Tay cơ Việt Nam Trần Quyết Chiến (phải) thể hiện sự tôn trọng với “phù thủy” Efren Reyes sau khi giành chiến thắng 40 - 10 trước đối thủ.
Nhưng lẫn trong niềm vui ấy, không ít ưu tư chẳng thể giấu, về văn hóa và con người Việt Nam. Những hình ảnh con gái cởi truồng nồng nỗng trên phố vốn đã không còn xa lạ, lần này cũng thế. Cởi truồng, giữa đám đông hò hét, giữa những tiếng hú vang trời, giữa camera 360 độ loang loáng.
“Đứa dại cởi truồng, người khôn xấu mặt”. Nghĩa là phải có một đám đông xấu hổ, nhưng không, đám đông ấy vui mừng tung hô và không ngớt hò reo cổ vũ. Lúc ấy, “đứa dại” không phải chỉ có mỗi kẻ cởi truồng!
Trên đường, những tấm biển được giương cao, với đầy những lời tục tĩu, nhằm xúc phạm, nhục mạ người thua cuộc, để đạt đến “niềm vui trọn vẹn”, thống khoái. Không ít người, mà buồn nhất lại là người trẻ - thế hệ tương lai - văng tục đầy đường. Không gì chứng tỏ sự thiếu văn hóa nhanh và rộng bằng trong thời đại của thế giới phẳng ngày nay. Bạn bè quốc tế nghĩ gì về chúng ta khi nghe và nhìn thấy những hình ảnh ấy? Khi bạn cố tình bội nhọ chính mình thì không ai có thể ngăn cản được nữa.
Thất bại phản ánh năng lực, chiến thắng thể hiện con người. Thua thì dễ khiêm tốn, dễ nhã nhặn, dễ che giấu cái tôi; chứ thắng thì khó lắm. Kiểu gì nó cũng bộc lộ ra, nếu không đây ta ngạo nghễ thì cũng lố bịch nông cạn, nếu không được giáo dục tử tế lâu dài.
May thay, giữa cơn bão trong đêm, vẫn có những góc thật đẹp, lặng lẽ tỏ sáng. Đó là Trần Quyết Chiến, tay cơ thuộc hàng số 1 thế giới của Việt Nam hiện nay. Ở trận đấu gặp “phù thủy” Efren Reyes, anh đã dễ dàng giành chiến thắng với tỉ số 40 - 10. Tuy nhiên, khi trận đấu kết thúc, Quyết Chiến đã chủ động bắt tay kẻ vừa bại dưới tay mình bằng một tư thế cúi đầu rất thấp, thể hiện sự tôn trọng chân thành trước một bậc thầy, mặc dù dường như đã hết thời.
Cái cúi đầu ấy có lẽ là một trong ít khoảnh khắc đẹp nhất chúng tôi từng được thấy trong thể thao Việt Nam, và không chỉ trong thể thao.
Dường như chỉ những người biết cúi xuống thật thấp để học hỏi, mới có thể đứng lên thật cao để đi xa.
Chiến thắng, tất nhiên rồi, phải vui và ăn mừng chứ. Nhưng ăn mừng thì “xõa”, chứ đừng lột, đừng cởi. Bao giờ cũng thế, hành xử của người thắng cuộc luôn có giá trị lớn trong việc kiến tạo văn hóa cho hiện tại và tương lai, dù là trong bất kỳ lãnh vực nào.
Chiến thắng làm cho người nể, nhưng văn minh mới khiến người trọng ta.
