Giống cà phê mới Coffea Stenophylla đã bị lãng quên nhiều thập kỷ và mới được tái khám phá. Ảnh: Reuters.
Trong những khu rừng nhiệt đới rậm rạp ở Sierra Leone, các nhà khoa học đã phát hiện lại một loài cà phê mới chưa từng thấy trong tự nhiên trong nhiều thập kỷ - một loài cây mà họ cho rằng có thể giúp đảm bảo tương lai của mặt hàng có giá trị nhưng đang bị ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.
Hôm 19/4, các nhà nghiên cứu tuyên bố loài cà phê mới có tên là Coffea stenophylla, mang khả năng chịu đựng nhiệt độ cao hơn cà phê Arabica (chiếm 56% sản lượng toàn cầu) và cà phê Robusta (chiếm 43%). Họ cho biết thêm, cà phê Stenophylla đã được chứng minh là có hương vị hảo hạng, tương tự như Arabica.
Nhà thực vật học Aaron Davis, người dẫn đầu cuộc nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Plants, cho biết loài cà phê mới Stenophylla được trồng ở các vùng của Tây Phi và xuất khẩu sang châu Âu cho đến đầu thế kỷ 20, rồi bị bỏ hoang sau khi cà phê Robusta được trồng phổ biến.
Nhiều nông dân trên khắp vành đai trồng cà phê trên thế giới đang phải trải qua những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu - mối quan tâm cấp bách đối với ngành công nghiệp trị giá hàng tỷ đô la.
Hương vị của cà phê Arabica được đánh giá là hảo hạng và mang lại mức giá cao hơn so với Robusta, loại cà phê chủ yếu được sử dụng sản xuất cà phê hòa tan và cà phê pha trộn. Nhưng cà phê Arabica lại có khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu hạn chế. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng sản lượng toàn cầu của nó có thể giảm ít nhất 50% vào giữa thế kỷ này.
Stenophylla phát triển ở nhiệt độ trung bình hàng năm là 24,9 độ C - cao hơn 1,9 độ C so với cà phê Robusta và cao hơn tới 6,8 độ C so với cà phê Arabica, các nhà nghiên cứu cho biết.
Việc tái khám phá cà phê Stenophylla có thể giúp ích trong việc "chứng minh tương lai" của ngành cà phê hỗ trợ nền kinh tế của một số quốc gia nhiệt đới và mang lại sinh kế cho hơn 100 triệu nông dân, ông Davis - trưởng nhóm nghiên cứu cà phê tại Vườn Bách thảo Hoàng gia Anh, Kew - cho biết.
“Ý tưởng là cà phê Stenophylla có thể được sử dụng với mức độ thuần hóa tối thiểu, như một loại cà phê có giá trị cao cho nông dân ở những vùng khí hậu ấm hơn", ông nói. "Về lâu dài, loại cà phê Stenophylla cung cấp cho chúng tôi một nguồn tài nguyên quan trọng để lai tạo ra một thế hệ cây cà phê mới có khả năng chống chịu với khí hậu, vì nó có hương vị tuyệt vời và khả năng chịu nhiệt cao.
"Nếu các báo cáo lịch sử về khả năng chống lại bệnh gỉ sắt (một loại bệnh nấm đã tàn phá cây cà phê ở Trung và Nam Mỹ - PV) và khả năng chịu hạn của cây cà phê này là chính xác, thì điều này có nghĩa việc nhân giống cây cà phê trở nên càng hữu ích", Davis nói thêm.
Nghiên cứu bao gồm đánh giá hương vị với 18 chuyên gia nếm cà phê. Stenophylla được phát hiện có hương vị phức tạp, với vị ngọt tự nhiên, độ chua trung bình cao, vị trái cây khi được cảm nhận trong miệng.
Vào tháng 12/2018, Davis và đồng tác giả nghiên cứu Jeremy Haggar của Đại học Greenwich và chuyên gia phát triển cà phê Daniel Sarmu đã tìm kiếm loại Stenophylla trong tự nhiên. Ban đầu, họ phát hiện một cây duy nhất ở trung tâm Sierra Leone. Khoảng 140 km (87 dặm) ở đông nam Sierra Leone, họ phát hiện một quần thể hoang dã Stenophylla khỏe mạnh.
“Cả hai địa điểm đều là rừng rậm nhiệt đới, nhưng Stenophylla có xu hướng xuất hiện trên các khu vực khô hơn, thoáng hơn: rặng núi, sườn dốc và các khu vực đá", Davis tuyên bố.
Stenophylla đã không được nhìn thấy trong tự nhiên ở Sierra Leone kể từ năm 1954 và bất cứ nơi nào kể từ những năm 1980 ở Bờ Biển Ngà, ông bổ sung thông tin.
Stenophylla đang bị đe dọa tuyệt chủng trong bối cảnh nạn phá rừng quy mô lớn ở ba quốc gia nơi nó được biết là mọc hoang dã: Sierra Leone, Guinea và Bờ Biển Ngà, tác giả nghiên cứu mới viết.
Không giống như quả màu đỏ và đôi khi có màu vàng của cây Arabica và Robusta, quả của cây Stenophylla có màu đen đậm. Các hạt cà phê nằm bên trong quả.
Jeremy Torz, đồng sáng lập của doanh nghiệp cà phê đặc biệt Union Hand-Ro Rang Coffee ở Đông London, nơi diễn ra một phần thử nghiệm hương vị, cho biết: “Tôi nghĩ chúng tôi cực kỳ lạc quan về tương lai mà Stenophylla có thể mang lại".
