Tuy nhiên, do sản xuất trong nước phát triển, Trung Quốc đang có xu hướng giảm NK dưa hấu.
 |
| Một ruộng dưa hấu ở Nam Bộ |
Theo Vụ Thị trường châu Á - châu Phi (Bộ Công Thương), dưa hấu là loại rau quả có diện tích lớn ở Trung Quốc. Diện tích trồng dưa hấu tại Trung Quốc hiện vào khoảng 2 triệu ha, chiếm 10% tổng diện tích trồng cây ăn quả, rau màu của nước này, với sản lượng bình quân khoảng 73 - 75 triệu tấn/năm.
Hiện nay, 22 tỉnh, TP của Trung Quốc có diện tích canh tác dưa hấu. Đáng chú ý là sản xuất dưa hấu ở Trung Quốc đang chuyển mạnh từ các điểm sản xuất nhỏ lẻ sang những vùng trồng lớn, có điều kiện tự nhiên phù hợp. Đây là xu hướng tất yếu của nền nông nghiệp hiện đại, vừa có thể áp dụng cơ giới hóa và công nghệ cao trong sản xuất, giúp tăng năng suất và sản lượng, vừa đảm bảo chất lượng và đáp ứng những yêu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng về ATTP, truy xuất nguồn gốc.
Về mùa vụ, thu hoạch dưa hấu tại Trung Quốc cũng kéo dài từ cuối tháng 4 đến khoảng tháng 9 hàng năm, lệch không nhiều so với mùa vụ thu hoạch dưa hấu của Việt Nam. Trong đó, Hải Nam là địa phương vào vụ dưa sớm nhất; tiếp theo là Quảng Tây, Chiết Giang, Giang Tô, Sơn Đông... Do đó, thị trường Trung Quốc có xu hướng tăng cường NK dưa hấu trong giai đoạn từ tháng 11 năm trước đến tháng 4 năm sau.
Về thói quen tiêu dùng, dưa hấu tươi tại Trung Quốc thường được dùng làm thức ăn tráng miệng hoặc ép làm nước quả. Trước đây, người Trung Quốc thường ưa dùng dưa hấu trong mùa hè để thanh nhiệt giải độc. Tuy nhiên, do điều kiện sinh hoạt ngày càng được nâng cao, nhu cầu của người Trung Quốc (nhất là người miền Bắc) ngày càng đa dạng và có xu hướng thích sử dụng dưa hấu vào dịp Tết Nguyên đán (dưa hấu có màu đỏ, màu của sự may mắn theo quan niệm của người Trung Quốc). Người tiêu dùng Trung Quốc cũng thường lựa chọn trái dưa nhỏ vừa phải với trọng lượng khoảng 3 - 4kg/quả. Loại dưa hấu được người tiêu dùng Trung Quốc ưa dùng nhất là dưa Hắc Mỹ Nhân.
Về tình hình NK, theo số liệu thống kê của Hải quan Trung Quốc, lượng dưa hấu NK của Trung Quốc từ năm 2014 đến đầu năm 2018 bình quân đạt khoảng trên 200 ngàn tấn/năm với kim ngạch đạt khoảng 30 triệu USD/năm. Nước này đang có xu hướng giảm NK dưa hấu. Năm 2017, Trung Quốc nhập khẩu 188,32 ngàn tấn dưa hấu, đạt 31,86 triệu USD, giảm 7,78% về lượng và 2,81% về kim ngạch so với 2016. Hiện nay, ngoài Việt Nam, Trung Quốc còn NK dưa hấu từ 2 nước ASEAN khác là Malaysia và Myanmar.
Về tiêu chuẩn chất lượng, theo thông lệ quốc tế và tương tự như các thị trường NK khác, Trung Quốc cũng có những quy định chi tiết về tiêu chuẩn chất lượng, kiểm nghiệm kiểm dịch đối vớihàng hóa nhập khẩu nói chung, nông sản và trái cây nói riêng, trong đó có dưa hấu. Các lô hàng nông sản, trái cây khi NK vào Trung Quốc cần có chứng thư kiểm nghiệm, kiểm dịch do cơ quan quản lý nước XK cấp theo mẫu và theo thỏa thuận với phía Trung Quốc.
Ngoài ra, theo thông tin từ Chi nhánh Thương vụ Việt Nam tại Nam Ninh (Quảng Tây, Trung Quốc), nhằm đảm bảo vệ sinh, an toàn dịch bệnh, Hải quan Quảng Tây (địa phương Trung Quốc giáp các tỉnh Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng và Hà Giang) gần đây đã chính thức yêu cầu các doanh nghiệp NK trái cây trên địa bàn thay đổi vật liệu đệm, lót dưa hấu trong quá trình vận chuyển bằng các chất liệu không gây hại, không có sinh vật truyền nhiễm (như xốp lưới), bắt đầu từ tháng 5/2019. Đây là điều mà các DN XK dưa hấu Việt Nam cần lưu ý vì dưa hấu XK sang Trung Quốc hiện chủ yếu sử dụng rơm làm đệm, lót.
Để giảm thiểu rủi ro và bảo đảm XK bền vững sang thị trường Trung Quốc, Bộ Công Thương khuyến nghị các thương nhân sản xuất, XK nông sản, trái cây nói chung, dưa hấu nói riêng, chủ động phối hợp với các nhà NK Trung Quốc nghiên cứu và tuân thủ các quy định về tiêu chuẩn chất lượng, kiểm nghiệm, kiểm dịch, bao bì đóng gói, truy xuất nguồn gốc của thị trường này.
