựng, thương mại, giao thông... Hơn nữa, Chính phủ sẽ thực hiện giải thể, phá sản 13 DN.

Ngoài việc thực hiện CPH theo tiến độ đề ra, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng khẳng định, Chính phủ sẽ nghiêm túc thực hiện cơ chế thị trường và quy định của nhà nước trong lĩnh vực này, kiên quyết không để xảy ra tiêu cực và thất thoát tài sản hay ảnh hưởng đến quyền lợi người lao động.