Chế biến tổ yến xuất khẩu ở Công ty Việt Nam Quốc Yến. Ảnh: Sơn Trang.
Hiện nay, đã có 4 quốc gia được xuất khẩu tổ yến vào Trung Quốc là Việt Nam, Thái Lan, Malaysia và Indonesia.
Ông Hồng Đình Khoa, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Việt Nam Quốc Yến cho biết, trong 4 quốc gia này, Thái Lan không tập trung nhiều vào thị trường Trung Quốc. Bằng chứng là trong cả năm 2023, ngành yến Thái Lan chỉ xuất khẩu chưa tới 500kg tổ yến sang thị trường này.
Trong khi đó, Malaysia và Indonesia rất chú trọng thị trường Trung Quốc. Hai nước này có nghề nuôi yến phát triển từ lâu nên hiện chiếm sản lượng nhiều nhất thế giới. Sản lượng lớn nhưng lại gần như không có thị trường nội địa, nên có bao nhiêu tổ yến thu hoạch được, ngành yến Malaysia và Indonesia đều xuất khẩu ra nước ngoài.
Do áp lực xuất khẩu lớn, trong thời gian qua, ngành yến Malaysia, Indonesia đang tập trung cạnh tranh về giá cả. Để bán được hàng, họ sẵn sàng giảm giá xuống, khiến cho giá tổ yến trên thị trường thế giới đã giảm khá nhiều, Theo ông Lê Thành Đại, Chủ tịch Hiệp hội Yến sào Việt Nam, năm 2021, giá tổ yến ở Trung Quốc là 12.100 NDT/kg. Đến năm 2022, giá tổ yến giảm xuống còn 9.000 NDT/kg và tiếp tục giảm còn 8.000 NDT/kg trong năm 2023.
Trái ngược với Malaysia và Indonesia, ngành yến Việt Nam lại có thị trường nội địa. Thị trường nội địa ổn định giúp cho ngành yến Việt Nam không chịp áp lực lớn về xuất khẩu, nhưng lại khiến cho giá tổ yến nguyên liệu ở Việt Nam cao hơn so với giá tổ yến nguyên liệu ở Malaysia và Indonesia. Đây là những bất lợi của tổ yến Việt Nam khi cạnh tranh trên thị trường Trung Quốc.
Trong bối cảnh ấy, ngành yến Việt Nam cần tiếp tục tập trung vào các lợi thế để nâng cao khả năng cạnh tranh cho tổ yến Việt Nam.
Theo ông Hồng Đình Khoa, tổ yến của Việt Nam được những người tiêu dùng biết thưởng thức và sành ăn đánh giá cao vì có vị thơm tanh đặc trưng của tổ yến. Một lợi thế nữa là tổ yến đảo và tổ yến hang tự nhiên của Việt Nam đã nổi tiếng trên thế giới từ lâu nay. Tại Trung Quốc, những người biết thưởng thức đã có một thiện cảm nhất định đối với tổ yến Việt Nam.
Vì vậy, khi tổ yến Việt Nam được chính thức xuất khẩu sang Trung Quốc, đã tạo ra được sự quan tâm, hiếu kỳ của người tiêu dùng nước này. Họ muốn tiếp cận và dùng thử để xem có thật sự thơm ngon hay không.
Ông Khoa nhận định, tính hiếu kỳ đó là một lợi thế để tổ yến Việt Nam có thể đến được với người tiêu dùng Trung Quốc ngay khi mới chính thức bước chân vào thị trường này. Đây là cơ hội tốt để các doanh nghiệp ngành yến Việt Nam thâm nhập vào thị trường Trung Quốc bằng cách khẳng định chất lượng tổ yến đúng như cam kết và dịch vụ bán hàng chuyên nghiệp.
Các nhà yến đạt chuẩn quốc gia là cơ sở để hình thành chuỗi cung ứng nguyên liệu cho các nhà máy chế biến xuất khẩu. Ảnh: Minh Sáng.
Tuy nhiên, có một vấn đề đang được đặt ra là tỷ lệ tổ yến nguyên liệu đạt tiêu chuẩn để chế biến hàng xuất khẩu hiện không cao. Nguyên nhân là do người nuôi yến trong nước những năm qua hầu như chỉ quan tâm tới việc làm sao có sản lượng nhiều mà ít quan tâm tới chất lượng tổ yến thô.
Trước thực trạng đó, để nâng cao tỷ lệ tổ yến đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, ông Lê Thành Đại cho biết, Hiệp hội Yến sào Việt Nam đã ban hành tiêu chí công nhận nhà yến đạt chuẩn quốc gia của Hiệp hội. Theo đó, những nhà yến có sản lượng cao, trong đó, tổ yến loại A chiếm từ 30% trở lên, thì sẽ được Hiệp hội xem xét, đưa vào danh sách này.
Danh sách các nhà yến đạt chuẩn quốc gia sẽ là cơ sở để hình thành chuỗi cung ứng nguyên liệu cho các nhà máy chế biến tổ yến xuất khẩu. Bởi để xuất khẩu tổ yến một cách bền vững, lâu dài, các công ty không thể không hình thành chuỗi cung ứng bảo đảm cả về chất lượng và truy xuất nguồn gốc.
Do đó, các nhà yến đạt chuẩn quốc gia được Hiệp hội công nhận sẽ là cơ sở đáng tin cậy để các nhà xuất khẩu liên kết, thu mua sản phẩm, qua đó, giúp cho giá tổ yến của những nhà đạt chuẩn sẽ tốt hơn và ổn định hơn.
