Lá non được dùng nấu cháo giải cảm, giúp tiêu hóa; hạt dùng làm thuốc hạ khí trị ho suyễn; cành dùng làm thuốc an thai.
Bệnh gút (gout) gây ra do chế độ ăn uống sinh hoạt dẫn đến dư thừa acid uric trong máu làm tích tụ và lắng đọng tinh thể tại các khớp xương.
Các thuốc dùng ngắn ngày chỉ có tác dụng tạm thời, khó có thể dùng thuốc cả đời, nên việc điều trị bằng thuốc khó đạt kết quả nếu như người bệnh không kết hợp giữa chế độ ăn uống và sinh hoạt.
Dùng bột tía tô là phương pháp hiệu quả và phù hợp hơn cả đối với việc phòng và ngăn chặn tận gốc bệnh gout nên có thể sử dụng bột tía tô như một thức uống, một loại gia vị hấp dẫn trong các bữa ăn hàng ngày mà không lo tác dụng phụ.
Đó chính là nhờ kết quả của một số nghiên cứu ở giống tía tô Perilla ocymoides L. var. bicolorlaciniata có giá trị dược liệu cao hơn cả và hỗ trợ điều trị tích cực cho các triệu chứng gout hơn các giống tía tô khác của Nhật Bản.
Họ đã tìm thấy có 4 chất khác nhau trong loại rau gia vị này ức chế các enzym xanthine oxidase - loại enzyme thúc đẩy sự hình thành acid uric. Bằng cơ chế này, nồng độ acid uric có thể được giữ ở mức thấp. Ở nước ta vẫn chưa có một nghiên cứu chính thức nào, nhưng lá tía tô chữa bệnh gút không còn xa lạ với nhiều người.
Chẳng hạn để ngừa bệnh gút tái phát có thể ăn lá tía tô như rau sống phòng gút. Chỉ đơn giản là thêm tía tô vào bữa ăn, ăn như rau sống tốt hơn là nấu chín. Tất nhiên là nên chọn mua nguồn rau sạch nếu không muốn bị thêm “tác dụng phụ”.
Mỗi khi thấy khớp xương có dấu hiệu sắp sưng tấy lên, hãy lấy ngay tía tô nhai và nuốt để chặn cơn đau tái phát. Hoặc hàng ngày dùng bột tía tô rắc cơm, rắc vào thức ăn như gia vị trong các bữa cơm đề phòng bệnh tái phát.
Lúc nào thấy các khớp xương sắp bị sưng tấy lên, dùng bột tía tô hãm nước uống như uống trà ngay, bã bột lắng sau khi pha trà đắp vào chỗ khớp bị sưng để chặn cơn đau lại, hoặc cũng có thể hãm nước bột tía tô làm nước ngâm, rửa các khớp khi bị đau hoặc trước khi đi ngủ hàng ngày sẽ có tác dụng rất tốt. Thuốc này không có tác dụng phụ, lại có tác dụng nhanh nên người bệnh có thể kiểm chứng công dụng của nó ngay lập tức. Có thể dùng lâu dài để ngăn bệnh tái phát.
Khi xảy ra gút đau cấp nghĩa là trong cơn gút cấp do nồng độ acid uric trong máu tăng cao, lắng đọng ở các khớp kích hoạt phản ứng viêm khiến cho các khớp sưng tấy, đỏ và đau rất nhiều. Trong lá tía tô có chứa nhiều tinh dầu và các hoạt chất có tác dụng giảm đau chống viêm, giãn mạch, ngăn chặn quá trình nhiễm khuẩn nên có tác dụng rất tốt trong các đợt cấp tính của bệnh gút. Do đó dùng nước bột tía tô hãm đặc uống có tác dụng chống viêm, lợi tiểu nên tăng cường đào thải acid uric trong máu giúp giảm nhanh các triệu chứng sưng đau.
Có thể đồng thời hòa bột tía tô với nước sôi, đem đắp trực tiếp vào vị trí khớp bị viêm sẽ nhanh chóng làm giảm cơn đau nhức, giảm tình trạng viêm tấy đỏ. Cơn đau sẽ hết ngay trong vòng nửa giờ. Hay rửa thật sạch 6-12g lá tía tô rồi cho vào nồi đun sôi, gạn lấy nước uống. Không sắc nước lá tía tô quá 15 phút sẽ làm mất tinh dầu trong lá. Kinh nghiệm của các bậc tiền bối cho hay sau 30 phút là cơn đau đã thuyên giảm.
