*DN không chia sẻ với người tiêu dùng, cố tình "neo" giá để hưởng lợi.
Năm nay, cả giá đường lẫn giá mía đều tăng cao nhất từ trước tới nay. Các NM đường lãi to, nông dân cũng tạm yên tâm với cây mía. Nhưng niềm vui của nông dân xem ra chẳng đáng gì với DN, vì tính kỹ lại, lợi nhuận từ cây mía vẫn còn thua xa với lợi nhuận của mỗi kg đường mà các NM bán ra.
Nông dân lợi nhỏ
Ông Tư Tủ là người trồng mía lâu năm ở ấp Thuận Hòa, xã Truông Mít, huyện Dương Minh Châu- Tây Ninh. Năm nay, gia đình ông trồng 1 ha mía, chỉ còn chừng 1 tháng nữa là thu hoạch. Nhìn ruộng mía, ông ước tính năng suất năm nay chừng 70 tấn/ha. Năng suất này chỉ mới vào dạng khá, vì trong ấp, trong xã, có những người đã đạt tới 100 tấn mía/ha từ nhiều năm qua.
Theo công bố của Cty CP Bourbon Tây Ninh, trong niên vụ 2010-2011, giá thu mua mía cơ bản là 700.000 đ/tấn (10 CCS), Cty hỗ trợ thêm suốt vụ 200.000 đ/tấn, hỗ trợ đầu vụ và cuối vụ thêm 30.000 đ/tấn nữa. Như vậy, nếu mía đạt 10 CCS, giá mía mà nông dân Tây Ninh bán cho Bourbon vào đầu vụ và cuối vụ sẽ đạt mức 930.000 đ/tấn, còn giữa vụ là 900.000 đ/tấn.
Ngoài ra, Bourbon còn có chính sách hỗ trợ 20.000 đ/tấn nếu nông dân chặt sát gốc mía đúng tiêu chuẩn quy định, và thưởng mía chất lượng cao từ 10.000-30.000 đ theo chữ đường thực tế khi đưa về nhà máy. Nếu nông dân giao phó luôn việc thu hoạch cho Bourbon, công đốn chặt và bốc xếp được tính như sau: đối với mía dưới 35 tấn/ha tối đa là 125.000 đồng/tấn; từ 35 tấn/ha đến dưới 45 tấn/ha tối đa là 110.000 đồng/tấn; đối với mía từ 45 tấn/ha dưới 80 tấn/ha tối đa là 90.000 đồng/tấn và từ trên 80 tấn/ha tiền công tối đa là 95.000 đồng/tấn.
Ông Tủ nhẩm tính, chi phí cho một ha mía năm nay hết khoảng 20 triệu đồng. Với mức năng suất dưới 80 tấn/ha, gia đình ông sẽ bị Cty tính công đốn chặt và bốc xếp tổng cộng khoảng 7,2 triệu đồng. Như vậy, tổng chi phí hết khoảng 27,2 triệu đ/ha. Mía ông nếu đạt 9 CCS, lại thu hoạch vào lúc đã qua đầu vụ, nên giá bán sẽ là 830.000 đ/tấn. Nếu năng suất đúng như dự tính là 70 tấn/ha, tổng doanh thu của ông Tủ sẽ đạt 58,2 triệu đồng. Trừ chi phí nói trên, lợi nhuận của gia đình ông từ 1 ha mía là 31,2 triệu đồng.
Mức lợi nhuận này tuy có cao hơn năm trước, nhưng không nhiều, và vẫn thua cây mì. Bởi cũng trên 1 ha đất, nếu trồng mì đạt năng suất 35 tấn/ha, bán được giá 2.000 đ/kg, thì sau khi trừ hết chi phí (15 triệu đ/ha), gia đình ông có thể thu lời tới 55 triệu đ/kg. Còn nếu so với lợi nhuận mà các nhà máy đường thu được trên mỗi kg đường bán ra, thì nông dân lại càng thấy ngậm ngùi.
Nhà máy lời to
Trong khi người trồng mía chưa vui mấy vì lợi nhuận vẫn thua xa mì, thì các công ty đường đang thu được những khoản lợi nhuận khổng lồ. Đến thời điểm này, nhiều công ty đã hoàn thành kế hoạch lợi nhuận cả năm trước. 9 tháng đầu năm nay, Cty CP Bourbon Tây Ninh bán ra 43.000 tấn đường, lãi trước thuế 278 tỷ đồng, tăng 26% so với cùng kỳ 2009 và hoàn thành sớm 100% kế hoạch cả năm. Dự tính trong quý 4, Cty này bán ra 15.000 tấn đường.
Ước cả năm, Bourbon đạt 359.6 tỷ đồng lãi trước thuế và 335.5 tỷ đồng lãi sau thuế, đều vượt 29% so với kế hoạch năm. Cũng trong 9 tháng đầu năm nay, Cty CP Mía đường Lam Sơn lãi trước thuế đạt 266 tỷ đồng, vượt 6% so với kế hoạch năm là 250 tỷ đồng. Cty CP Đường Biên Hòa đạt lợi nhuận trước thuế 100 tỷ đồng, tăng 23% so cùng kỳ 2009.
Các “đại gia” đã vậy, những nhà máy đường nhỏ hơn cũng không chịu thua kém. Đến hết tháng 9, Cty CP Mía đường Nhiệt điện Gia Lai đạt 61 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, đạt hơn 100% kế hoạch năm. Cty CP Đường Ninh Hòa đến hết tháng 9 cũng đã đạt lợi nhuận trước thuế 91,5 tỷ đồng, vượt 103% kế hoạch năm và tăng tới 68% so với cùng kỳ 2009 … Nhờ đạt lợi nhuận quá cao nên một số công ty đường đã nâng mức chia cổ tức năm 2010 từ 20% lên 40%.
Vẫn bán giá cao
Vì sao lợi nhuận của các nhà máy đường cao như vậy? Không khó để nhận ra là do nhờ vào giá đường. Theo Bộ Công thương, giá đường bán tại nhà máy hiện đã ở mức 19.500 – 19.800 đồng/kg (có VAT) đối với đường RS, từ 19.800 – 20.100 đồng/kg với đường RE, tăng từ 100-300 đ/kg so với hồi cuối tháng 10. Đây là mức giá cao kỷ lục từ trước đến giờ.
Như đã nói ở trên, năm nay Cty CP Bourbon ước đạt lợi nhuận 335,5 tỷ đồng sau thuế, với lượng tổng đường dự tính bán ra là 58.000 tấn. Tính ra, mỗi tấn đường, Cty này thu lợi nhuận ròng 5,78 triệu đồng. Mỗi kg đường lời bình quân 5.780 đồng. Ở các công ty khác thuộc khu vực Nam bộ, mức lợi nhuận trên mỗi kg đường tuy có khác Bourbon, nhưng chắc chắn cũng xoay quanh mức trên dưới 5.000 đ/kg. Đây là mức lợi nhuận chưa từng thấy trong lịch sử ngành đường VN.
Cũng do đã hoàn thành chỉ tiêu lợi nhuận của cả năm sớm tới mấy tháng, nên trong những tháng cuối năm này, trong khi các doanh nghiệp khác đang “vắt chân lên cổ” chạy cho đạt chỉ tiêu kế hoạch, thì phần lớn các nhà máy đường lại khá ung dung. Thậm chí trong quý 4 này, có một số công ty đường chỉ tập trung vào sản xuất mà không có kế hoạch bán sản phẩm ra thị trường vì đã “no đủ” rồi.
Viện cớ giá đường thế giới lên cao, giá đường bán ra ở các nhà máy đang ở mức khá cao, trên dưới 20.000 đ/kg, khiến cho thị trường đường bán lẻ ở TP HCM và các đô thị khác vẫn tiếp tục “sốt”, giá đường hiện đang ở mức 23.000-25.000 đ/kg. Còn trong hệ thống các siêu thị, đường liên tục bị người tiêu dùng đến mua hết ngay do sợ thiếu đường và giá còn tăng cao thêm nữa. Sở Công thương TP HCM còn đề nghị Bộ Công thương giao hạn ngạch thuế quan nhập khẩu đường năm 2011 cho các TP lớn (TP.HCM, Hà Nội...) để các địa phương chủ động giao nhiệm vụ cho các DN tham gia bình ổn thị trường.
Trong khi đó, trên thực tế, vào thời điểm này, nước ta không thiếu đường. Trong tháng 11 này, các nhà máy sẽ sản xuất được 70.000 tấn đường, cộng với 20.000 tấn đường tồn kho và 99.700 tấn đường nhập khẩu, rõ ràng lượng đường đang có thừa sức đáp ứng nhu cầu tiêu dùng khoảng 100.000 tấn đường/tháng trên cả nước.
