
Nông dân Phú Yên cho biết những năm gần đây việc trồng mía tương đối thuận lợi. Ảnh: KS.
Gỡ nút thắt về tưới và cơ giới hóa
Mía là một trong 3 cây trồng chủ lực ở tỉnh Phú Yên với diện tích khoảng 24.000ha/năm. Theo Chi cục Trồng trọt và BVTV Phú Yên, trong giai đoạn 2020 - 2024, năng suất mía của tỉnh trung bình đạt trên 63 tấn/ha/năm.
Để duy trì ổn định và nâng cao năng suất mía, những năm qua, ngoài việc đẩy mạnh áp dụng các biện pháp kỹ thuật thâm canh, ngành nông nghiệp tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị trực thuộc và phòng NN-PTNT/kinh tế các huyện, thị xã, thành phố quan tâm, hỗ trợ phát triển sản xuất mía, triển khai thực hiện nhiều chương trình, dự án tại các địa phương trồng mía trọng điểm.
Tiêu biểu là dự án ứng dụng đồng bộ cơ giới hóa, tưới nước tiết kiệm và biện pháp thâm canh tổng hợp cho cây mía theo chuỗi liên kết, gia tăng giá trị và ứng phó với biến đổi khí hậu tại các huyện Sông Hinh, Đồng Xuân và Phú Hòa.
Bên cạnh đó, 2 nhà máy đường gồm Công ty TNHH Công nghiệp KCP Việt Nam và Công ty Cổ phần Mía đường Tuy Hòa cũng đã có những chính sách đầu tư, khuyến khích người dân áp dụng các kỹ thuật hiện đại, cơ giới hóa trong các khâu làm đất, trồng, chăm sóc, thu hoạch, vận chuyển mía nguyên liệu cũng như hỗ trợ giống mía phù hợp với điều kiện thời tiết, thổ nhưỡng của địa phương.
Các doanh nghiệp mía đường cũng đầu tư không tính lãi để đào các hồ nhỏ, hỗ trợ mua máy bơm, dàn tưới nhỏ giọt, đào giếng khoan cho những nông dân có điều kiện tưới nước bổ sung cho mía ở những giai đoạn cần thiết để chống hạn, nhất là những vùng thường xuyên xảy ra hạn hán kéo dài. Qua đó đã giúp người trồng mía giảm giá thành sản xuất, tăng năng suất, giảm phụ thuộc vào điều kiện thời tiết, thích ứng với biến đổi khí hậu, tăng hiệu quả kinh tế.

Trồng mía bằng máy giúp nâng cao hiệu quả sản xuất, giảm công lao động. Ảnh: KS.
Nông dân Đặng Anh Quốc, hộ trồng mía ở thôn Tân Yên, xã Ea Ly (huyện Sông Hinh) cho biết, những năm gần đây, việc trồng mía của bà con trên địa bàn có mức thu nhập ổn định nên cây mía được chú trọng đầu tư chăm sóc. Điều đáng mừng là hiện nay việc trồng mía của bà con nhàn tênh khi có nhiều máy móc, thiết bị hỗ trợ từ trồng, phun thuốc BVTV cho đến dùng máy để gắp mía. Từ đó giúp người trồng mía giảm chi phí, giảm công lao động mà hiệu quả công việc cao hơn.
Chẳng hạn, nếu như trước đây 20 lao động trong 1 ngày chỉ trồng được 1ha mía thì dùng máy có thể trồng được từ 2 - 3ha/ngày chỉ với 5 lao động. Hơn nữa chi phí trồng bằng máy tiết kiệm khoảng 1,5 triệu đồng/ha so với trồng thủ công. Dùng máy để gắp mía lên xe cũng giúp bà con không phải tốn chi phí, tốn công bốc mía, công việc được đẩy nhanh hơn.
Nhiều chính sách để nông dân yên tâm trồng mía
Bà Đặng Thị Thủy, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Phú Yên cho biết, hiện toàn tỉnh có 18 công trình thủy lợi phục vụ trực tiếp cho sản xuất mía với khả năng tưới cho 3.581ha, chiếm khoảng 15% tổng diện tích mía toàn tỉnh.
Trong đó, vùng nguyên liệu mía của Công ty TNHH Công nghiệp KCP Việt Nam có 8 công trình, thiết kế có khả năng tưới khoảng 1.401ha. Vùng nguyên liệu của Công ty Cổ phần Mía đường Tuy Hòa có 10 công trình, thiết kế có khả năng tưới khoảng 2.180ha mía.
Theo bà Thủy, việc đầu tư mía có tưới tạo thuận lợi cho việc áp dụng các biện pháp kỹ thuật khác để nâng cao, phát huy tiềm năng năng suất của giống mía. Thức tế, mía có tưới có thể đạt năng suất từ 80 - 100 tấn/ha, thậm chí cao hơn.

Sự dụng gắp mía giúp giảm công lao động bốc xếp, hiệu quả công việc được nâng cao. Ảnh: KS.
Tuy nhiên, thu nhập của người trồng mía còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như giá nguyên vật liệu đầu vào, mức đầu tư sản xuất và giá thu mua mía. Do đó để nông dân yên tâm trồng mía, bà Thủy cho rằng cần áp dụng đồng bộ các giải pháp về kỹ thuật, cơ giới hóa; sử dụng tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên sản xuất, từ đó giảm chi phí trong quá trình sản xuất mía nguyên liệu.
Xác định vấn đề trên, thời gian tới, ngành nông nghiệp Phú Yên sẽ tiếp tục làm việc với các doanh nghiệp mía đường, Trung tâm Giống nông nghiệp tỉnh để du nhập và khảo nghiệm các giống mía có năng suất, chất lượng, phù hợp với điều kiện thời tiết, thổ nhưỡng tại địa phương.
“Đây được cho là nền tảng để áp dụng các giải pháp kỹ thuật nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, bổ sung vào cơ cấu giống năng suất, chất lượng cao nhằm phát triển vùng nguyên liệu. Cùng với đó, sẽ nhân rộng các mô hình tưới nước tiết kiệm, ứng dụng cơ giới hóa hiệu quả trong sản xuất mía tại các địa phương. Về vấn đề này, chúng tôi sẽ giao Trung tâm Khuyến nông Phú Yên xây dựng các mô hình ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất mía để nâng năng suất vùng nguyên liệu tăng thêm 15 - 20%”, bà Thủy chia sẻ.
Ngoài ra, bà Thủy cho biết sẽ chỉ đạo các cơ quan chuyên môn trực thuộc Sở tiếp tục tập trung hướng dẫn nông dân ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật canh tác cũng như phổ biến các giống mía mới có năng suất, chất lượng cao để phát triển vùng nguyên liệu.

Ngành nông nghiệp Phú Yên đang từng bước giúp bà con nâng cao năng suất mía. Ảnh: KS.
Đặc biệt, để phát triển cây mía bền vững, cần hướng dẫn nông dân áp dụng rộng rãi quy trình canh tác, phòng trừ sâu bệnh hại theo hướng quản lý dịch hại tổng hợp (IPM), quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM); trồng luân canh, thâm canh... Đưa cơ giới hóa vào các khâu sản xuất, từng bước ứng dụng các biện pháp kỹ thuật canh tác bền vững, công nghệ 4.0 trong sản xuất nhằm tăng năng suất, giảm chi phí sản xuất trên diện rộng.
Đối với các doanh nghiệp mía đường, ngành nông nghiệp Phú Yên tiếp tục khuyến khích thực hiện việc ký kết hợp đồng đầu tư và thu mua mía nguyên liệu theo Nghị định số 98/2018/NĐ-CP của Chính phủ. Mặt khác đẩy mạnh xây dựng các vùng thâm canh mía tập trung, quy mô lớn, áp dụng đồng bộ cơ giới hóa vào sản xuất nhằm tăng năng suất, chất lượng, giảm giá thành sản xuất mía đường.
Song song đó, các doanh nghiệp cần tiếp tục tăng cường hỗ trợ đầu tư sửa chữa và làm mới đường giao thông, hệ thống thủy lợi; khuyến khích nông dân sử dụng hiệu quả các công trình thủy lợi đã đầu tư để tưới nước cho vùng nguyên liệu mía, tránh tình trạng công trình thủy lợi đã đầu tư tưới nước cho vùng nguyên liệu mía nhưng thực tế lại trồng cây khác, không trồng mía.
Ngành nông nghiệp Phú Yên cũng sẽ chỉ đạo cơ quan chuyên môn phối hợp, giám sát thực hiện việc thu mua mía nguyên liệu, đánh giá tạp chất theo Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về chất lượng mía nguyên liệu (QCVN 01-98:2012/BNNPTNT). Trong đó yêu cầu các doanh nghiệp quan tâm đến tạp chất mía nguyên liệu bảo đảm thấp hơn hoặc bằng 2%, chữ đường bình quân một số lô mía nguyên liệu ≥ 9CCS và cách tính khung giá thu mua mía nguyên liệu theo CCS phải bảo đảm hợp lý cho nông dân.
Theo bà Đặng Thị Thủy, ngành nông nghiệp Phú Yên khuyến khích các doanh nghiệp mía đường đa dạng hóa sản phẩm sau đường như điện sinh khối, nhiên liệu sinh học, ethanol, cồn, phân bón hữu cơ, hữu cơ vi sinh... để tăng giá trị từ cây mía, phát triển ổn định vùng mía nguyên liệu của tỉnh.