Tạo ưu thế cạnh tranh cho nông sản Việt khi EVFTA có hiệu lực

Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), chính thức có hiệu lực từ ngày 1/8/2020, sẽ là "cú hích" rất lớn cho xuất khẩu của Việt Nam, đặc biệt là với các mặt hàng Việt Nam có lợi thế cạnh tranh, trong đó có nông sản. 

Là công ty hàng đầu trong lĩnh vực nông nghiệp, Syngenta đã và đang làm gì để giúp người nông dân tạo ra những sản phẩm chất lượng, đủ sức "gõ cửa" thị trường EU? Chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Trần Thanh Vũ - TGĐ Syngenta Việt Nam để làm rõ vấn đề này.

- Syngenta đã có 30 năm hoạt động tại thị trường Việt Nam, gắn bó chặt chẽ với bà con nông dân. Là người đứng đầu công ty, ông nhận định thế nào về cơ hội và thách thức đối với nông sản Việt Nam khi EVFTA có hiệu lực?

Ông Trần Thanh Vũ: Khi EVFTA có hiệu lực, nhiều mặt hàng nông sản của Việt Nam vào thị trường EU sẽ được cắt giảm mức thuế đáng kể theo các lộ trình. Đây vừa là cơ hội để đẩy mạnh xuất khẩu, vừa nâng cao chất lượng, sức cạnh tranh các mặt hàng nông sản của Việt Nam.

Cơ hội mà EVFTA mang lại là rất lớn nhưng đây không phải là chìa khóa vạn năng giúp nông sản Việt Nam ồ ạt xuất khẩu vào EU mà chỉ tạo điều kiện để hàng hóa có đủ điều kiện, tiêu chuẩn nâng cao năng lực cạnh tranh nhờ giảm thuế, giảm giá thành so với trước khi có hiệp định.

Bên cạnh những thời cơ sẽ luôn là những thách thức. Các nước EU có thể đưa ra những yêu cầu mới về dư lượng tối đa để tạo ra những rào cản kỹ thuật, buộc chúng ta phải thay đổi cho phù hợp với yêu cầu của thị trường nhập khẩu.

Thêm vào đó, các nhà nhập khẩu có thể đưa thêm những yêu cầu và chứng nhận về một số chỉ tiêu xã hội, bền vững, môi trường… để tạo ra sự khác biệt về sản phẩm của họ khi đưa vào thị trường.

- Theo ông, nông dân và doanh nghiệp xuất khẩu nông sản của Việt Nam cần làm gì để vượt qua thách thức, tận dụng tối đa tiềm năng mà EVFTA mang lại?

Ông Trần Thanh Vũ: Người nông dân phải vận dụng tối đa các giải pháp để tăng năng suất, chất lượng sản phẩm.

Bên cạnh việc đầu tư vào các loại giống tốt có nhiều ưu điểm và có năng suất, chất lượng cao, cần áp dụng các quy trình canh tác tiên tiến, theo tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt, tham gia vào các hoạt động sản xuất một cách có tổ chức, quy hoạch cụ thể.

Từ đó nông dân và doanh nghiệp xuất khẩu có mối liên hệ chặt chẽ thông qua việc thiết lập nên những chuỗi giá trị từ khâu sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm. Việc đẩy mạnh liên kết giữa nông dân với doanh nghiệp trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm sẽ góp phần tạo ra những chuỗi giá trị cung ứng thực phẩm an toàn, hướng đến nền sản xuất hàng hóa hiện đại, mang lại giá trị gia tăng cao.

- Luôn mang đến những giải pháp hiệu quả cho ngành nông nghiệp, trong bối cảnh hiện nay, Syngenta có những kế hoạch cụ thể gì để đối với từng loại nông sản để hỗ trợ bà con nông dân làm ra những sản phẩm chất lượng an toàn, có ưu thế cạnh tranh ở EU?

Ông Trần Thanh Vũ: EVFTA là cơ hội lớn để ngành gạo gia tăng xuất khẩu. Tuy nhiên, một trong những yếu tố tiên quyết để gạo Việt Nam chinh phục thị trường EU là chất lượng và vượt qua các rào cản kỹ thuật về dư lượng.

Để ngành gạo gia tăng xuất khẩu, thông qua Dự án sáng kiến lúa gạo châu Á, Syngenta hợp tác với Tập đoàn Olam, Tổ chức Hợp tác Đức (GIZ) và các cơ quan chức năng tại tỉnh An Giang và Đồng Tháp xây dựng các mô hình quản lý dư lượng và canh tác lúa bền vững theo tiêu chuẩn SRP.

Ngoài ra, công ty cũng phối hợp với các đối tác thực hiện một số dự án lúa gạo bền vững tại ĐBSCL tập trung vào những loại gạo có phẩm cấp cao và chất lượng chuyên biệt.

Tại các dự án này, Syngenta hợp tác với các Viện nghiên cứu, các cơ quan chức năng ở địa phương khảo nghiệm đánh giá các quy trình quản lý sâu bệnh hại. Các quy trình này sau khi được đánh giá và phê duyệt bởi các đơn vị thu mua sẽ được đào tạo tập huấn tới toàn bộ nông dân tại các HTX trong khuôn khổ dự án.

Đối với cà phê, kể từ năm 2016 đến nay, Syngenta chung tay với Tập đoàn Louis Dreyfus, Tổ chức Sáng kiến Thương mại bền vững, Công ty Jacobs Douwe Egberts và Viện nghiên cứu KHNN Tây Nguyên thực hiện Dự án Cà phê cảnh quan bền vững tại Tây Nguyên.

Trên cơ sở các vườn mẫu ứng dụng bộ giải pháp canh tác bền vững, cán bộ kỹ thuật của Syngenta và đối tác tập huấn hướng dẫn kỹ thuật canh tác, ứng phó với biến đổi khí hậu, quản lý dịch hại tổng hợp và an toàn lao động cho trên 7.000 lượt nông dân. Từ đó tạo ra những vùng sản xuất cà phê bền vững đáp ứng được yêu cầu của các thị trường nhập khẩu.

Ngoài ra, Syngenta cũng hợp tác với các đối tác thực hiện dự án liên kết chuỗi giá trị sản xuất để kiểm soát dư lượng thuốc BVTV trên hồ tiêu tại Tây Nguyên, giúp hồ tiêu vượt qua được yêu cầu kỹ thuật tại thị trường EU.

Với một số loại cây ăn quả chủ lực có tiềm năng xuất khẩu của Việt Nam như xoài, thanh long, sầu riêng, nhãn… Syngenta tiến hành đánh giá bộ giải pháp trên các loại cây này, từ đó đưa ra những quy trình tốt nhất để kiểm soát sâu bệnh hại và đáp ứng được chỉ tiêu về dư lượng cho nông dân.

- Về lâu dài, để tiếp tục hỗ trợ người nông dân và doanh nghiệp tận dụng cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do nói chung, Syngenta đưa ra những cam kết gì, thưa ông?

Ông Trần Thanh Vũ: Syngenta sẽ tiếp tục đầu tư vào hoạt động R&D tại Việt Nam nhằm mang đến những sản phẩm có hiệu quả cao. Chúng tôi cũng chú trọng việc hướng dân nông dân sử dụng an toàn và hiệu quả các sản phẩm BVTV với trên 200.000 lượt nông dân được tập huấn mỗi năm.

Trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực xây dựng nền nông nghiệp phát triển bền vững và tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do, Syngenta sẽ tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng của mình trong chuỗi giá trị sản xuất nông sản. Những dự án tiên phong này chính là những tiền đề quan trọng để tạo lập nền tảng giúp nông sản Việt Nam chiếm được vị thế trên sân nhà và sẵn sàng hội nhập hội nhập để “vươn ra biển lớn”.