Sáng qua 10/10, Hội đồng Giải thưởng Hội Nhà văn Hà Nội đã trao Giải thưởng Hội Nhà văn Hà Nội năm 2012. Cả 4 hạng mục thường niên của Giải thưởng đều có tác phẩm được trao giải. Năm nay, có thêm giải Thành tựu. 
Nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên
Phóng viên NNVN đã có cuộc trao đổi với Nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên, Chủ tịch Hội Nhà văn Hà Nội, Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng Văn học 2012 của Hội Nhà văn Hà Nội.
Được biết, Giải thưởng năm nay nhận được sự đồng thuận cao từ Hội đồng Chung khảo (HĐCK). Ở các hạng mục giải như: Thơ, Văn xuôi, Lý luận Phê bình, Dịch thuật, Thành tựu… đều đạt số phiếu 9/9, có một giải 8/9. Ông có thể cho biết vì sao có sự đồng thuận này?
Đúng là có sự đồng thuận cao ở HĐCK nhưng sự đồng thuận này đạt tới sau quá trình tranh luận, trao đổi và lựa chọn rất kỹ càng, và không phải không có những khó khăn, thử thách đối với HĐCK khi quyết định trao giải thưởng.
Ví dụ, HĐCK chỉ nhận được một tác phẩm thơ “Buổi câu hờ hững” của Nguyễn Bình Phương và tuyển tập thơ “Xem đêm” của Phùng Cung ở hạng mục Thành tựu trọn đời.
Hội đồng Thơ phải cân nhắc nhiều, vì từ 1/7/2011 đến 30/6/2012 có nhiều tập thơ được giới thiệu, xem xét và kết quả là có 8 tập thơ được Hội đồng đưa ra xem xét để bỏ phiếu như: "Buổi câu hờ hững" (Nguyễn Bình Phương), "Xóa đi và không xóa" (Hoàng Việt Hằng), "Mảnh, mảnh, mảnh" (Lê Anh Hoài), "Ngả vào giữa nguyên khôi" (Nguyễn Thị Ngọc Hà), "Đối diện" (Lê Thanh Ứng), "Giữa yêu và..." (Bùi Văn Kha), "Sợ buồn khẽ rụng" (Thủy Hướng Dương), "Những bông hoa đang thiền" (Bình Nguyên Trang).
Từ 8 tập thơ này, Hội đồng đã phân tích, đánh giá và bỏ phiếu bầu chọn. Chỉ có tập thơ "Buổi câu hờ hững" của Nguyễn Bình Phương đạt yêu cầu, và được HĐCK chọn trao giải thưởng Thơ hằng năm.
Ở hạng mục Thành tựu trọn đời có "Xem đêm" (Phùng Cung) và "Tuyển thơ" (Tạ Hữu Yên). Quả thực mỗi người một vẻ, sau khi bỏ phiếu, "Xem đêm" đã được Hội đồng lựa chọn cho hạng mục này.
Có thể nói tập thơ "Buổi câu hờ hững" của Nguyễn Bình Phương là một sự tìm tòi, sáng tạo mới của một tác giả tương đối trẻ. Hay như "Xem đêm", các thành viên HĐCK đều có chung nhận xét, đó là lưu lại dấu ấn cuộc đời con người chìm nổi, nhưng có cái nhìn rất nhân hậu, bình tĩnh, bản lĩnh. Và đây là yếu tố rất quan trọng mà thơ ca cần mang lại cho bạn đọc.
Trao giải cho các tác giả
Vì sao Hội đồng lại có đồng thuận cao khi trao cho dịch giả Dương Tường giải thưởng dịch thuật với tiểu thuyết "Lolita"- tác phẩm dịch gây nhiều tranh cãi trong thời gian qua?
"Lolita - bản dịch một tác phẩm thuộc hàng nổi tiếng nhất, gây tranh cãi nhất của văn học thế giới thế kỷ XX và cũng là một tác phẩm khó dịch nhất.
Dịch giả Dương Tường đã có một sự nghiệp dịch thuật to lớn, đã có nhiều thành công trong lĩnh vực này nhưng ông đã phải dành 2 năm liền cho cuốn tiểu thuyết lớn của V.Nabokov. Hội đồng nhận định, bản dịch "Lolita" tuy còn một số chỗ gây tranh cãi về cách dịch, cách hiểu văn bản nhưng đây là một bản dịch trực tiếp từ tiếng Anh, công phu, tâm huyết. Có thể coi là tác phẩm dịch “để đời” của dịch giả, đưa lại cho độc giả một kiệt tác của văn chương thế giới ở mức cao nhất có thể.
Không có bản dịch nào là trọn vẹn tuyệt đối theo nghĩa đồng nhất với bản gốc. Bản dịch nào cũng có những sai sót không tránh khỏi, vấn đề là sai đến mức độ nào, sai ở cách dịch hay cách hiểu. Xét tổng thể, bản dịch "Lolita" của Dương Tường là có chất lượng, đáng tin cậy.
Hội Nhà văn Hà Nội trao giải cho tác phẩm dịch này căn cứ vào bản in mới nhất của "Lolita", có sửa chữa của dịch giả, vừa để khẳng định một bản dịch, vừa cho thấy lao động dịch thuật văn học đòi hỏi sự cẩn trọng và nghiêm túc.
| "Tôi phải nói thêm điều này, không có bản dịch nào là trọn vẹn tuyệt đối theo nghĩa đồng nhất với bản gốc. Bao nhiêu bản dịch là bấy nhiêu tác phẩm khác nhau cùng một nguyên bản. Cho nên, chính Dương Tường đã có lần đề nghị mỗi bản dịch phải được đề tên tác giả - dịch giả song song vì đó là bản dịch duy nhất gắn với dịch giả đó, còn khi sang dịch giả khác thì đã là một tác phẩm khác tuy vẫn cùng một tác giả", nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên. |
Xin cảm ơn ông!
