Cánh đồng lúa chất lượng cao, phát thải thấp đầu tiên trên thế giới

Cánh đồng giảm phát thải: đồng bộ kỹ thuật, tối ưu hiệu quả sử dụng phân bón

Ðể có cơ sở nhân rộng Ðề án 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao trong toàn vùng ÐBSCL, Bộ NN-PTNT phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai 7 mô hình thí điểm từ vụ hè thu 2024 tại 5 địa phương gồm: TP Cần Thơ, các tỉnh Sóc Trăng, Trà Vinh, Ðồng Tháp, Kiên Giang.

Và cánh đồng giảm phát thải đầu tiên trong cả nước tại HTX nông nghiệp Tiến Thuận ở ấp H2, xã Thạnh An, huyện Vĩnh Thạnh, TP Cần Thơ, thí điểm quy trình canh tác theo Đề án đã hoàn thành việc thu hoạch.

Với sự hỗ trợ kỹ thuật của các chuyên gia từ Viện Nghiên cứu lúa gạo Quốc tế (IRRI), mô hình đã áp dụng đồng bộ các biện pháp kỹ thuật canh tác tiên tiến. Nổi bật là 3 công nghệ gieo sạ: áp dụng máy sạ hàng, máy sạ hàng kết hợp vùi phân bình thường và máy sạ hàng hiệu ứng hàng biên kết hợp vùi phân.

Sau hơn 3 tháng gieo trồng, mô hình mang lại nhiều kết quả khả quan cho bà con xã viên.

Lượng lúa giống gieo sạ, giảm từ 140kg/ha xuống còn 60kg/ha

Số lần bón phân được kéo giảm từ 3 – 4 lần/vụ xuống còn 2 lần/vụ, -

Năng suất lúa trong mô hình canh tác tăng lên 6,13 - 6,51 tấn/ha, so với canh tác truyền thống chỉ đạt khoảng 5,9 tấn/ha.

Lợi nhuận ròng tăng từ 1,3 – 6,2 triệu đồng/ha.

Mô hình đã giúp giảm lượng phát thải khí nhà kính ra môi trường khoảng 2 - 6 tấn CO2 tương đương/ha.

Ngoài ra còn giúp giảm được lượng nước tưới, rủi ro dịch bệnh, đổ ngã và tổn thất sau thu hoạch.

Những kết quả thiết thực này là nền tảng để ngành nông nghiệp TP Cần Thơ nhân rộng trên toàn bộ vùng diện tích 48.000ha tham gia Ðề án như đã cam kết với Bộ NN-PTNT.

Ông TRẦN THÁI NGHIÊM – Phó Giám đốc Sở NN-PTNT TP Cần Thơ: “Đây là một trong những mô hình áp dụng các giải pháp giảm khí phát thải, chúng tôi cũng đẩy mạnh việc lan tỏa các giải pháp như thu gom rơm rạ và phát triển kinh tế tuần hoàn từ phụ phẩm ngành hàng lúa, vừa giảm ô nhiễm môi trường, đồng thời mở rộng chuỗi giá trị trong ngành hàng lúa, góp phần tạo điều kiện sinh kế, thu nhập cho một bộ phận bà con tham gia chuỗi này”.

TS NGUYỄN VĂN HÙNG - Chuyên gia cao cấp Viện Nghiên cứu lúa quốc tế: “Cây khỏe hơn, lúa đẹp hơn, rõ ràng không bị đổ ngã vụ này. Vụ này đổ ngã rất lớn, mình nhìn bên ngoài đổ ngã rất nhiều mà lúa sạ bằng máy này nhờ sạ khí động nên cắm hạt xuống mặt đất. Đồng thời do có vùi phân cho nên nuôi rễ tốt, lúa cứng hơn, gần như giống lúa cấy…về mặt năng suất thực tế còn cao hơn nữa”.

Cánh đồng giảm phát thải đầu tiên có sự tham gia đồng hành của 3 doanh nghiệp. Công ty máy nông nghiệp Tư Sang cung cấp công nghệ gieo sạ kết hợp với vùi phân. Công ty Cổ phần phân bón Bình Điền cung cấp gói giải pháp kỹ thuật sử dụng phân bón công nghệ mới, chống thất thoát và tăng hiệu quả sử dụng phân bón. Công ty Cổ phần Hoàng Minh Nhật liên kết thu mua toàn bộ sản phẩm của bà con nông dân trong mô hình.

Ông LÊ HẢI TRIỀU – Giám đốc xây dựng vùng trồng lúa sạch Công ty CP Hoàng Minh Nhật: “Những năm gần đây, thị trường chúng tôi đang hướng đến là thị trường nước ngoài khách hàng yêu cầu lượng gạo càng ngày càng cao. Đặc biệt là khâu dư lượng thuốc BVTV. Hiện nay thị trường châu Âu và các thị trường khó tính cần các loại gạo mà dư lượng thuốc BVTV thấp như thế này hiện nay lượng gạo của Việt Nam xuất đi chưa nhiều. Ở nơi đó tiềm năng để mở rộng cho việc bán gạo của Việt Nam ngày càng cao. Sau khi test xong dư lượng nếu đạt chuẩn các thị trường chúng tôi hướng đến thì chúng tôi sẽ cộng thêm 300 đồng/kg”.

Thời điểm bắt đầu triển khai mô hình, xã viên HTX nông nghiệp Tiến Thuận khá hồi hộp, lo lắng năng suất lúa có thể sụt giảm khi lượng giống gieo sạ chỉ còn 60 kg/ha. Tuy nhiên, đến khi lúa được thu hoạch, ai nấy đều rất hài lòng khi tiết giảm nhiều chi phí đầu, vui hơn khi có doanh nghiệp ký hợp đồng bao tiêu.

Ông NGUYỄN CAO KHẢI – Giám đốc HTX nông nghiệp Thuận Tiến, huyện Vĩnh Thạnh, TP Cần Thơ: “Giảm được từ 20 – 30% lượng phân bón so với cách sản xuất truyền thống. Mạnh dạn nếu thay đổi theo cách truyền thống là vùi phân đó là bước đột phá để nhân rộng mô hình cho nông dân”.

Ông TRẦN MINH TÂN - Ấp F1, xã Thạnh An, huyện Vĩnh Thạnh, TP Cần Thơ: “Phân bón sạ vùi này trước mắt thấy cây lúa mập và khả năng sâu bệnh giảm hơn tập quán của bà con nông dân. Sạ vùi sạ 35kg/công trong giai đoạn đầu cây lúa phát triển rất tốt, thời gian sinh trưởng của cây lúa tới 40 – 45 ngày thì số chồi của cây lúa rất mập, đòng có hiệu quả hơn so với tập quán của bà con nông dân”.

Ngoài áp dụng các giải pháp kỹ thuật canh tác lúa phát thải thấp, mô hình đã thúc đẩy hợp tác giữa nông dân với các doanh nghiệp cung cấp vật tư đầu vào và doanh nghiệp thu mua lúa gạo. Hình thành mối liên kết bền chặt và trách nhiệm hơn.

Ðây là những yếu tố cần được lan tỏa ra toàn vùng ÐBSCL để khẳng định Ðề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong định hướng chuyển đổi phương thức canh tác lúa bền vững, phát triển vùng nguyên liệu tập trung quy mô lớn, ổn định chất lượng, hiệu quả và bền vững.