Lấy thị trường làm mục tiêu để sản phẩm làng, xã cạnh tranh lớn

Ngày 2/3 tại TP. Hạ Long (tỉnh Quảng Ninh), Bộ NN - PTNT phối hợp với UBND tỉnh Quảng Ninh tổ chức hội nghị phát triển mỗi xã một sản phẩm trong xây dựng nông thôn mới gắn với cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp. Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng tham dự và chỉ đạo hội nghị.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng và Bộ trưởng Bộ NN – PTNT Nguyễn Xuân Cường đánh giá cao cách làm “mỗi làng, xã một sản phẩm” của Quảng Ninh
 

Cùng tham dự có lãnh đạo nhiều bộ, ngành Trung ương, Liên minh HTX Việt Nam, lãnh đạo một số địa phương, nhiều nghệ nhân, cùng lãnh đạo các doanh nghiệp, ngân hàng… hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.
 

Thu hút 11 triệu lao động nông thôn

Cách đây 10 năm, Chính phủ đã ban hành Nghị định 66/2006/NĐ-CP về phát triển ngành nghề nông thôn. Đến nay cả nước đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng về phát triển ngành nghề. Nhiều nghề truyền thống đã được khôi phục và phát triển nhân rộng, như thêu, dệt thổ cẩm, gốm sứ, mây tre đan…; một số nghề phi nông nghiệp mới, như chế biến, bảo quản nông, lâm, thuỷ sản... đã được mở mang.

Theo báo cáo của Bộ NN - PTNT, hiện cả nước có hơn 56.000 doanh nghiệp, 797 HTX, 119 tổ hợp tác và gần 330.000 hộ gia đình tham gia hoạt động ngành nghề nông thôn. Tổng doanh thu năm 2015 từ các hoạt động ngành nghề nông thôn của các tỉnh, thành phố đạt trên 1 triệu tỷ đồng.

Về làng nghề, đến nay, cả nước có 5.411 làng nghề và làng có nghề, trong đó có 1.864 làng nghề, làng nghề truyền thống và 115 nghề truyền thống đã được công nhận. Một số làng nghề từng bị mai một trong thời kỳ bao cấp, đang dần được khôi phục và phát triển.

Số hộ và cơ sở ngành nghề ở nông thôn tăng lên với tốc độ bình quân 8,8-9,8%; tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất bình quân của làng nghề khoảng 15%. Hoạt động sản xuất của làng nghề đã thu hút 30% lao động và tạo việc làm cho khoảng 11 triệu lao động nông thôn, với thu nhập ngày càng được nâng cao. Đặc biệt, hàng thủ công mỹ nghệ đã trở thành mặt hàng chủ lực của làng nghề, từ năm 2000, kim ngạch xuất khẩu luôn đạt tốc độ tăng trưởng trên 12% mỗi năm, đến năm 2015, kim ngạch xuất khẩu đạt 1,6 tỷ USD.

Năm 2008, Bộ NN - PTNT đã triển khai thí điểm ở một số địa phương mô hình “Mỗi làng một sản phẩm”. Theo đó, đối với những làng đã có nghề, có sản phẩm được tạo ra, thì ưu tiên hỗ trợ cải tiến mẫu mã, phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm. Đối với những làng có nhiều nghề, nhiều sản phẩm, thì lựa chọn ra ít nhất một nghề có sản phẩm mang nét đặc trưng nhất về địa lý, phong tục, văn hóa địa phương để hỗ trợ. Những làng chưa có nghề, chưa có sản phẩm đặc trưng nổi bật, thì khai thác thế mạnh của địa phương để phát triển các ngành nghề dịch vụ, tạo công ăn việc làm cho người dân.

Kết quả triển khai thí điểm cho thấy, các sản phẩm được hỗ trợ đã khẳng định triển vọng phát triển của ngành nghề nông thôn Việt Nam. Các sản phẩm như sơn mài, chạm khắc gỗ, đá, đúc đồng với mẫu mã cải tiến, được chuyên gia trong và ngoài nước đánh giá cao, phục vụ tốt cho nhiều thị trường trong nước và quốc tế, đồng thời, trở thành nơi thu hút khách du lịch đến tham quan và mua đồ lưu niệm.
 

Quảng Ninh tiên phong

Tiếp nối kết quả thí điểm của Bộ NN - PTNT, một số tỉnh, thành phố đã chủ động áp dụng thực hiện để triển khai phát triển ngành nghề tại địa phương. Từ năm 2013, tỉnh Quảng Ninh đã phê duyệt và triển khai đề án “Tỉnh Quảng Ninh – Mỗi xã, phường một sản phẩm”, đưa Quảng Ninh trở thành tỉnh đầu tiên của cả nước triển khai chương trình này một cách bài bản, có hệ thống, từ việc hình thành bộ máy chỉ đạo tổ chức thực hiện, ban hành cơ chế, chính sách, đến hướng dẫn quy trình triển khai...

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ NN - PTNT Nguyễn Xuân Cường cho rằng sau 30 năm đổi mới, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn, đã chuyển đổi được từ một nền kinh tế tập trung sang nền kinh tế thị trường với một quy mô kinh tế ngày càng lớn hơn; nổi lên là việc tái cơ cấu kinh tế, từ chiều rộng sang chiều sâu, từ manh mún sang tập trung, cùng với đó tập trung phát triển nông nghiệp nông thôn với mong muốn giải quyết việc làm và nâng cao đời sống, thu nhập cho nông dân.

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường ghi nhận Quảng Ninh là địa phương nằm trong top đầu cả nước có tốc độ phát triển kinh tế nhanh, đi đầu trong triển khai chương trình “Mỗi xã, phường một sản phẩm” (tiếng Anh viết tắt là OVOP); sau 3 năm Quảng Ninh đã đạt được những kết quả hết sức to lớn và quan trọng, mở ra một triển vọng trong phát triển nông nghiệp, nông thôn.

Chia sẻ kinh nghiệm của Quảng Ninh trong thực hiện Đề án OVOP, ông Nguyễn Văn Đọc, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh đã nêu những lợi thế của Quảng Ninh trong lĩnh vực nông nghiệp, chia sẻ cách tiếp cận chương trình OVOP cũng như cách thức triển khai. Sau 3 năm thực hiện chương trình OVOP, Quảng Ninh đã thu hút 180 doanh nghiệp tham gia, thực hiện 103 dự án hỗ trợ phát triển sản xuất sản phẩm OVOP.

Trưởng ban tổ chức Trung ương Phạm Minh Chính thăm gian hàng sản phẩm OVOP tại Quảng Ninh
 

Đến nay đã có 210 sản phẩm đăng ký tham gia OVOP, trong đó đã đánh giá và phân hạng 121 sản phẩm, kết quả có 99 sản phẩm đạt tiêu chuẩn từ 3 – 5 sao; cấp Giấy chứng nhận cho 39 sản phẩm, đang tập trung hoàn thiện các chỉ tiêu về an toàn thực phẩm, y tế đối với 60 sản phẩm OVOP còn lại. Trong 3 năm, doanh số bán hàng OVOP của các tổ chức kinh tế, cơ sở hộ sản xuất đạt hơn 672 tỷ đồng.

Quảng Ninh là địa phương có nhiều nhất số chỉ dẫn địa lý được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH-CN) cấp cho các sản vật trên địa bàn, gồm: "Vân Đồn" cho sản phẩm sá sùng, "Quảng Ninh" cho sản phẩm ngán, "Hạ Long" cho sản phẩm chả mực và Yên Tử cho sản phẩm hoa mai vàng…

Kết quả bước đầu đạt được sau 3 năm triển khai đề án tại Quảng Ninh đã khẳng định, chương trình “Mỗi xã, phường một sản phẩm” là hướng đi đúng, sáng tạo của tỉnh trong phát triển sản phẩm hàng hóa theo chuỗi giá trị, gắn các tổ chức sản xuất với sản phẩm, phát huy những thế mạnh của địa phương.