Hiện nay, gạo ở ĐBSCL xuất khẩu phải vận chuyển về cảng Cát Lái (TP.HCM) và cảng Thị Vải - Cái Mép (Bà Rịa - Vũng Tàu). Ảnh: Hữu Đức.
Tại Diễn đàn “Hoàn thiện chuỗi dịch vụ logistics cho nông sản ĐBSCL" mới đây do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cùng Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) phối hợp tổ chức mới đây tại TP Cần Thơ, ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch VCCI đánh giá: Hàng năm ĐBSCL đóng góp trên 50% sản lượng lúa của cả nước, 95% sản lượng gạo xuất khẩu, gần 65% sản lượng thủy sản nuôi trồng, 60% lượng cá xuất khẩu và 70% các loại trái cây… được sản xuất từ vùng này. Nhu cầu vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu trên 18 triệu tấn/năm, đặc biệt chiếm nhiều nhất là hàng hóa nông, thủy sản.
Tuy là vùng sản xuất, phát triển kinh tế nông nghiệp năng động, là khu vực có đủ các loại hình vận tải sông - biển, đường bộ - hàng không nhưng hệ thống cho logistics khu vực này lại thiếu tính liên kết đồng bộ, cơ sở hạ tầng không đáp ứng nhu cầu thực tế; thiếu hệ thống cảng biển, nhất là cảng nước sâu cho tàu vận chuyển container xuất khẩu; thiếu các trung tâm logistics trọng điểm và các hệ thống trung tâm vệ tinh; thiếu bãi container rỗng, hệ thống kho ở các cảng, đơn vị kiểm định vệ sinh an toàn thực phẩm, chiếu xạ đạt chuẩn...
Bản đồ hệ thống đường thủy nội địa ở ĐBSCL. Ảnh: TL
ĐBSCL có hệ thống kênh rạch dày đặc nhưng không hình thành tuyến vận tải thủy nội địa có tải trọng riêng biệt. Các sà lan cũng không thể vận tải tối đa tải trọng cho phép do hạn chế chiều cao tĩnh không của những cây cầu phục vụ giao thông đường bộ, trọng tải sà lan chỉ ở mức từ 1.500 tấn đến 3.500 tấn. Phần lớn hàng hóa xuất nhập khẩu phải trung chuyển qua các cảng Cát Lái ở TP.HCM và Cái Mép - Thị Vải của Bà Rịa - Vũng Tàu gây tốn nhiều thời gian và chi phí, ảnh hưởng đến sức cạnh tranh hàng hóa trên thị trường.
Theo Hiệp hội Doanh nghiệp (DN) Dịch vụ logistics Việt Nam (VLA), ở 13 tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL hiện chỉ có khoảng 1.460 DN cung cấp dịch vụ logistics, chiếm khoảng 4,39% số lượng DN logistics của cả nước. Trong đó, DN cung cấp dịch vụ logistics chuyên nghiệp rất hạn chế, chủ yếu là các DN nông nghiệp, đặc biệt là DN thuỷ sản tự cung cấp hạ tầng logistics cho sản phẩm của mình, điều này làm gia tăng chi phí cho các DN, giảm sức cạnh tranh của nông sản ĐBSCL.
Tuy nhiên những năm gần đây, ĐBSCL bắt đầu nhận được quan tâm, tạo động lực phát triển bằng nhiều chính sách định hướng quy hoạch cụ thể.
Theo quy hoạch vùng ĐBSCL thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, xác định đến năm 2030, ĐBSCL trở thành “Trung tâm kinh tế nông nghiệp bền vững, năng động và hiệu quả cao của quốc gia, khu vực và thế giới trên cơ sở phát triển hệ thống các trung tâm đầu mối về nông nghiệp”. Đồng thời, “tập trung đẩy mạnh phát triển logistics để tạo điều kiện phát triển sản xuất, lưu thông hàng hóa trong nước và xuất nhập khẩu”.
Lúa hàng hóa trong vùng ĐBSCL chủ yếu vận chuyển theo tuyến đường thủy nội địa. Ảnh: Hữu Đức.
Ông Nguyễn Phương Lam, Giám đốc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam chi nhánh Cần Thơ (VCCI Cần Thơ) tin tưởng, lạc quan: Dự kiến trong 3 - 5 năm nữa sẽ có cao tốc thông suốt từ TP.HCM tới Cần Thơ, đến Cà Mau, Châu Đốc (An Giang), luồng Định An sẽ được nạo vét. Trung tâm liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ nông sản ĐBSCL hình thành tại TP. Cần Thơ. Đó sẽ là “thời cơ vàng” thứ 2 cho ĐBSCL trong 2 thập niên qua, đặc biệt là cho ngành logistics và cảng biển bứt phá.
"Phát triển dịch vụ logistics thành một ngành dịch vụ sẽ đem lại giá trị giá tăng cao, gắn dịch vụ logistics với phát triển sản xuất hàng hóa, xuất nhập khẩu và thương mại trong nước, phát triển hạ tầng giao thông vận tải và công nghệ thông tin...
Để thực hiện vai trò là trung tâm logistics của vùng ĐBSCL, việc phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, đặt biệt là kết cấu hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại, kết nối nội vùng và liên vận quốc tế là cơ sở để Thành phố phát huy vai trò trung tâm, động lực phát triển vùng, là đầu mối quan trọng về giao thông vận tải nội vùng và liên vận quốc tế", ông Trần Việt Trường, Chủ tịch UBND TP Cần Thơ nói.
