Bà con ở Thiệu Hóa lâu nay vẫn sử dụng phân hóa học bón cho lúa, ngô và các cây rau màu. Phân hóa học đã giúp bà con mang lại năng suất cao hơn nhiều năm về trước. Tuy vậy nghiên cứu thấy rằng nhiều bà con sử dụng phân bón chưa hợp lý nên hiệu quả chưa cao.
Vụ ngô đông năm 2011-2012, Trạm Khuyến nông huyện Thiệu Hóa được sự hổ trợ của Cty Thái Sơn đã tổ chức cho bà con làm trình diễn phân Đầu Trâu trên quy mô 10 hộ.
Sử dụng giống ngô 30T60. Kỹ thuật làm đất, mật độ gieo cấy đồng đều. Chỉ có khác nhau về chủng loại phân bón. Nền phân thâm canh của bà con đã áp dụng bón 18 kg ure, 30 kg super lân và 8 kg phân kali cho 1 sào Trung bộ 500 m2.
Cách bón: Bón lót toàn bộ số phân lân cùng với 1/3 lượng phân đạm (6 kg ure) và 1/3 lượng phân lân (2,7 kg)/500 m2. Bón thúc lần 1 lúc ngô được 3 - 5 lá, bón 1/3 lượng ure và 1/3 lượng kali. Thúc lần 2, lúc ngô được 7 - 9 lá, bón hết số phân còn lại. Tổng lượng phân bón nói trên tính ra nguyên chất tương đương 166 kg N + 96 kg P205 và 96 kg K20/ha.
Ở nền trình diễn phân Đầu Trâu sử dụng 16 kg phân NPK Agrotain (25-20-10+TE), 5 kg Ngô 2 (18-4-20+TE) và 6 kg Đạm vàng 46A+.
Cách bón: Bón lót 6 kg Agrotain và 3 kg ure 46A+. Bón thúc lần 1 lúc ngô được 3 - 5 lá, 3 kg 46A+. Bón thúc lần 2 lúc ngô được 7 - 9 lá, lượng bón 10 kg Agrotain. Thúc lần 3, giai đoạn trổ cờ, bón 5 kg phân NPK Ngô 2.
Tổng lượng phân nói trên tương đương 153 kg N+ 68 kg P205 và 52 kg K20/ha. Tính ra nền phân của bà con nông dân bón nhiều hơn phân Đầu Trâu là 28 kg phân ure, 175 kg super lân và 73 kg phân KCL/ha.
Lượng phân bà con bón cao hơn phân Đầu Trâu tương đương với lượng phân bón đủ cho 1 ha lạc trên vùng đất xám. Trong quá trình thực hiện, cán bộ khuyến nông của huyện đã chịu trách nhiệm theo dõi, ghi chép để tính toán hơn thiệt cho bà con.
Kết quả thu được: Ở ruộng đối chứng tính bình quân cả 10 hộ đạt năng suất 7.260 kg ngô hạt, còn ruộng trình diễn phân Đầu Trâu thu được 8.110 kg ngô hạt/ha. Tăng hơn ruộng đối chứng của bà con là 850 kg ngô/ha.
Khi tính hiệu quả kinh tế thì thấy rằng, riêng tiền phân, nền đối chứng đã chi thêm so với phân Đầu Trâu là 650.000 đ/ha, đồng thời do năng suất ngô nền đối chứng thấp hơn nền phân Đầu Trâu là 850 kg/ha.
Vì vậy nền trình diễn phân Đầu Trâu có tiền lời cao hơn nền phân của nông dân là 6.600.000 đ/ha. Rõ ràng sử dụng phân Đầu Trâu bón cho ngô lượng bón ít hơn nhưng năng suất ngô cao hơn (850 kg) và hiệu quả cao hơn, do lời ròng thu được cao hơn (6,6 triệu đ/ha).
Một trình diễn khác cũng do Trạm Khuyến nông huyện Hoằng Hóa thực hiện tai xã Hoằng Khánh, huyện Hoằng Hóa, Thanh Hóa vào thời gian từ 10/2011 đến tháng 2/2012, với giống ngô NK 6326.
Tại điểm trình diễn này, ruộng đối chứng của nông dân vẫn bón lượng N bằng với nền đối chứng ở Thiệu Hóa, nhưng lượng lân (P205) giảm xuống rất nhiều: Chỉ còn 38 kg P205, và lượng kali cũng có giảm xuống một ít (84 kg K20 so với 96 kg như ở Thiệu Hóa).
Tổng lượng phân nền đối chứng nông dân sử dụng ở Hoằng Hóa là 166 kg N + 38 kg P205+ 84 kg K20/ha. Còn nền phân Đầu Trâu có đạm tổng số còn 148 kg N/ha. Tổng lượng phân nền trình diễn tại Hoằng Hóa là 148 kg N + 64 P205 + 50 kg K20/ha.
Như vậy nền phân của nông dân ở đây cao hơn nền phân Đầu Trâu là 39 kg ure và 57 kg phân kali/ha. Nhưng lượng phân lân lại ít hơn nền phân Đầu Trâu là 162 kg super lân/ha.
Kết quả theo dõi cho thấy nền bón phân Đầu Trâu làm cho ngô chín sớm hơn 5 ngày, số bắp nhiều hơn, số hạt chắc trên/hàng cũng nhiều hơn 4 hạt dẫn đến năng suất thực thu cao hơn đối chứng là 12 tạ hay 1.200 kg/ha (1,2 tấn/ha).
Tính hiệu quả kinh tế thấy rằng nền phân Đầu Trâu tiết kiệm được phân bón, thuốc BVTV và cả công lao động. Nếu tính cả công lao động thì sử dụng phân Đầu Trâu mỗi sào 500 m2 còn lời được 539.300 đ (trên 1 ha lời được 10.786.000 đ). Trong lúc đó ở nền phân đối chứng bị lỗ 478.000 đ/sào 500 m2 (lỗ 9.560.000 đ).
Phân tích nguyên nhân dẫn đến năng suất bón phân Đầu Trâu cao hơn là do phối hợp NPK theo tỷ lệ thích hợp lại có đầy đủ trung, vi lượng. Trong lúc đó nền phân của bà con bón phân đơn, mất cân đối giữa N và P mà thiếu các chất trung và vi lượng, nên dù bón lượng N cao hơn mà cây vẫn không tốt bằng nền phân Đầu Trâu, chất lượng của ngô cũng kém hơn.
