Trung Quốc đã công bố thuế quan đối với nông sản và thực phẩm trị giá hơn 2,6 tỷ USD của Canada, trả đũa các khoản thuế mà Ottawa đưa ra vào tháng 10/2024. Ảnh: VCG.
Các khoản thuế được Bộ Thương mại Trung Quốc công bố dự kiến có hiệu lực vào ngày 20/3. Trung Quốc dự định sẽ áp dụng thuế quan 100% đối dầu hạt cải dầu, bánh dầu và đậu Hà Lan trị giá 1 tỷ USD và thuế 25% đối với các sản phẩm thủy sản và thịt lợn của Canada trị giá 1,6 tỷ USD, đáp trả mức thuế nhập khẩu 100% và 25% mà Canada áp dụng đối với xe điện và các sản phẩm thép và nhôm do Trung Quốc sản xuất chỉ hơn 4 tháng trước.
Tuy nhiên, các nhà phân tích cho biết, thuế quan cũng đóng vai trò như một "phát súng cảnh cáo", khi chính quyền ông Trump đã báo hiệu rằng họ có thể giảm thuế nhập khẩu 25% mà Nhà Trắng đang đe dọa Canada và Mexico.
"Các biện pháp của Canada vi phạm nghiêm trọng các quy tắc của Tổ chức Thương mại Thế giới, tạo thành một hành động bảo hộ và là hành động phân biệt đối xử gây tổn hại nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của Trung Quốc", Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết trong một tuyên bố.
"Thời điểm này có thể đóng vai trò như một phát súng cảnh cáo", Dan Wang, giám đốc Tập đoàn Eurasia ở Singapore cho biết. "Bằng cách tấn công ngay bây giờ, Trung Quốc nhắc nhở Canada về cái giá phải trả của việc liên kết quá chặt chẽ với chính sách thương mại của Mỹ".
Thủ tướng Canada Justin Trudeau hồi tháng 8/2024 cho biết rằng Ottawa đang áp đặt các khoản thuế để chống lại điều mà ông gọi là chính sách dư thừa năng suất do chính phủ chỉ đạo.
Đáp lại, Trung Quốc vào tháng 9 đã mở một cuộc điều tra chống bán phá giá đối với hoạt động nhập khẩu cải dầu của Canada. Hơn một nửa xuất khẩu cải dầu của Canada sang Trung Quốc và thương mại trị giá 3,7 tỷ USD vào năm 2023, theo Hội đồng Cải dầu Canada.
"Cuộc điều tra về cải dầu Canada vẫn đang diễn ra. Việc cải dầu không được đưa vào danh sách thuế quan lần này cũng có thể là một động thái để chừa chỗ cho các cuộc đàm phán", Rosa Wang, một nhà phân tích của công ty tư vấn nông nghiệp JCI cho biết.
Bắc Kinh cũng có thể hy vọng rằng sự thay đổi chính phủ Ottawa trong thời gian tới sẽ làm dịu cuộc chiến thương mại. Cuộc bầu cử quốc gia tiếp theo của Canada sẽ được tổ chức trước ngày 20/10/2025.
Trung Quốc là đối tác thương mại lớn thứ hai của Canada, sau Mỹ. Canada đã xuất khẩu hàng hóa trị giá 47 tỷ USD sang nền kinh tế lớn thứ hai thế giới trong năm 2024, theo dữ liệu hải quan Trung Quốc.
Trung Quốc cũng là thị trường xuất khẩu thịt lợn quan trọng thứ ba của Canada. Đây là các sản phẩm mà Canada không có thị trường thay thế, Cam Dahl, Tổng giám đốc của Hội đồng Thịt lợn Manitoba cho biết.
"Những thứ chúng tôi xuất khẩu sang Trung Quốc là những bộ phận của động vật khó tìm được thị trường mới, ví dụ như thủ lợn", ông nói. "Chúng tôi không thể chuyển container xuất khẩu cho Trung Quốc đến Mexico".
Trung Quốc là thị trường hạt cải số hai của Canada, Chris Davison, chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của Hội đồng Cải dầu Canada cho biết.
"Chắc chắn, mức thuế quan đang được nói đến ở đây là mức sẽ dẫn đến hoạt động thương mại bị dừng lại... Các tác động sẽ có thể thấy được trên tất cả các ngành", ông cho biết, đồng thời nói thêm rằng ông hy vọng chính phủ sẽ có động thái hỗ trợ tài chính.
"Thành thật mà nói, tôi không hiểu tại sao họ lại làm điều này. Tôi hy vọng Bắc Kinh sẽ tận dụng cuộc bầu cử và sự thay đổi lãnh đạo Canada như một cơ hội để thiết lập lại quan hệ như họ đã từng làm với Australia", Even Pay, nhà phân tích nông nghiệp tại công ty tư vấn Trivium China cho biết.
Trung Quốc vào năm 2020 đã đưa ra hàng loạt thuế quan, lệnh cấm và các hạn chế khác đối với các mặt hàng xuất khẩu quan trọng của Australia, bao gồm lúa mạch, rượu vang, thịt bò, than, tôm hùm và gỗ để trả đũa Canberra kêu gọi điều tra nguồn gốc Covid-19.
Bắc Kinh đã bắt đầu dỡ bỏ các lệnh cấm vào năm 2023, một năm sau khi Thủ tướng Australia Anthony Albanese đánh bại ông Scott Morrison, người đã kêu gọi điều tra Trung Quốc.
