Vườn quốc gia Tràm Chim là vùng đất đất ngập nước. Nơi đây được xem là lá phổi xanh, là túi trữ nước ngọt có vai trò rất quan trọng trong sản xuất và đời sống của người dân vùng ĐBSCL. Ảnh: Lê Hoàng Vũ.
Vườn quốc gia Tràm Chim là vùng đất đất ngập nước. Nơi đây được xem là lá phổi xanh, túi trữ nước ngọt có vai trò rất quan trọng trong sản xuất và đời sống của người dân vùng ĐBSCL. Đặc biệt, Vườn quốc gia Tràm Chim ở huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp còn được xếp trong hệ thống rừng đặc dụng quan trọng của Việt Nam.
Với hệ sinh thái đa dạng, phong phú, năm 1994 nơi đây đã được công nhận là Khu Bảo tồn thiên nhiên cấp quốc gia. Năm 2012, Vườn được Ban Thư ký Công ước Ramsar công nhận là khu Ramsar của thế giới. Đây là khu Ramsar thứ 4 của Việt Nam và là khu Ramsar thứ 2.000 của thế giới.
Ông Đoàn Văn Nhanh, Phó Giám đốc Trung tâm bảo tồn Vườn quốc gia Tràm Chim cho biết, trong những năm qua tỉnh Đồng Tháp rất quan tâm và đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, các công trình phục vụ nghiên cứu và cơ sở vật chất trong công tác phòng chống cháy rừng.
Trong đó, tập trung đầu tư nguồn lực phục vụ các kế hoạch bảo tồn và giám sát đa dạng sinh học, kiểm soát sinh vật ngoại lai xâm hại, công tác truyền thông nâng cao nhận thức người dân. Bên cạnh đó còn có các chương trình, dự án các tổ chức trong và ngoài nước đồng hành cùng tỉnh trong việc bảo tồn hệ sinh thái đặc trưng của vùng Đồng Tháp Mười.
Ông Đoàn Văn Nhanh nhận định về mặt thuận lợi, Vườn quốc gia Tràm Chim luôn được sự quan tâm của lãnh đạo tỉnh Đồng Tháp, các viện trường, các tổ chức và các nhà khoa học trong và ngoài nước. Còn khó khăn, yếu tố khách quan do tác động của biến đổi khí hậu, sự thay đổi chế độ thủy văn của vùng đã làm cho công tác quản lý gặp nhiều khó khăn hơn.
Bên cạnh đó, yếu tố xã hội cũng tác động không nhỏ đến việc thực hiện bảo tồn Vườn quốc gia Tràm Chim, vì xung quanh Vườn có khoảng 50 nghìn hộ dân sinh sống. Đa phần họ thiếu đất canh tác, sinh kế không ổn định, thường vào Vườn đánh bắt trái phép (thủy sản, bắt ong, bẫy chuột) gây cháy rừng, làm suy giảm hệ sinh thái. Còn nguồn lực con người, cán bộ quản lý và chuyên môn đôi lúc còn hạn chế chuyên môn.
Để giải quyết bài toán khó khăn lớn trong công tác bảo tồn và phát triển Vườn quốc gia Tràm Chim là áp lực dân cư và sinh kế của bà con sống xung quanh. Những năm qua Trung tâm bảo tồn Vườn quốc gia Tràm Chim đã xây dựng, thực hiện nhiều chính sách sinh kế cho người dân để họ yên tâm làm ăn và hạn chế xâm lấn vào Vườn.
Vườn quốc gia Tràm Chim thực hiện nhiều chính sách sinh kế cho 50 nghìn hộ dân sinh sống xung quanh. Ảnh: Lê Hoàng Vũ.
Bên cạnh đó, đã triển khai kế hoạch sử dụng hợp lý tài nguyên có sự tham gia của cộng đồng (sử dụng các nguồn tài nguyên bên trong vườn). Ngoài ra còn có các chương trình dự án các tổ chức WWF, UNDP… hỗ trợ các mô hình tạo sinh kế cho người dân địa phương. Hiện nay, UBND huyện Tam Nông đang xây dựng Đề án sinh kế bền vững người dân xung quanh vùng đệm Vườn quốc gia Tràm Chim để phát triển bền vững.
