Tôm giống được lượng, lo chất: [Bài 2] Chọn giống thế nào để tránh rủi ro?

Thị trường tôm giống đa dạng về giá cả

Hiện vào vụ thả giống tôm nước lợ, ông Lê Minh Chính, Giám đốc Hợp tác xã Nuôi trồng thủy sản Ninh Phú, thị xã Ninh Hòa (Khánh Hòa), liên tục nhận cuộc điện thoại cũng như lời chào mời được cho là nhân viên sale (nhân viên kinh doanh) bán tôm giống.

Với tổng diện tích gần 10ha, trong đó khoảng 4ha là ao nuôi, còn lại là các ao chứa lắng, Hợp tác xã Nuôi trồng thủy sản Ninh Phú ứng dụng công nghệ Semi-Biofloc kết hợp nuôi 2-3 giai đoạn nên thả từ 3-4 vụ/năm. Mỗi lần thả ương con giống tôm thẻ chất trắng của Hợp tác xã lên đến 5 triệu con.

Vì vậy, đây là một trong những nơi rất được nhiều người kinh doanh tôm giống, nhân viên sale thường xuyên lui tới chào mời mua con giống.

Theo ông Chính, hiện nay, trên thị trường rất nhiều cơ sở, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh tôm giống nước lợ. Cứ vào vụ bà con thả nuôi là thị trường mua bán tôm giống trở nên sôi động, đa dạng những tên tuổi cũng như giá cả.

“Hiện giá giống tôm thẻ chân trắng rất đa dạng, trong đó đối với các công ty có thương hiệu dao động từ 100-135 đồng/con, còn không có thương hiệu, chỉ từ 50-60 đồng/con”, ông Chính chia sẻ.

Để khuyến khích người mua, người bán đưa ra nhiều chính sách khuyến mãi như tặng thêm con giống, thậm chí mua 1 tặng 1. Tuy nhiên, ông Chính cho rằng, việc mua con giống bây giờ rất dễ bị lầm, cũng như hên xui.

“Nhiều khi bà con cứ nghĩ đã mua giống đảm bảo chất lượng vì bước đầu kiểm tra không phát hiện bệnh, nhưng khi nuôi đến 1 tháng thì tự dưng tôm bị bệnh, gây thiệt hại, nhất là bệnh EHP (bệnh vi bào tử trùng) hiện nay rất nguy hiểm trong nuôi tôm”, ông Chính bày tỏ.

Ông Lê Văn Quê, Chủ tịch Hiệp hội Giống thủy sản Ninh Thuận, cũng cho rằng, những năm gần đây, thị trường tôm giống rất đa dạng. Thông thường, người nuôi tôm mua giống qua đại lý hoặc qua thương lái, thậm chí có nhiều bà con tự tìm hiểu và liên hệ trực tiếp với doanh nghiệp sản xuất để mua tôm giống.

Có nhiều doanh nghiệp những năm gần đây gia công cho những lái buôn dẫn đến xảy ra trường hợp giả mạo tôm giống (làm giả bao bì, giả thương hiệu) gây ảnh hưởng lớn đến việc kinh doanh của các doanh nghiệp sản xuất tôm giống chân chính.

Để khắc phục tình trạng này, Hiệp hội Giống thủy sản Ninh Thuận đã đề nghị UBND tỉnh cho hội viên của hiệp hội được sử dụng nhãn hiệu tôm giống Ninh Thuận do Cục sở hữu trí tuệ cấp giấy chứng nhận. Có như vậy mới phân biệt rõ ràng tôm giống Ninh Thuận và tránh bị giả mạo vì có tem truy xuất nguồn gốc cũng như chỉ dẫn địa lý.

Làm sao để mua được con giống đảm bảo chất lượng?

Về vấn đề này, theo ông Quê, mỗi địa phương có những điều kiện môi trường khí hậu khác nhau, do đó, bà con cần xác định tôm giống được sản xuất từ nguồn gốc tôm bố mẹ như thế nào. Đây là điều hết sức quan trọng vì có nhiều dòng tôm giống bố mẹ cho ra các kết quả tôm giống khác nhau.

Chẳng hạn như dòng tôm kháng bệnh thường được chọn nuôi ở những khu vực bất lợi như vùng độ mặn thấp, vùng trước đã bị nhiễm hay thời tiết thay đổi nhiều… Còn dòng tôm giống tăng trưởng nhanh thường được chọn nuôi ở những vùng nhiệt độ ổn định, môi trường tốt, điều kiện nuôi đầy đủ.

Và, khi xác định dòng tôm giống muốn nuôi thì bà con nên mua từ các trại giống uy tín, có chứng nhận chất lượng, nguồn gốc rõ ràng; đặc biệt là những tỉnh có lợi thế sản xuất tôm giống cũng như được Trung ương quy hoạch là trung tâm sản xuất giống tập trung. Bởi những nơi đó có nhiều doanh nghiệp sản xuất tuân thủ đầy đủ điều kiện ương dưỡng tôm giống, được cơ quan chuyên môn giám sát chặt chẽ.

“Người nuôi cần ưu tiên mua con giống tại các trại giống áp dụng công nghệ cao, quy trình sản xuất đạt chuẩn, cơ sở hạ tầng sản xuất đảm bảo, đặc biệt là hệ thống an toàn sinh học trong ương dưỡng”, ông Quê chia sẻ.

Như thế nào là tôm giống chất lượng tốt? - Theo Chủ tịch Hiệp hội Giống thủy sản Ninh Thuận, đó là tôm giống có kích thước đồng đều, không chênh lệch quá lớn giữa các cá thể, thường tỉ lệ đồng đều không vượt quá 10%; kích thước phù hợp thường từ PL12 (tức từ 1cm). Tôm khỏe mạnh có màu sắc tươi sáng, thân trong suốt, không bị đục cơ hoặc có đốm đen. Đuôi tôm xòe rộng, râu thẳng và không bị cong hoặc gãy. Tôm giống khỏe mạnh thường bơi lội nhanh nhẹn, phản ứng nhanh với kích thích. Khi thả vào nước, tôm bơi ngược dòng và phân tán đều trong bể.

Trước khi mua, người nuôi cần kiểm tra tôm giống bằng PCR (Polymerase Chain Reaction) để đảm bảo không nhiễm các bệnh nguy hiểm như đốm trắng, đầu vàng, hoại tử gan tụy. Cũng như tôm không có dấu hiệu nhiễm ký sinh trùng hoặc vi khuẩn.

Còn ông Huỳnh Quang Huy, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Bình Thuận, cho biết, chất lượng tôm giống Bình Thuận luôn được các doanh nghiệp ngày càng chú trọng nâng cao, ứng dụng các công nghệ hiện đại để sản xuất, kiểm soát tốt dịch bệnh. Do đó, để mua con giống chất lượng, người nuôi cần có thông tin và nhận diện được những doanh nghiệp có uy tín để đặt hàng.

Nếu cần thiết thì người nuôi có thể trực tiếp đến trụ sở các công ty để được tư vấn, xem xét hồ sơ lô hàng như: nguồn gốc giống bố mẹ, nhật ký sản xuất và lấy mẫu giống để kiểm tra chất lượng giống. Các lô tôm giống khi xuất phải có hóa đơn bán hàng, giấy chứng nhận kiểm dịch và đóng bao bì có nhãn hàng hóa của công ty đầy đủ.

Siết chặt quản lý tôm giống

Theo ông Huỳnh Quang Huy, toàn tỉnh hiện có 127 cơ sở với 755 trại sản xuất, ương dưỡng giống thủy sản, trong đó hơn 50 công ty có vốn đầu tư trong nước và 2 công ty có vốn đầu tư nước ngoài. Các cơ sở sản xuất tôm giống tập trung chủ yếu tại các xã Vĩnh Tân, Chí Công (huyện Tuy Phong) và xã Tiến Thành (TP Phan Thiết).

Hằng năm, sản lượng tôm giống của tỉnh Bình Thuận sản xuất và tiêu thụ trên 25 tỷ con giống, cung cấp đi các khu vực nuôi tôm của cả nước, nhất là khu vực ĐBSCL - nơi có diện tích nuôi tôm công nghiệp lớn.

Để giữ vững uy tín cho thương hiệu tôm giống Bình Thuận, thời gian qua, Chi cục Thủy sản đã tăng cường công tác kiểm tra, đảm bảo 100% cơ sở khi tham gia hoạt động sản xuất phải có giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất, ương dưỡng giống thủy sản.

Đồng thời, Chi cục Thủy sản cũng tăng cường công tác phối hợp với Chi cục Chăn nuôi và Thú y và Thanh tra Sở NN-PTNT (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) tổ chức các đợt thanh, kiểm tra đột xuất điều kiện sản xuất, ương dưỡng giống thuỷ sản, xuất xứ nguồn gốc giống thuỷ sản, công tác kiểm dịch giống.

Đặc biệt, nhiều cơ sở sản xuất tôm giống trên địa bàn tỉnh ngày càng xây dựng khang trang, đầu tư quy mô sản xuất cùng với trang thiết bị hiện đại, đội ngũ kỹ thuật lành nghề để sản xuất tôm giống chất lượng, đáp ứng nhu cầu của thị trường.

Theo ông Huy, hiện nhiều doanh nghiệp trên địa bàn như: Công ty Cổ phần thủy sản Việt Úc, Công ty TNHH Đầu tư thủy sản Nam Miền Trung, Công ty TNHH Thủy sản Công nghệ cao Việt Nam - Chi nhánh Bình Thuận, Công ty TNHH Trường Thịnh… đã ứng dụng công nghệ chẩn đoán bệnh thủy sản bằng phương pháp RT-PCR, công nghệ xử lý nước đầu vào phục vụ sản xuất, công nghệ nuôi cấy tảo tươi làm thức ăn cho ấu trùng tôm, công nghệ nâng, giảm nhiệt độ nước trong ương nuôi ấu trùng tôm nhằm nâng cao năng suất, chất lượng tôm giống.