Theo Cục BVTV, đến thời điểm này, cơ bản các trà lúa đông xuân thuộc các tỉnh phía nam khu vực Bắc Trung Bộ (gồm Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên - Huế) đã và đang trỗ. Thời tiết thuận lợi cho lúa trỗ. Sâu bệnh chưa phát sinh các vấn đề nổi cộm.
Tại các tỉnh phía bắc khu vực Bắc Trung Bộ (gồm Hà Tĩnh, Nghệ An và Thanh Hóa), hiện trà đông xuân sớm đang trỗ và trà chính vụ sẽ trỗ vào đầu đến giữa tháng 4/2020. Khu vực này hiện đang chịu diễn biến thời tiết bất thường, nhất là đang có đợt gió mùa, khá thuận lợi cho bệnh đạo ôn lá và đạo ôn cổ bông phát triển, gây hại trên trà sớm và chính vụ.
Trước tình hình đó, từ giữa tháng 3/2020, Cục BVTV đã chỉ đạo Trung tâm BVTV Khu 4 liên tục cử cán bộ xuống địa phương để phối hợp chỉ đạo phòng chống dịch hại, đặc biệt đạo ôn lá và cổ bông.
Tại tỉnh Hà Tĩnh, Chi cục Trồng trọt và BVTV Hà Tĩnh đã chủ động phối hợp với Trung tâm vùng và các huyện (đặc biệt là các huyện đã xảy ra dịch đạo ôn 2017) để nắm chắc tình hình đạo ôn và chủ động tuyên truyền, hướng dẫn nông dân phòng trừ.
Chi cục cũng chủ động tham mưu cho Sở NN-PTNT tỉnh Hà Tĩnh để Sở tham mưu cho UBND tỉnh, theo đó UBND tỉnh Hà Tĩnh thời gian qua đã có 2 công điện chỉ đạo các địa phương chủ động triển khai phòng chống đạo ôn (cả lá và cổ bông).
Cục BVTV cho biết từ nay cho đến giữa tháng 4/2020, Cục đã chỉ đạo Trung tâm BVTV Khu 4 chủ động cử cán bộ phối hợp với Hà tĩnh và các địa phương để nắm chắc sự phát sinh của đạo ôn trên trà sớm và chính vụ để hướng dẫn nông dân phòng chống kịp thời. Đồng thời, tăng cường công tác điều tra sự phát sinh của đạo ôn cổ bông và tăng cường công tác tuyên truyền phòng chống dịch kịp thời (cả các đoàn thể tham gia như chỉ đạo phòng chống bệnh lùn sọc đen).
Bệnh đạo ôn từng gây thiệt hại nặng nề trên lúa đông xuân tại tỉnh Hà Tĩnh năm 2017. Ảnh: TL
Trước nguy cơ bùng phát dịch đạo ôn trên lúa đông xuân, ngày 30/3, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã có công điện gửi Sở NN-PTNT, Chủ tịch UBND các huyện, thành phố, thị xã. Theo UBND tỉnh Hà Tĩnh, tình hình dịch hại trên lúa đông xuân đang diễn biến phức tạp, diện tích nhiễm bệnh đạo ôn lá khoảng 800ha (Cẩm Xuyên 620,2ha, Hồng Lĩnh 63ha, Đức Thọ 20ha, Kỳ Anh 29ha…), tập trung trên giống NA6, BH9, J02, ADI,… Ngoài ra bệnh khô vằn phát sinh gây hại trên diện rộng, diện tích nhiễm toàn tỉnh hơn 2.000ha.
Dự kiến từ nay đến 15/4/2020, diện tích lúa đông xuân trổ trên toàn tỉnh Hà Tĩnh khoảng 40.000ha (chiếm 67,4% diện tích gieo cấy). Theo dự báo của Đài Khí tượng thủy văn tỉnh Hà Tĩnh, trong khoảng 10 ngày đầu tháng 4/2020, khu vực Hà Tĩnh có khả năng chịu ảnh hưởng liên tiếp của 2-3 đợt hoạt động của lưỡi áp cao lạnh lục địa, trời nhiều mây, số giờ nắng trong ngày ít, một số ngày có mưa, nhiệt độ phổ biến chỉ trong khoảng 21- 23 độ C, độ ẩm không khí cao, từ 85 - 90%...
Với đặc điểm thời tiết này, nguy cơ giai đoạn lúa vụ xuân trổ tập trung chịu tác động của điều kiện thời tiết bất thuận, có thể ảnh hưởng đến quá trình thụ phấn làm giảm năng suất, đồng thời là điều kiện thuận lợi cho các đối tượng dịch hại phát sinh gây hại, đặc biệt bệnh đạo ôn cổ bông có khả năng phát sinh gây hại trên diện rộng ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất lúa vụ xuân...
UBND tỉnh Hà Tĩnh yêu cầu UBND các huyện, thành phố, thị xã chỉ đạo các phòng chức năng, Trung tâm Ứng dụng Khoa học kỹ thuật và Bảo vệ cây trồng, vật nuôi và UBND các xã, phường, thị trấn khẩn trương xử lý dứt điểm số diện tích 800ha bị nhiễm bệnh đạo ôn lá để hạn chế tối đa nguồn bệnh phát sinh gây hại trên cổ bông.
Đối với số diện tích lúa xuân hiện nay giai đoạn đòng già - trổ bông, khẩn cấp phòng trừ đạo ôn cổ bông; tập trung phòng trừ chuột, bệnh khô vằn trên các diện tích nhiễm và có nguy cơ nhiễm bệnh.
Thường xuyên bám sát cơ sở, tổ chức, giám sát đánh giá chặt chẽ tình hình sinh trưởng các trà lúa, dự kiến thời gian trổ bông của từng giống, từng vùng, từng địa phương và diễn biến của điều kiện thời tiết để chủ động khoanh vùng, cắm vè và triển khai phun phòng kịp thời bệnh đạo ôn cổ bông.
Bên cạnh đó, báo cáo kịp thời, trung thực về diễn biến tình hình, diện tích lúa nhiễm dịch hại trên địa bàn, tuyệt đối không để xảy ra tình trạng giấu dịch...
