Điều này đã đẩy giá một trong những mặt hàng chủ lực quan trọng nhất thế giới tăng lên trong bối cảnh lạm phát lương thực toàn cầu đang ở mức gần mức cao kỷ lục.
Các quốc gia nhập khẩu ngũ cốc toàn cầu đang tranh giành nguồn cung sau khi xung đột Nga – Ukraine bùng nổ cắt đứt các chuyến hàng xuất khẩu ngũ cốc từ hai quốc gia, vốn chiếm khoảng 25% sản lượng lúa mì và 16% sản lượng ngô xuất khẩu của thế giới.
Giá lúa mì kỳ hạn trên Sàn giao dịch Chicago đạt mức cao kỷ lục vào tuần trước trong khi ngô leo lên mức cao nhất trong một thập kỷ. Lý do là Ukraine buộc phải đóng cửa các cảng và các lệnh trừng phạt của phương Tây ảnh hưởng đến xuất khẩu của Nga.
Giá lúa mì và ngô tăng đột biến thúc đẩy người mua tìm kiếm các lựa chọn thay thế, kể cả ở Trung Quốc, thị trường thức ăn chăn nuôi lớn nhất thế giới cho đến nay. Các nhà nhập khẩu đang đàm phán để mua thêm gạo tấm - loại gạo kém chất lượng mà hạt đã bị gãy trong quá trình xay xát - để vỗ béo lợn và các động vật khác, các thương nhân và nhà phân tích cho biết.
Gạo thường được giao dịch ở mức cao so với lúa mì, nhưng việc lúa mì tăng giá 50% so với tháng trước đã cắt giảm mạnh sự chênh lệch về giữa hai loại ngũ cốc và thậm chí còn khiến lúa mì đắt hơn một số loại gạo chất lượng thấp hơn.
Gạo tiêu chuẩn xuất khẩu từ Thái Lan đã đạt mức tăng hàng tuần lớn nhất kể từ tháng 10/2020 vào tuần trước do sự thúc đẩy nhu cầu lương thực và thức ăn chăn nuôi, giá gạo tăng 5% lên khoảng 421,50 USD/tấn.
Đó cũng là mức cao nhất kể từ tháng 6 năm ngoái và các nguồn tin cho biết có thể giá gạo sẽ tiếp tục tăng nếu sự gián đoạn nguồn cung ngũ cốc từ Biển Đen tiếp diễn. Giá xuất khẩu gạo từ Việt Nam và Ấn Độ cũng tăng.
Nhà kinh tế về gạo Shirley Mustafa của Tổ chức Nông lương Liên hợp quốc (FAO) có trụ sở tại Rome cho biết mối quan tâm dùng gạo tấm làm thức ăn gia súc có thể tăng nhiều hơn nếu các yếu tố thống trị làm tăng giá lúa mì và ngô vẫn còn.
"Nhu cầu gạo tăng không chỉ từ việc dùng làm thức ăn chăn nuôi, mà còn có thể có sự thay thế mục đích sử dụng trong các lĩnh vực khác, chẳng hạn như nhiều người chuyển sang dùng gạo cho bữa ăn của họ".
Cắt giảm ngô
Trung Quốc đã đặt tới hai triệu tấn ngô nhập khẩu của Ukraine trong năm nay, nhưng hầu hết các lô hàng này hiện đang gặp nguy hiểm do sự gián đoạn chuỗi hậu cần của Ukraine.
Để thay thế lượng ngô bị mất đó, Trung Quốc dự kiến sẽ nhập khẩu khoảng 3 triệu tấn gạo tấm, tăng từ khoảng 2 triệu tấn mỗi năm trong hai năm qua, một nhà kinh doanh gạo có trụ sở tại Bắc Kinh cho biết.
Một nhà nhập khẩu ở Quảng Đông đang tìm mua gạo tấm từ Thái Lan, trong khi những nhà nhập khẩu khác gần đây đã mua gạo tấm của Ấn Độ để làm thức ăn chăn nuôi, theo một nguồn tin khác cho biết.
"Nhu cầu đối với gạo tấm của Ấn Độ đã tăng lên do giá ngô cao hơn. Các nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi đang cố gắng thay thế ngô bằng gạo", BV Krishna Rao, Chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo của Ấn Độ, nói với Reuters.
Ông nói thêm, giá gạo 100% tấm của Ấn Độ đã tăng lên 320 USD/tấn trong tháng này từ mức 290 USD/tấn trong tháng 2.
Các nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi ở Thái Lan cũng đang xem xét sử dụng nhiều gạo tấm hơn để thay thế ngô, đẩy giá gạo nội địa lên trên cả nước, các thương nhân có trụ sở tại Bangkok cho biết.
Một thương nhân ở Bangkok cho biết: “Nhu cầu về gạo chất lượng thấp hơn từ ngành sản xuất thức ăn chăn nuôi của Thái Lan đang tăng lên đáng kể. Trên thực tế, phần lớn gạo tấm của Thái Lan có khả năng được tiêu thụ ở thị trường nội địa".
Lo ngại an ninh lương thực
Giá gạo toàn cầu có thể tăng hơn nữa trong quý II nếu người tiêu dùng lúa mì ở Ấn Độ - nước sử dụng gạo lớn thứ hai sau Trung Quốc - chuyển sang dùng gạo do giá lúa mì trong nước cao kỷ lục, điều này sẽ đẩy nhanh sự sụt giảm lượng tồn trong kho gạo, Chủ tịch danh dự Chookiat Ophaswongse của Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan cho biết.
Trong khi tồn kho gạo toàn cầu được thiết lập để đạt kỷ lục 190 triệu tấn trong năm nay, theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA), sản lượng gạo toàn cầu dự kiến sẽ vượt mức tiêu thụ thế giới dưới 5 triệu tấn vào năm 2022, do đó, nhu cầu trên toàn thế giới sẽ tăng đột ngột, nhanh chóng làm cạn kiệt hàng tồn kho đó và củng cố tâm lý tăng giá trên thị trường.
Đổi lại, giá gạo tăng sẽ làm gia tăng lo lắng về an ninh lương thực cho một số quốc gia nghèo nhất ở châu Phi và châu Á, nơi hàng triệu người sống dựa vào nguồn lương thực sẵn có với giá rẻ.
Một nhà kinh doanh ngũ cốc có trụ sở tại Singapore cho biết: “Hiện tại, gạo tấm chủ yếu dành cho lĩnh vực thức ăn chăn nuôi, nhưng khi chiến tranh kéo dài và người mua không có đủ lúa mì, thì vấn đề này sẽ ảnh hưởng đến an ninh lương thực”.
"Người mua sẽ làm bất cứ điều gì họ có thể như thay thế lúa mì đắt tiền bằng gạo hoặc các lựa chọn thay thế khác", ông lo lắng.
