Phảng phất hương vị thơm lừng quế Văn Yên

Ông Trần Huy Tuấn, bí thư huyện đánh trống khai mạc lễ hội Quế Văn Yên năm 2016
 

Đây là lần thứ hai huyện Văn Yên (Yên Bái) tổ chức Lễ hội Quế, lễ hội không chỉ giới thiệu hình ảnh và sản phẩm làm ra từ cây quế mà còn là dịp tôn vinh cây quế đã giúp người dân ổn định cuộc sống và làm giàu từ cây quế. Từ đó hình thành nên những giá trị văn hóa đặc sắc gắn bó với cuộc sống của đồng bào các dân tộc nơi đây…

Huyện Văn Yên hiện có trên 42.000 ha quế, được trồng ở tất cả 27 xã và thị trấn. Đây là huyện có diện tích quế lớn nhất tỉnh Yên Bái, được mệnh danh là “thủ phủ” của cây quế cả nước. Nhiều cây quế cổ thụ, thuộc hàng cao niên nhất nhì Việt Nam, tuổi đời trên 100 năm.

Gia đình ông Bàn Sành Châu, thôn Khe Đóm I, xã Xuân Tầm đang sở hữu cây quế hai người ôm mới kín gốc, có giá trên 50 triệu đồng, đã nhiều người tới trả nhưng ông không bán, vì đó là “cây vàng” do cha ông để lại cho con cháu lấy hạt làm giống.

Nhiều “đại gia” quế ở Văn Yên lừng danh cả nước, ví như ông Hoàng Văn An thôn I, xã Đại Sơn người đầu tiên trồng quế, hiện gia đình ông có trên 100 ha quế, mỗi năm gia đình ông thu hàng trăm triệu đồng từ rừng quế. Xã Viễn Sơn có ông Bàn Phúc Hoa thôn Đồng Lụa có 50 ha quế, Lý Tiến Thắng ở thôn Khe Lợ có 40 ha, rừng quế của gia đình các ông trị giá hàng chục tỷ đồng.

Tới Văn Yên đâu đâu cũng thấy màu xanh của quế, ngút ngàn rừng quế từ dưới thung sâu đến những đỉnh núi xa mờ. Hương thơm của quế thơm lừng tỏa khắp muôn nơi. Nhờ cây quế mà các doanh nghiệp đã tới Văn Yên ngày một đông.

Khách quốc tế có mặt trong Lễ hội Quế Văn Yên 2016
 

Hương quế Văn Yên đã hấp dẫn nhiều DN tới thu mua, kinh doanh sản phẩm quế. Thống kê chưa đầy đủ hiện có hơn 10 DN đang thu mua, chế biến quế phục vụ nhu cầu trong nước và XK, trong đó phải kể tới Cty TNHH Hương gia vị Sơn Hà 100% vốn nước ngoài, có trụ sở đóng tại Từ Sơn, Bắc Ninh.

Ông Mark Barnett, GĐ Cty cho biết: Cty Sơn Hà mỗi năm thu mua trên 3.000 tấn quế các loại từ Văn Yên, SX ra hơn 20 loại sản phẩm: Quế điếu, quế sáo, quế nghiền, quế cắt, quế tấm, quế vỏ bào, nước quế và các loại hương liệu xuất khẩu sang các nước châu Âu và Mỹ.

Ông Mark Barnett, GĐ Cty Sơn Hà trao đổi với người trồng quế
 

Ông Mark Barnett tới từ quốc gia Bahamas vùng biển Caribe đến Việt Nam từ hơn 23 năm trước, ông lấy vợ người Việt Nam và dự định sống trọn đời tại Việt Nam. DN của ông có hơn 400 công nhân, mỗi năm XK khoảng 8.000 tấn sản phẩm, doanh thu gần 1.000 tỷ.

Cty CP SX và XK quế Việt Nam thu mua trên địa bàn tỉnh Yên Bái trên 1.000 tấn quế khô, trong đó phần lớn là quế Văn Yên. Sản phẩm của Cty XK sang các nước: Đức, Hà Lan, Ý, Mỹ, Hàn Quốc, Đài Loan, Singapore...

Công nghiệp chế biến quế đã hình thành từ vài chục năm nay, ngoài 8 nhà máy chưng cất tinh dầu quế của các Cty: Hương liệu Việt Trung, Đạt Thành, HTX Bách Lâm, Cty CP LNS-Thực phẩm Yên Bái, Cty Trường An, Cty Tân Thịnh. Ngoài ra còn có hơn 200 cơ sở chưng cất tinh dầu quế mô hình hộ gia đình, sản phẩm 600-800kg/năm.

Sản phẩm chế biến từ cây quế vô cùng phong phú, với khoảng gần 500 sản phẩm, được các bàn tay khéo léo của các nghệ nhân chế tác đã trở thành thứ hàng hóa vô cùng độc đáo được bày bán ở nhiều nơi trong nước và XK sang nhiều nước trên thế giới.

Lễ hội Quế tái hiện lại những năm tháng gian nan của người Dao vật lộn với cuộc sống nơi rừng sâu núi cao, cuối cùng họ đã tìm ra được cây quế. Cây quế không chỉ để dùng làm thuốc chữa bệnh mà còn giúp họ tựa vào cây quế phát triển kinh tế để cuộc sống ngày càng no đủ và giàu có.

Những phong tục tập quán dưới tán rừng quế cũng được hình thành và được gìn giữ tới tận bây giờ: Tặng đồi quế cho những đôi vợ chồng mới cưới, Lễ cấp sắc cho những người con trai đã trưởng thành; Lễ hội cầu mùa; Hát Páo Dung của người Dao đỏ…

Trong lễ khai mạc Lễ hội Quế năm nay, nhiều tiết mục văn nghệ đặc sắc: Lễ hội giã cốm, Lễ đền Đông Cuông, Lễ mừng cơm mới…với sự tham gia của các nghệ sĩ của đoàn nghệ thuật tỉnh Yên Bái và người dân.

Ngoài ra còn có sự góp mặt của các nghệ sĩ tài danh: Anh Thơ, Công Vượng… đặc biệt là hai á hậu báo Tiền Phong 2016 Ngô Thanh Tú và Thùy Dung tới giao lưu và tặng 50 triệu cho học sinh nghèo huyện Văn Yên đã đem đến cho lễ hội không khí sôi nổi, hào hứng chưa từng có.

Lễ hội Quế Văn Yên 2016 đã thu hút hơn chục ngàn người, trong đó có nhiều doanh nghiệp trong và nước ngoài tới tham gia. Tại đây nhiều hợp đồng mua bán quế được ký kết, hương thơm của cây quế Văn Yên đã vượt biên giới đến với nhiều nước trên thế giới.

Mảnh vỏ quế đại khai thác từ rừng quế Văn Yên
 

Sản phẩm quế
 

Đại diện Mặt trận Tổ quốc VN huyện Văn Yên nhận quà tài trợ từ hai á hậu Việt Nam năm 2016
 

Màn múa tái hiện cuộc sống của người Dao trồng và bảo vệ cây quế
 

Cây quế con truyền lại cho thế hệ sau
 

Mùa hoa quế nở
 

Người dân tham dự Lễ hội Quế
 

Lễ hội giã cốm mừng mùa lúa mới
 

Tái hiện lễ cấp sắc 12 đèn của người Dao đỏ