Bộ Thương mại Mỹ vừa công bố phán quyết sơ bộ về thuế chống trợ cấp đối với tôm nhập khẩu từ 7 nước: Việt Nam, Trung Quốc, Ấn Độ, Thái lan, Malaysia, Indonesia và Ecuador. Theo đó, trong khi không áp thuế chống trợ cấp đối với tôm Indonesia và Ecuador, thì Mỹ lại áp thuế cao với tôm 5 nước còn lại, trong đó có Việt Nam.
Theo tin từ VASEP, vào ngày 29/3, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) đã công bố kết quả sơ bộ nói trên. Theo đó, cho rằng các nước Việt Nam, Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan và Malaysia đã có sự trợ cấp đối với ngành tôm, DOC đã áp thuế chống trợ cấp ở mức cao với sản phẩm tôm đông lạnh nhập khẩu từ 5 nước này.
Trong đó, Malaysia có doanh nghiệp bị áp thuế cao nhất tới 62,74%, Ấn Độ có doanh nghiệp bị áp thuế tới 11,32%, Trung Quốc có doanh nghiệp bị áp thuế tới 5,76%, Thái Lan nhẹ nhất khi mức thuế cao nhất mà một doanh nghiệp nước này phải chịu là 2,09%. Riêng với tôm Việt Nam, doanh nghiệp bị áp thuế chống trợ cấp cao nhất là Nha Trang Seafood với 7,05%, các doanh nghiệp khác chịu chung mức thuế 6,07%. Riêng Cty Minh Quý bị áp mức thuế chống trợ cấp thấp hơn là 5,08%. Như vậy, so với mức thuế chống trợ cấp mà trước đây VASEP từng lo ngại rằng trong trường hợp xấu nhất doanh nghiệp Việt Nam có thể phải chịu là 12%, thì mức thuế sơ bộ nói trên có vẻ “dễ chịu” hơn nhiều. Tuy nhiên, nó cũng sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới xuất khẩu tôm sang Mỹ.
Theo ông Trần Thiện Hải, Chủ tịch VASEP, sau khi DOC công bố thuế sơ bộ, thì mức thuế này sẽ được áp dụng ngay đối với tôm nhập khẩu từ Việt Nam và các nước bị kiện. Đến ngày 15/8/2013, khi DOC công bố mức thuế cuối cùng, thì mức thuế cuối cùng đó (có thể tăng, giảm hoặc bằng 0) sẽ được thay thế cho mức thuế tạm từ kết quả sơ bộ. Hiện nay, tôm Việt Nam đang xuất khẩu sang Mỹ ở 2 mức giá khoảng 5 USD/pao và khoảng 6 USD/pao. Với mức thuế chung của nhiều doanh nghiệp là 6,07%, những lô hàng tôm giá khoảng 6 USD/pao sẽ phải cộng thêm vào hơn 36 cent, tức là hơn 7 ngàn đồng. Nếu thị trường Mỹ đang có nhu cầu nhập nhiều tôm, mức phải cộng thêm này, nhà nhập khẩu vẫn có thể chấp nhận. Nhưng khi cung – cầu đã bão hòa, họ hoàn toàn có thể vin vào cái thuế chống trợ cấp tạm tính đó để gây khó dễ cho nhà xuất khẩu Việt Nam.
Nhưng dù là thấp hay cao, ở mức nhà nhập khẩu có chấp nhận hay không, thì cái thuế chống trợ cấp này cũng là một sự áp đặt vô lý lên con tôm Việt Nam. Vì thế, ông Hải cho rằng chúng ta phải kiên trì đấu tranh với vụ kiện chống trợ cấp như đối với vụ kiện chống bán phá giá tôm. Trước đây, DOC cũng đã từng áp thế chống bán phá giá đối với tôm Việt Nam ở mức rất cao, tới mấy chục phần trăm. Qua nhiều năm đấu tranh kiên trì, đến nay, thuế chống bán phá giá áp lên tôm Việt Nam nhập khẩu vào Mỹ chỉ còn ở mức rất thấp, từ 0,53-1,23%.
Vụ kiện chống trợ cấp tôm của Liên minh công nghiệp tôm vùng Vịnh Mỹ (COGSI) không chỉ đang gây khó khăn lớn đối với tôm nhập khẩu từ Việt Nam và các nước bị kiện, mà còn gây khó khăn lớn cho người tiêu dùng Mỹ. Trong quý 1 năm nay, do ảnh hưởng của vụ kiện trên và một số nguyên nhân khác, tôm nhập khẩu vào Mỹ đã giảm mạnh. Lượng tôm nhập khẩu vào Mỹ trong quý 1 là 111.519 tấn, giảm tới hơn 10 ngàn tấn so vớ cùng kỳ 2012. Riêng với tôm Việt Nam, trong quý 1 vừa rồi, chỉ xuất khẩu sang Mỹ được 7.948 tấn, giảm trên 500 tấn so với quý 1/2012. Do lượng tôm nhập khẩu giảm mạnh nên giá tôm trên thị trường Mỹ đã tăng liên tục từ đầu năm đến nay. Giá tôm chân trắng HLSO tại Mỹ đã từ 4,1 USD/pao tháng 1/2013 lên 4,7 USD/pao đầu tháng 5/2013, tức là tăng tới 17%. Cũng trong khoảng thời gian nói trên, giá tôm sú HLSO cũng tăng từ 6,4 USD/pound lên 7,1 USD/pound, tức là tăng khoảng 11%.
