Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến cho biết, ngành thủy sản hiện nay chiếm 28,7% trong tổng giá trị toàn ngành nông nghiệp. Ảnh: Hồng Thắm.
Cơ hội mở ra từ đổi mới công nghệ
Ngày 19/10, tại Bắc Ninh, Bộ NN-PTNT tổ chức Hội nghị toàn quốc về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và tiến bộ kỹ thuật, công nghệ lĩnh vực thủy sản nhằm giới thiệu các công trình nghiên cứu mới, có triển vọng tạo sự chuyển biến về năng suất, chất lượng, hiệu quả, có tính khả thi trong ứng dụng vào sản xuất. Từ đó góp phần phát triển bền vững ngành thủy sản theo hướng nâng cao giá trị.
Phát biểu tại hội nghị, bà Đặng Thị Lụa, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản I cho biết, ngành thủy sản đã và đang phát huy các lợi thế, khẳng định là một trong những ngành mũi nhọn, đóng góp đáng kể cho nền kinh tế của cả nước, nâng tầm vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế và trong khu vực, đồng thời giữ vai trò quan trọng trong ổn định xã hội, bảo vệ an ninh và chủ quyền biển đảo.
“Mặc dù vậy, không thể phủ nhận rằng ngành thủy sản đã và đang phải đối mặt với nhiều thách thức như: Giá cả nguyên vật liệu leo thang do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19; tác động của biến đổi khí hậu; thị trường bấp bênh và sự cạnh tranh khốc liệt trên trường quốc tế. Tuy nhiên, cùng với khó khăn cũng có nhiều cơ hội mở ra, đó là sự phát triển của ứng dụng công nghệ mới, công nghệ số trong thủy sản và chế biến sản phẩm thủy sản, cũng như sự quan tâm của cộng đồng về an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường và nguồn lợi thủy sản”.
Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến khẳng định, ngành thủy sản hơn 70 năm đã trải qua nhiều thời kỳ, nhưng đã tất cả đã cùng tạo dựng nên một ngành ấn tượng. Chưa bao giờ có một hệ thống văn bản quy phạm pháp luật đầy đủ như hiện nay. Đây là khung pháp lý tạo môi trường thuận lợi, huy động các nguồn lực để phát triển ngành.
Đồng thời, ngành cũng đã đạt được những kết quả tích cực, duy trì tốc độ tăng trưởng ổn định trong nhiều năm qua ở mức 4-5%, chiếm 28,7% trong tổng giá trị toàn ngành nông nghiệp.
Thứ trưởng nhấn mạnh: “Chúng ta có diện tích nuôi tôm là 750.000 ha, sản lượng đạt hơn 1,04 triệu tấn. Diện tích cá tra khoảng 4.600 ha, sản lượng gần 1,6 triệu tấn, xuất khẩu 2,46 tỉ USD, năng suất đứng đầu thế giới, trình độ tương đương với Hoa Kỳ”.
“Tổng sản lượng thủy sản năm 2022 đạt hơn 9 triệu tấn; trong đó sản lượng khai thác đạt 3,8 triệu tấn, nuôi trồng hơn 5,2 triệu tấn. 9 tháng đầu năm 2023, tổng sản lượng thủy sản đạt gần 6,8 triệu tấn; trong đó sản lượng khai thác đạt hơn 3 triệu tấn, tăng 0,4%; sản lượng nuôi trồng đạt gần 3,8 triệu tấn, tăng 3,6%. Còn về xuất khẩu, đến hết tháng 9/2023, tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 6,67 tỉ USD, tất nhiên vẫn còn giảm nhưng bước sang tháng 10 đã khởi động tốt; đơn hàng đã tăng… Đạt được những kết quả khả quan như vậy, phải khẳng định có sự đóng góp rất lớn của khoa học công nghệ”, Thứ trưởng nhấn mạnh.
Chọn tạo được 23 giống thủy sản chất lượng tốt
Theo ông Nguyễn Hữu Ninh, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ và Môi trường (Bộ NN-PTNT), trong giai đoạn 2018-2022, ngành thủy sản đã xây dựng được 56 quy trình công nghệ nuôi, sản xuất giống, khai thác, bảo quản, chế biến sản phẩm được công nhận tiến bộ kỹ thuật. Chọn tạo được 23 giống cá, tôm tăng trưởng, tỷ lệ sống cao, chất lượng tốt. Nghiên cứu, đưa ra các giải pháp giải quyết những vấn đề về dịch bệnh trên tôm, cá. Nghiên cứu, xây dựng được công thức thức ăn cho một số đối tượng nuôi như cá tra, tôm hùm, ốc hương, cá biển...
Tuy nhiên, ông Ninh cho rằng, vẫn còn nhiều khó khăn, tồn tại trong việc nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực thủy sản giai đoạn vừa qua như: Nghiên cứu khoa học công nghệ còn nhỏ lẻ, phân mảnh, chưa gắn nhiều với thực tế sản xuất. Khối doanh nghiệp, tư nhân tham gia vào phát triển nghiên cứu khoa học còn ít. Nguồn nhân lực, năng lực nghiên cứu của đội ngũ cán bộ khoa học còn hạn chế. Tính tự chủ ở các đơn vị nghiên cứu chuyển giao công nghệ còn thấp, chưa có sự liên kết hợp tác với doanh nghiệp. Chưa khai thác và sử dụng hiệu quả các nguồn lực…
Ngành thủy sản đã và đang phát huy các lợi thế, khẳng định là một trong những ngành mũi nhọn, đóng góp đáng kể cho nền kinh tế của cả nước. Ảnh: Hồng Thắm.
Ông Ninh cũng chia sẻ định hướng phát triển khoa học công nghệ trong lĩnh vực thủy sản thời gian tới như: Nghiên cứu, phát triển công nghệ nuôi tiên tiến, tiết kiệm nước và thức ăn, giảm sử dụng kháng sinh. Tiếp tục nghiên cứu làm chủ công nghệ đối với sản phẩm cá da trơn, tôm nước lợ. Chuyển giao công nghệ mới vào sản xuất, tạo và phát triển giống thủy sản mang tính trạng cải tiến. Đẩy mạnh xây dựng và phát triển công nghiệp sinh học trên nhóm sản phẩm thủy sản...
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nói: “Trong thời gian qua, đã có sự quan tâm rất lớn đến khoa học công nghệ, nhờ đó chúng ta đã có 56 tiến bộ kỹ thuật trong giai đoạn 2022-2023, có 23 giống mới… Trước bối cảnh khó khăn nhưng ngành thủy sản Việt Nam vẫn còn nhiều tiềm năng, lợi thế. Rất cần tinh thần đam mê nghề nghiệp, quyết tâm, quyết liệt và kiên trì của các nhà khoa học, quản lý, doanh nghiệp để đóng góp ngày càng nhiều hơn về khoa học công nghệ, đưa ngành thủy sản phát triển bền vững”.
