Cty CP TCty Nông nghiệp Quảng Bình (gọi tắt là Cty) từ lâu đã có chuyển biến mạnh mẽ về công tác giống.
Trong những năm qua, việc tuyển chọn và đưa vào bộ giống mới với năng suất và chất lượng vượt trội đã trở thành mục tiêu chính trong công tác giống của đơn vị. Từ năm 2007 đến nay, Cty đã triển khai khảo nghiệm bộ giống lúa mới X94-11 (được chính thức đặt tên QS2), XT28 và X33 là các giống lúa thuần do PGS-TS Tạ Minh Sơn lai tạo và chọn lọc. Ông Nguyễn Xuân Kỳ - Phó Tổng giám đốc Cty cho biết: “Qua khảo nghiệm, các giống lúa được đánh giá tốt, có nhiều triển vọng. Nhiều địa phương đã bình chọn để cơ cấu vào sản xuất đại trà”.
Tại tỉnh Quảng Nam, giống lúa QS2 được khảo nghiệm 3 vụ (2 vụ đông xuân và 1 vụ hè thu) tại các huyện Phú Ninh và Quế Sơn trên diện tích 1,6 ha. Kết quả khảo nghiệm cho thấy thời gian sinh trưởng từ 133-135 ngày, khả năng thích ứng rộng. Lúa chống đổ rạp khá, khả năng chống chịu sâu bệnh tốt, chưa thấy các loại rầy nâu, đạo ôn gây hại, năng suất 64 tạ/ha (Phú Ninh) và 65 tạ/ha (ở Quế Sơn). Theo ông Nguyễn Đình Vương - Phó giám đốc Trung tâm Giống Nông - lâm nghiệp Quảng Nam thì: “Trên cơ sở khảo nghiệm, chúng tôi đã đề nghị Sở NN-PTNT tỉnh Quảng Nam cho phép đưa giống QS2 vào cơ cấu giống bổ sung trong vụ hè thu 2011 tại những vùng đã sản xuất thích nghi và cho kết quả tốt”.
Giống lúa XT28 đã được Cty đưa vào khảo nghiệm tại Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Nam từ năm 2008 đến nay. Tại Quảng Bình, vụ đông xuân 2011, Sở NN-PTNT cho khảo nghiệm và sản xuất thử trên 500 ha. Cánh đồng lúa vùng Đồng của xã Liên Thuỷ (huyện Lệ Thuỷ) rộng bát ngát. Lúa giống XT28 đang vào kỳ chín rộ, cả cánh đồng phẳng như mặt sân vận động ửng lên màu vàng lá gừng.
Cúi xuống vạt lúa, anh Nguyễn Tiến Thiệp - Chủ nhiệm HTXNN Quy Hậu hồ hởi: “Hồi vào vụ gieo, cái đận rét hại làm cho chúng tôi điêu đứng. Cứ tưởng phen này cây lúa phải chịu thua. Không ngờ qua được giai đoạn khó, giống XT28 phất lên như lũ tràn bờ. Chúng tôi làm khảo nghiệm 25 ha. Chắc chắn năng suất đạt trên 70 tạ ha rồi”. Cũng theo nhiều bà con nông dân sản xuất giống XT28 thì thời gian sinh trưởng 125-135 ngày; giống này dạng hình gọn, cứng cây, bông dài trổ thoát, mỗi bông trung bình có 125-140 hạt. Đặc biệt, giống có chất lượng gạo thơm ngon, cơm mềm dẻo vừa, có mùi thơm từ thân lá đến chất lượng thương phẩm.
Anh Thiệp giới thiệu tiếp: “Giống này năm ngoái khảo nghiệm ở xã Lộc Thuỷ (huyện Lệ Thuỷ) cho kết quả tốt, nông dân mừng vì bất ngờ. Tính vượt trội của XT28 là thân cây khoẻ, khi dùng vào vụ lúa tái sinh cho năng suất 30 tạ/ha, cao nhất trong các dòng lúa tái sinh. Cái được nữa là hạt gạo khi nấu dùng ít nước, chín nhanh và cơm để nguội vẫn dẻo thơm. Vụ đông xuân tới, chúng tôi tiếp tục đưa vào chừng 200 ha nữa để sau đó khuyến cáo bà con nông dân dùng đại trà”.
Cũng giống XT28, trên vùng đất Quảng Nam đã được khảo nghiệm 2 vụ (hè thu 2010 và đông xuân 2011). Nếu lấy giống Xi23 làm đối chứng thì XT28 có thời gian sinh trưởng ngắn hơn từ 3-4 ngày, chống chịu sâu bệnh khá, chưa thấy rầy nâu và đạo ôn. Năng suất bình quân đạt 65 tạ/ha. Điểm mạnh của giống XT28 là phạm vi thích ứng rộng, phù hợp trên chân đất vàn thấp, sản xuất được cả 2 vụ trong năm. Tiềm năng năng suất của XT28 khá ổn định (nhỉnh hơn giống đối ứng Xi23 từ 5-10%) và là giống lúa chất lượng cao nên giá trị hàng hoá cao hơn hẳn.
Ông Nguyễn Xuân Kỳ - Phó Tổng giám đốc Cty cho biết: “Ngoài các giống chất lượng cao như QS2, XT28, chúng tôi còn thử nghiệm loại giống mới X33 trên địa bàn các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Nam, được đánh giá có triển vọng, cho năng suất cao 70-75tạ/ha".
Ngoài việc đưa vào khảo nghiệm các giống lúa chất lượng cao, Cty còn phối hợp cùng PGS-TS Tạ Minh Sơn lai tạo và sản xuất giống lúa mới tại Trung tâm Nghiên cứu và phát triển giống lúa (đơn vị trực thuộc Cty). Trên cánh đồng thôn Phúc Tự (xã Đại Trạch - Bố Trạch), trên 100 giống lúa mới trong giai đoạn lai tạo, sản xuất cũng đang vào độ chín. PGS-TS Tạ Minh Sơn cho hay trong tập đoàn lúa đang sản xuất ở đây có cơ cấu trên 50 giống dài ngày và số còn lại giống ngắn ngày.
Đưa chúng tôi ra khoảng ruộng được ký hiệu lô 87, PGS-TS Tạ Minh Sơn giới thiệu: “Đây là loại giống dài ngày đang cho kết quả chống chịu sâu bệnh tốt, cây đẻ nhánh nhiều. Khi trổ bông to, bông lúa chín rồi mà lá vẫn còn xanh. Trung bình mỗi bông cho từ 300- 320 hạt. Chúng tôi đang cân nhắc đặt tên cho sản phẩm mới này”. Cùng chúng tôi tham quan tập đoàn các giống lúa mới trên đồng, ông Phan Chí Lâm - Trưởng phòng NN-PTNT huyện Bố Trạch nhận xét: “Giống lúa mới trên lô 87 có nhiều tính năng vượt trội và cho thấy năng suất có thể đạt khoảng 70 tạ/ha”.
