Hình ảnh một con gà Franken bị nuôi tăng trọng quá nhanh khiến bộ chân không thể đỡ nổi thân hình. Ảnh: ERN
Ước tính tổ chức phi chính phủ The Humane League, có khoảng 90% gà thịt ở Anh phát triển với kích thước lớn bất thường hay còn gọi là gà Franken, gây ra sự đau khổ tột cùng của con vật trong suốt quá trình phát triển.
“Điều này đã tạo ra một loạt các vấn đề về sức khỏe và phúc lợi động vật. Nó khiến con vật gục ngã vì trọng lượng cơ thể quá khổ hoặc đôi chân sưng tấy hay nhiều loại bệnh về cơ...”, Amro Hussain, trưởng nhóm The Humane League tại Anh giải thích.
Sự tăng trưởng này được ví tương đương với việc một em bé nhưng lại có thân hình của một người trưởng thành, với trọng lượng của một con hổ hai tháng tuổi.
Theo nhóm pháp lý của The Humane League, ngoài việc bị đối xử tàn nhẫn, hành vi phổ biến trong chăn nuôi gà thịt này còn vi phạm pháp luật. Đó là lý do tại sao tổ chức này đang kêu gọi xem xét lại luật pháp chăn nuôi, hối thúc Bộ Môi trường, Thực phẩm và Các vấn đề Nông thôn của Vương quốc Anh phải có hành động.
Làm thế nào mà người nông dân có thể nuôi gà thịt với kích thước khổng lồ như vậy?
Một trang trại nuôi gà Franken ở Anh: Ảnh: ERN
Thuật ngữ gà Franken hay còn gọi là Frankenchickens là những con gà được chọn tạo, biến đổi gen và được lai tạo với tỷ lệ không tự nhiên trong các trang trại. Không giống như gà tự nhiên được giết mổ sau trung bình 100 ngày, gà Franken được giết mổ chỉ sau hơn một tháng tuổi và thường nặng hơn gấp đôi kích thước của gà tự nhiên, được bán với giá rẻ nhưng thịt có nhiều chất béo và kém lành mạnh.
Việc chăn nuôi gà theo phương pháp lai tạo chọn lọc, cũng như kháng sinh và hormone, là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến sự phát triển bất thường của gà Franken. Kết quả là gà lớn nhanh nhưng hay bị què, dị dạng, béo, bệnh tật và chết yểu.
Luật pháp của Anh quy định rằng, động vật chỉ có thể được nuôi đúng mục đích nếu di truyền của chúng không gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe hoặc phúc lợi của chúng. Tuy nhiên, hiện phần lớn đàn gà được nuôi để lấy thịt, khoảng 900 triệu con đang lớn quá nhanh khiến cơ thể chúng không thể theo kịp. Điều này khiến cho nhiều loài động vật không thể đi lại, di chuyển hoặc sống thoải mái.
“Chỉ cần nhìn vào những đoạn phim quay cảnh những con gà này phải vật vã để ngẩng cao đầu và trên người đầy thương tích, có thể thấy rằng đang có những tác động bất lợi đối với sức khỏe và phúc lợi của chúng. Tuy nhiên, thực tế này hiện đang tràn lan - và dường như không phải là vấn đề đối với các nhà lập pháp”, đại diện tổ chức NGO nói.
“Hầu hết mọi người đều thực sự không để tâm”, Edie Bowles, một luật sư làm việc cho mạng lưới Better Chicken Commitment cùng với The Humane League giải thích: “Họ không hề xem những luật nào đang được thực thi và luật nào không”.
Khi được hỏi trách nhiệm trong vấn đề này nằm ở đâu; cơ quan hoặc tổ chức nào có nhiệm vụ theo dõi các hoạt động chăn nuôi?
Bà Edie nói: “Đây chính là vấn đề của đất nước này, dẫn đến việc thực thi kém các luật bảo vệ động vật".
Ông Hussain cũng đồng quan điểm này, khi giải thích rằng ngay cả những người không quan tâm đến quyền lợi động vật cũng nên lo lắng về việc chính phủ thiếu hành động đối với vấn đề này. “Tôi nghĩ rằng đó là một sự thoái thác trách nhiệm rất đáng trách”, vị này nói.
Án lệ này đang được đưa ra trên cơ sở ba lập luận chính: Thứ nhất, thực tiễn chăn nuôi là vi phạm luật quy định rằng động vật được nuôi để lấy thịt không thể được lựa chọn (chỉnh sửa gen), nếu điều đó có hại cho sức khỏe hoặc phúc lợi của chúng; Thứ hai, nhóm nghiên cứu lập luận rằng không có "hệ thống giám sát đầy đủ để phát hiện các hành vi vi phạm pháp luật". Và cuối cùng, có lập luận rằng do không có hệ thống giám sát thích hợp, dẫn đến có sự cạnh tranh không công bằng cho những nhà sản xuất các giống tăng trưởng nhanh. Trong khi đó những nông dân nào tuân thủ luật pháp, sẽ tự động bị thiệt thòi về tài chính, bởi vì nuôi 'gà Franken’ đơn giản là có lợi hơn.
Theo các chuyên gia, vấn đề này hiện không phải chỉ của riêng Vương quốc Anh mà trên khắp châu Âu cũng có những vấn đề tương tự. Theo Compassion in World Farming, những giống gà siêu thịt, tăng trọng nhanh này được lai tạo để đạt trọng lượng giết mổ sớm, trong vòng chưa đầy sáu tuần- tức là ít hơn một nửa thời gian so với quy luật tự nhiên.
Người tiêu dùng có thể làm gì để tránh mua phải “gà Franken ác mộng”?
Con gà bên trái là giống từ năm 1957; con ở giữa là giống từ năm 1978 và con bên phải là giống từ năm 2005. Tất cả chúng đều được nuôi theo cách thức giống nhau và ở cùng độ tuổi. Ảnh minh họa: Vox
Chỉ có một cách chuyển sang ăn chay trường là cách dễ nhất để ngừng hậu thuẫn cho xu hướng chăn nuôi tàn ác đang phát triển nhanh, tuy nhiên không phải ai cũng sẽ từ bỏ thịt hoàn toàn.
Ông Hussain giải thích: “Có một bộ tiêu chuẩn là Better Chicken Commitment (Cam kết nuôi gà tốt hơn) nhằm đảm bảo phúc lợi cho ngành, cũng như đảm bảo việc sử dụng các giống gà chậm lớn. Và hiện đã có hàng trăm công ty đăng ký dịch vụ này, bao gồm cả những ‘gã khổng lồ’ như KFC và Nando. Tiếp theo đó là các hệ thống siêu thị lớn như Waitrose và Marks & Spencer cũng đã tham gia”.
Tuy nhiên trong bối cảnh cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt tồi tệ và lạm phát tiêu dùng hiện nay, các chuyên gia cho rằng rất có thể người tiêu dùng không có lựa chọn nào khác ngoài việc chọn mua thịt rẻ hơn, đồng nghĩa với việc ủng hộ cách nuôi ngược đãi.
Hồi cuối tháng Ba vừa qua, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã thông báo rằng, thịt bò từ hai con gia súc được chỉnh sửa gen và con của chúng là thực phẩm an toàn và cho biết thịt bò đã được chỉnh sửa gen có thể được bán trên thị trường trong vòng ít nhất là hai năm.
Những con bò được thiết kế bằng cách sử dụng công cụ chỉnh sửa gen CRISPR để cho lông của chúng mọc ngắn hơn để chống chịu nhiệt tốt hơn. Thao tác chỉnh sửa gen này làm cho việc chăn nuôi bò thịt hiệu quả hơn đối với các trang trại chăn nuôi ở những vùng khí hậu nóng hơn.
Người phát ngôn của FDA cho biết, cơ quan này hy vọng thông báo này sẽ khuyến khích nhiều công ty đưa động vật trang trại đã được chỉnh sửa gen để được chấp thuận trên thị trường trong tương lai gần.
