Tại cuộc họp trực tuyến sáng 7/4 của Bộ NN-PTNT với các địa phương về việc tăng cường các biện pháp phòng chống sinh vật gây hại trên cây trồng vụ đông xuân 2020 các tỉnh phía Bắc, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Xuân Cường cảnh báo hiện nay, diễn biến thời tiết tại các tỉnh phía Bắc đang có nguy cơ rất nguy hiểm bùng phát dịch bệnh trên lúa đông xuân, đặc biệt là bệnh đạo ôn trên lúa.
Hiện nay, rét Nàng Bân rất điển hình, thời tiết diễn biến âm u, độ ẩm cao, mưa phùn kéo dài, có nguy cơ tạo điều kiện rất thuận lợi cho các loại sâu hại bùng phát trên lúa đông xuân tại các tỉnh phía Bắc, nhất là bệnh đạo ôn.
Đặc biệt, lúa đông xuân hiện đang trong giai đoạn làm đòng - đến trỗ, nhất là vùng Bắc Trung Bộ lúa có khả năng trỗ tập trung trong tháng 4/2020, đúng giai đoạn có thể xảy ra rét muộn, thời tiết không nắng, âm u, độ ẩm cao, nguy cơ bùng phát nhiều loại dịch bệnh, đặc biệt là bệnh đạo ôn lá, đạo ôn cổ bông… Bên cạnh bệnh đạo ôn, khi lúa trỗ, vẫn rất có nguy cơ đối với bệnh bạc lá.
Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh vụ đông xuân là vụ lúa đặc biệt quan trọng, chiếm trên 60% tổng sản lượng lúa cả năm.
“Ba tháng trông cây không bằng một ngày trông quả. Vì vậy, đây là giai đoạn rất nhạy cảm, có tính quyết định tới thắng lợi của vụ đông xuân”, Bộ trưởng lưu ý.
Theo Cục Bảo vệ thực vật, đến thời điểm này, diện tích nhiễm bệnh đạo ôn lá tại các tỉnh Bắc Trung Bộ hiện nay khoảng 3.610 ha (tăng 178% so cùng kỳ năm trước), trong đó nặng 245 ha, cháy chòm 18,5 ha. Phân bố tại Thanh Hóa 11,23 ha, Nghệ An 1.830,7 ha (nặng 179,3 ha, cháy chòm 18,5 ha), Hà Tĩnh 775 ha (nặng 57,7 ha), Quảng Bình 426 ha, Quảng Trị 567 ha (nặng 8 ha).
Bệnh đạo ôn cổ bông đã phát sinh gây hại trên diện tích nhiễm 204,2 ha (tăng 283% so cùng kỳ năm trước), trong đó nặng 1 ha. Phân bố tại Nghệ An 1,2 ha, Quảng Bình 10 ha, Huế 193 ha (nặng 1 ha).
Bên cạnh bệnh đạo ôn, sâu cuốn lá nhỏ đã phát sinh trên diện tích nhiễm 4.281 ha (tăng 115% so cùng kỳ năm trước), trong đó nhiễm nặng 58,2 ha, mật độ phổ biến 3-15 con/m2, cao 20-70 con/m2. Phân bố tại Thanh Hóa 2 ha, Nghệ An 601 ha (nặng 7 ha), Hà Tĩnh 47 ha, Quảng Bình 1.004 ha (nặng 10 ha), Quảng Trị 126 ha, Thừa Thiên Huế 2.501 ha…
Tại các tỉnh vùng Đồng bằng sông Hồng và Trung du miền núi phía Bắc, bệnh đạo ôn lá đã phát sinh gây hại từ đầu tháng 3/2020 trên trà lúa sớm và tăng nhanh, gây hại nặng từ cuối tháng 3 đến nay.
Bệnh gây hại trên lá, cổ lá đòng ở hầu hết các tỉnh trong vùng trên các giống nhiễm: BC15, J02, TBR225, nếp thơm… tỷ lệ phổ biến 1-5%, cao 10-20%, cá biệt 70-80% số lá. Diện tích nhiễm 9.948 ha.
Các tỉnh có bệnh xuất hiện phổ biến như Thái Bình, Hà Nội, Điện Biên, Phú Thọ, Lai Châu, Bắc Kạn, Tuyên Quang, Yên Bái, Hòa Bình, Bắc Ninh, Bắc Giang, Hà Nam, Nam Định, Quảng Ninh, Hải Phòng, Ninh Bình, Lào Cai...
Rầy nâu, rầy lưng trắng tại các tỉnh Đồng bằng Sông Hồng và Trung du Miền núi phía Bắc cũng đang bùng phát mạnh với tổng diện tích nhiễm rầy lứa 1 là 1.156 ha (tăng 1.043 ha so cùng kỳ năm trước), hại diện hẹp giai đoạn cuối đẻ - phân hóa đòng mật độ phổ biến 50-100c/m2, cao 200-500c/m2, cá biệt 800-1.500c/m2 tại một số tỉnh Lai Châu, Điện Biên, Yên Bái, Thái Bình, Vĩnh Phúc, Nam Định, Quảng Ninh. Các tỉnh Bắc Kạn, Hòa Bình, Hà Nam, Ninh Bình mật độ phổ biến 10-20 c/m2, cao 30-50 c/m2, cá biệt 100-300 c/m2.
Bên cạnh đó, sâu cuốn lá nhỏ lứa 1 vũ hóa rộ từ đầu đến giữa tháng 3/2020, sâu non hại từ giữa đến đến cuối tháng 3/2020 trên lúa xuân sớm, xuân chính vụ phát triển sớm giai đoạn đẻ rộ với diện tích nhiễm 5.662 ha (tăng 5.568 ha so cùng kỳ năm trước).