Lấy mẫu kiểm tra cá tầm nhập khẩu từ Trung Quốc. Ảnh: CT.
Cụ thể, theo văn bản do ông Mai Xuân Thành, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan ký thể hiện, qua thời gian theo dõi tình hình làm thủ tục hải quan và phối hợp, lấy mẫu kiểm tra xác định chủng loại tại Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I đối với một số lô hàng cá tầm nhập khẩu tại Cục Hải quan các tỉnh Lào Cai, Lạng Sơn cho thấy: Thực tế cá tầm nhập khẩu không nằm trong Danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam, không đúng với Giấy phép do Cơ quan quản lý CITES Việt Nam cấp, không đúng với khai hải quan…
Trước đó, trong trong quá trình thực hiện chỉ đạo, yêu cầu của các cơ quan chức năng về việc tăng cường kiểm tra, rà soát hoạt động nhập khẩu cá tầm, cơ quan hải quan đã phối hợp với Viện Nghiên cứu nuôi trồng Thủy sản I lấy mẫu cá tầm nhập khẩu từ Trung Quốc tại các cửa khẩu Lào Cai và Lạng Sơn để giám định.
Kết quả cho thấy, những mẫu cá tầm này không phải là cá tầm Xibêri mà các doanh nghiệp đăng ký nhập khẩu, được cấp phép nhập khẩu và khai trên tờ khai hải quan.
Các chuyên gia lấy mẫu phân tích nhiều lô hàng cá tầm Trung Quốc nhập khẩu qua Lào Cai, Lạng Sơn là cá tầm lai, không phải cá tầm Xibêri như trong giấy phép và tờ khai hải quan. Ảnh: CT.
Chính vì vậy, để đảm bảo việc nhập khẩu cả tầm được thực hiện theo đúng Nghị định về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp, Nghị định về việc thi hành Luật Thủy sản của Chính phủ, Tổng cục Hải quan yêu cầu Cục Hải quan các tỉnh chỉ đạo các đơn vị thuộc và trực thuộc kiểm tra thực tế các lô hàng cá tầm nhập khẩu và lấy mẫu gửi Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I đề nghị xác định hàng hóa nhập khẩu có thuộc Danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam hay không?
Trong đó, lưu ý vấn đề xác định giống, loài, con lai hay thuần chủng. Đồng thời gửi mẫu đến Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật đề nghị xác định hàng hóa nhập khẩu có đúng với Giấy phép CITES hay không? Có thuộc phụ lục CITES hay không?
Tổng cục Hải quan cũng chỉ đạo đơn vị trực thuộc phối hợp với Cục Điều tra chống buôn lậu của Tổng cục Hải quan tiến hành điều tra, xác minh, xử lý đối với các doanh nghiệp nhập khẩu cá tầm vi phạm các quy định nêu trên.
Cơ quan chức năng kiểm tra lô hàng cá tầm Trung Quốc nhập khẩu vào Việt Nam. Ảnh: CT.
Song song, Tổng cục Hải quan cũng có văn bản kiến nghị Bộ NN-PTNT chỉ đạo Cục Thú y phối hợp với Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I và Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật lấy mẫu các lô cá tầm nhập khẩu và xác định giống, loài, tên khoa học, thuần chủng hay lai, có đúng với giấy phép CITES, có thuộc danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam hay không trước khi cấp Giấy chứng nhận kiểm dịch cho lô hàng cá tầm nhập khẩu.
Cơ quan hải quan kiến nghị Bộ NN-PTNT không cho doanh nghiệp đưa hàng về kiểm dịch tại các địa điểm bảo quản theo đề nghị của doanh nghiệp đến khi có kết quả giám định của các đơn vị liên quan để đảm bảo an ninh, an toàn, phòng chống lấy lan dịch bệnh, bảo vệ môi trường.
Kiến nghị của Tổng cục Hải quan cũng thể hiện, Cơ quan quản lý CITES căn cứ kết luận giám định của Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I, xác định hàng hóa nhập khẩu có đúng với Giấy phép CITES do Cơ quan quản lý CITES Việt Nam cấp hay không? Trường hợp không đúng đề nghị trao đổi với Cơ quan CITES Trung Quốc và có biện pháp xử lý triệt để đối với vấn đề này, tránh việc cá tầm không rõ nguồn gốc tràn lan vào Việt Nam. Phối hợp với cơ quan hải quan tiến hành xử lý đối với các lô hàng cá tầm nhập khẩu không đúng với tên hàng ghi trên Giấy phép CITES.
Bộ NN-PTNT chỉ đạo Tổng cục Thủy sản cho ý kiến về việc xử lý đối với các lô hàng cá tầm nhập khẩu không thuộc Danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam. Các đơn vị chuyên môn thực hiện việc truy xuất nguồn gốc đối với các lô hàng cá tầm nói riêng và các mặt hàng động vật, thực vật tươi sống hoặc đã qua chế biến nhập khẩu, thông báo danh sách các quốc gia, vùng lãnh thổ, các tổ chức, cá nhân nước ngoài được phép xuất khẩu vào Việt Nam cho Tổng cục Hải quan để chỉ đạo phối hợp quản lý, theo dõi khi làm thủ tục hải quan nhập khẩu.
Thống nhất đầu mối thực hiện kiểm tra chuyên ngành đối với mặt hàng cá tầm nói riêng và các mặt hàng nhập khi khác thuộc lĩnh vực quản lý chuyên ngành của Bộ để đảm bảo thông quan nhanh chóng hàng hóa tại cửa khẩu. Phối hợp với các Bộ, ngành liên quan rà soát, có cảnh báo để ngăn chặn việc các loài động vật ngoại lai có hại hoặc không có trong Danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam như: tôm hùm đó, tôm hùm đất, rùa tai đỏ... nhưng có đặc điểm nhận dạng, hình thái giống với các loài thuộc Danh mục hàng hóa được phép nhập khẩu vào Việt Nam để cơ quan hải quan có biện pháp kiểm soát chặt chẽ.
Tiếp tục kiểm tra, rà soát chặt chẽ hoạt động nhập khẩu cá tầm Trung Quốc. Ảnh: CT.
Thời gian qua, Báo Nông nghiệp Việt Nam đã có nhiều bài viết phản ánh, từ giữa năm 2020, Hội Nghề cá Việt Nam, Hiệp hội Phát triển cá nước lạnh tỉnh Lâm Đồng, Hội Cá nước lạnh tỉnh Lào Cai đã liên tục có các văn bản gửi Thủ tướng và các bộ ngành liên quan “cầu cứu” về tình hình kinh doanh cá tầm dùng làm thực phẩm tại một số thành phố lớn và chợ đầu mối không thuộc Danh mục loài thuỷ sản được phép kinh doanh tại Việt Nam.
Sau khi báo đăng, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình đã có ý kiến chỉ đạo làm rõ. Rất nhiều cơ quan chức năng như Bộ Công an, Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính), Bộ NN-PTNT, Ban Chỉ đạo 389… đã vào cuộc rà soát, kiểm tra hoạt động nhập khẩu cá tầm từ Trung Quốc.
Tuy nhiên, hoạt động nhập khẩu cá tầm từ Trung Quốc thời gian qua vẫn diễn ra ồ ạt. Thống kê của Cơ quan quản lý CITES thể hiện, trong thời gian từ ngày 23/7/2020 đến 8/2/2021 các doanh nghiệp đã nhập khẩu số lượng cá tầm Trung Quốc lên đến 2.988 tấn. Đáng chú ý, có một số doanh nghiệp từng có dấu hiệu vi phạm Chỉ thị số 05 của Thủ tướng Chính phủ, vi phạm về khai báo hải quan gian dối nhưng vẫn được tạo điều kiện nhập khẩu cá tầm với số lượng lớn...
