Muốn thăng chức thì báo cáo lãi, khi nộp thuế báo cáo lỗ

Chưa thực sự là chủ đạo

Báo cáo tóm tắt của Đoàn giám sát của Quốc hội do Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày đã thẳng thắn chỉ ra rằng, hiệu quả hoạt động của DNNN còn chưa tương xứng với nguồn lực đang nắm giữ.

Cụ thể, tổng tài sản và vốn tăng (tài sản tăng 45,8%, vốn chủ sở hữu tăng 92,2%) nhưng doanh thu, lợi nhuận trước thuế và nộp ngân sách nhà nước có tốc độ tăng chậm (tốc độ tăng nộp ngân sách nhà nước chỉ 18%, bình quân 3%/năm), tổng số nợ phải trả cao, tăng 26% so với năm 2011 (từ 1.292.400 lên 1.628.649 tỷ đồng); chưa thực sự phát huy được vai trò chủ đạo trong nền kinh tế cũng như chưa thực hiện được nhiệm vụ dẫn dắt, thúc đẩy các chủ thể thuộc các thành phần kinh tế khác phát triển, tạo động lực phát triển kinh tế.

Bộ trưởng Bộ TN-MT Trần Hồng Hà cho rằng sẽ thu hồi đất đai DNNN sử dụng quản lý lỏng lẻo

Tình trạng lãng phí, thất thoát nguồn lực đất đai, tài sản... diễn ra phức tạp; tình trạng đấu thầu hình thức chưa được ngăn chặn hiệu quả; công tác quản lý tài sản công thiếu chặt chẽ, nặng tính bao cấp nên việc hạch toán và theo dõi tài sản không kịp thời và đầy đủ. Một số DNNN hoạt động yếu kém, làm ăn thua lỗ, tỷ suất lợi nhuận/vốn chủ sở hữu thấp hơn chi phí vay vốn trung bình của các tổ chức tín dụng, tỷ lệ nợ phải trả/tổng tài sản cao.

Tại một số đơn vị còn xảy ra tình trạng tiêu cực, tham nhũng, lãng phí, làm thất thoát tài sản như Tập đoàn Dầu khí, Tập đoàn Hóa chất, Tập đoàn Điện lực, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản...

Giám sát qua báo cáo và làm việc trực tiếp của Đoàn giám sát với Thanh tra Chính phủ và Kiểm toán Nhà nước cho thấy, các vi phạm trong quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước trong thời gian qua chủ yếu tập trung ở 4 vi phạm như: Vi phạm nguyên tắc tuân thủ pháp luật trong kinh doanh; Vi phạm nguyên tắc thị trường; Vi phạm nguyên tắc quản trị doanh nghiệp; Vi phạm nguyên tắc quản lý tài chính. Một số vi phạm để lại hậu quả nặng nề, lâu dài, khó khắc phục về tài chính và buộc phải xử lý, kỷ luật cán bộ.
 

Lỗ nhưng không ai chịu trách nhiệm

Phát biểu thảo luận, các ĐBQH cho rằng, báo cáo giám sát công phu nhưng chưa chỉ đích danh của những vi phạm, ai là chủ thể và phải chịu trách nhiệm như thế nào về những sai phạm. ĐBQH cho rằng, sau mỗi đợt giám sát tối cao phải tạo được sự chuyến biến mạnh mẽ trong xã hội về nhận thức pháp luật của người dân, doanh nghiệp và nhà quản lý. Và phải có chế tài mạnh hơn nữa trong xử lý các sai phạm, nhất là ở các DNNN sử dụng tiền thuế người dân.

ĐB Hoàng Văn Cường (Hà Nội) cho rằng, có ba dạng làm thất thoát tài sản nhà nước. Đó là kinh doanh kém hiệu quả dẫn đến lỗ, làm mất vốn. Mua bán tài sản làm thất thoát tài sản và tiền vốn. Định giá doanh nghiệp thấp khi cổ phần hóa. Doanh nghiệp lỗ nhưng không ai phải chịu trách nhiệm, chưa có ai bị mất chức hay xử lý đi tù vì chuyện quản lý yếu kém để doanh nghiệp lỗ. Thậm chí có doanh nghiệp khi cần báo cáo để tăng chức, tăng quỹ lương hoặc để xin vốn thì ngay lập tức sẽ có báo cáo lãi, khi báo cáo cho cơ quan tài chính để nộp thuế thì lại có một báo cáo lỗ.

“Người ta nói rằng, báo cáo tài chính của các doanh nghiệp như có phép thần thông biến hóa giữa lỗ và lãi”, ĐB Cường bình luận.

Phó trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa Mai Sỹ Diến đăng đàn cho rằng, việc thiếu công khai minh bạch thông tin doanh nghiệp là lực cản trong cổ phần hóa. Báo cáo của Bộ KH-ĐT đầu năm 2017 có 241 doanh nghiệp đã công bố thông tin theo Nghị định 81 năm 2015, chiếm 38,8% DNNN phải công khai, minh bạch thông tin. Việc thiếu công khai, minh bạch là môi trường thuận lợi nảy sinh các hiện tượng tiêu cực như đầu cơ, thao túng giá giao dịch chứng khoán và thôn tính doanh nghiệp bất hợp pháp.

Phó trưởng đoàn ĐBQH Thanh Hóa Mai Sỹ Diến đề nghị công khai, minh bạch mọi hoạt động của DNNN

Ông Mai Sỹ Diến đề nghị Chính phủ phải làm rõ và trình Quốc hội về tài sản công có tính thương mại hiện nay là bao nhiêu, đang ở những doanh nghiệp nhà nước nào, loại tài sản công nào sinh lợi cần tiếp tục để thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế, loại tài sản công nào kém hiệu quả, cần thoái để thu hút các nhà đầu tư trong quá trình cổ phần hóa tới đây.