Hoa lan khẳng định vị thế cây trồng chủ lực ở TP.HCM

Hoa lan khẳng định vị thế cây trồng chủ lực ở TP.HCM

20 năm qua, với Chương trình hoa, cây kiểng, cá cảnh của TP.Hồ Chí Minh, hoa lan ở thành phố từ chỗ chỉ có một diện tích nhỏ bé, đã phát triển thành một cây trồng chủ lực với diện tích hàng trăm ha, mang lại giá trị kinh tế cao gấp hàng chục lần cây lúa và giúp cho nhiều hộ nông dân làm giàu hoặc có cuộc sống tốt hơn. Không chỉ đáp ứng được nhu cầu nội địa, hoa lan thành phố đang có tiềm năng để xuất khẩu.

-Không có cây Mokara nào một tỷ bạc cả, và cũng không có cây Mokara nào năm, ba ngàn cả. Khi mà cây Mokara. ngày tết nở hoa, những dịp lễ Tết mình kết cây vô chậu, thì giá trị của nó khoảng 200 đến 250 ngàn một cây. Rồi bình thường nó có rớt giá thì nó 200 ,có rớt nữa thì 170, 180 cho một cây Mokara. Nó không có lên quá cao và không rớt quá thấp. Do đó, người nông dân có thể yên tâm mà canh tác trên mảnh vườn mình nếu mình nắm được kỹ thuật.

-Hồi xưa nói tới hoa lan người ta tưởng là mắc tiền lắm, không chơi được. Sau này họ tiếp cận họ nói cái này cũng bình dân, chơi rất là bền. Mua cây ly chưng thì chừng 1 tuần lễ, trong khi cây làn có thể chơi nhiều năm. Đó là ưu điểm của cây lan Dendro mà đa màu, đa sắc.

-Hoa lan không phải là cây trồng truyền thống ở thành phố Hồ Chí Minh. Vào thời điểm vừa bước sang thế kỷ 21, nông dân thành phố vẫn chủ yếu trồng lúa, trồng rau màu và nhiều loại cây trồng khác.

-Khi ấy, toàn thành phố mới chỉ có 20 ha hoa lan, nằm rải rác ở các quận huyện như Củ Chi, Bình Chánh và Gò Vấp.Tuy diện tích còn rất nhỏ bé, nhưng hoa lan đã mang lại lợi nhuận cho những nông hộ đã mạnh dạn sản xuất loại cây trồng còn rất mới mẻ này.

-Giá trị kinh tế cao trên những diện tích sản xuất nhỏ hẹp, lại đáp ứng được nhu cầu chơi hoa ngày càng tăng của người dân thành phố, hoa lan đã trở thành một trong những ứng viên sáng giá để phát triển nông nghiệp đô thị.

-Chính vì vậy, trong Chương trình mục tiêu phát triển hoa, cây cảnh tại Thành phố Hồ Chí Minh mà Ủy ban nhân dân thành phố ban hành ngày 25 tháng 2 năm 2004, hoa lan được xác định là một trong ba nhóm hoa chủ lực, bên cạnh hoa cao cấp và hoa nền.

-Nhưng vào thời điểm ấy, nông dân thành phố vẫn chỉ quen với cây lúa, cây rau màu. Vì vậy, để nông dân có thể tự tin chuyển sang trồng hoa lan, ngành nông nghiệp đã nhanh chóng nhập cuộc. Hàng loạt mô hình khuyến nông về hoa lan đã được Trung tâm Khuyến nông thành phố tích cực triển khai trong thời gian qua.

-Đây không phải là đối tượng cây trồng truyền thống của người nông dân thành phố. Do vậy, chúng tôi cũng có nhiệm vụ từ cái chuyện tập huấn, xây dựng những mô hình trình diễn. Qua hơn 20 năm, đã có hàng trăm mô hình khuyến nông về lan.

Đặc biệt, khoảng hơn 5 năm nay, chúng tôi đã chuyển giao thành công 200 mô hình lan trên địa bàn TP.HCM và từ đó giúp phát triển gần 100 ha lan để nâng diện tích lan lên 375 ha. Với cái nhiệm vụ như vậy, tôi cho rằng một trong những cái hoạt động thành công của khuyến nông đã giúp cho người nông dân thay đổi được tập quán sản xuất như canh tác lúa qua trồng hoa, đặc biệt là một đối tượng mới hoàn toàn.

-Với những chính sách phù hợp, cùng sự hỗ trợ tích cực của ngành nông nghiệp và hệ thống khuyến nông thành phố, nhiều nông dân ở thành phố Hồ Chí Minh đã thành công khi chuyển từ các loại cây trồng khác sang trồng hoa lan và đã thực sự đổi đời. Ngay cả khi đầu ra của hoa lan bị tác động do ảnh hưởng của khó khăn kinh tế, hoa lan vẫn bán được và thu nhập của người trồng lan vẫn tốt hơn hẳn nhiều loại cây khác.

Trước thì trồng lúa hiệu quả không được cao. Sau có những hộ xung quanh trồng hoa lan, thì thấy phong trào trồng lan có hiệu quả, kinh tế cao, thành ra gia đình tôi chuyển qua trồng hoa lan.

Hoa lan, trước mắt mình đầu tư thì khoảng vốn đầu tư một năm sau mình lấy vốn. Trong quá trình trồng lan, tôi trồng năm 2011 đến nay, thì lợi nhuận gấp mấy lần cây lúa. Trung bình thì lợi nhuận của hoa lan hàng năm, thống kê lại 1.000m2, trừ đi các chi phí lãi từ 70-80 triệu.

- Bên cạnh những hộ trồng lan có diện tích lớn từ trên 1 ha, rất nhiều hộ dù chỉ có vài ngàn mét vuông để trồng lan cũng có thể thu về hàng chục triệu đồng mỗi tháng. Đây là một minh chứng rõ rệt rằng hoa lan thực sự là mộtsản phẩmchủ lực của nông nghiệp đô thị vì giúp nông dân có thu nhập tốt trên một diện tích không lớn.

-.Tôi bắt đầu trồng lan từ năm 2012, đến nay cũng 11 năm. Vườn này hiện tại là khoảng 4 năm, còn vườn tại nhà khởi đầu con mình nhân ra, tự mình trồng rồi mình nhân giống ra mình trồng. Tổng diện tích khoảng 7.000m2, tổng số lượng cây khoảng 30 ngàn cây. Mỗi tuần mình cắt khoảng 20 đến 25 triệu. Hàng tháng dao động từ 60 đến 70 triệu.

-Để diện tích hoa lan ở thành phố đã lên đến hàng trăm hecta như ngày hôm nay, không thể không nhắc tới công tác giống, mà trước hết là sự chủ động của các nhà vườn trong việc tự nhân giống để mở rộng sản xuất và cung ứng cho các vườn khác.

-Đặc biệt, sự vào cuộc tích cực của các cơ sở nuôi cấy mô đã tạo thêm nguồn cây giống lan có chất lượng cho nhu cầu sản xuất hoa lan đang ngày càng mở rộng ở thành phố.

-Hồi xưa đa số giống nuôi cấy mô của Việt Nam và Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng đều nhập khẩu từ Thái Lan. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay, các giống nuôi cấy mô của Trung tâm cũng như của các đơn vị nuôi cấy mô TP.HCM đã đáp ứng được một số nhu của các doanh nghiệp trồng lan.

-Trước đây, khó khăn của nuôi cấy mô là người nông dân ngại chăm sóc cây mô, không biết quy trình kỹ huật chăm sóc cây mô, cho nên mua cây mô về thì người ta cũng lo ngại việc chăm nó lâu. Tuy nhiên, qua một thời gian trồng mà có hướng dẫn kỹ thuật của cán bộ khuyến nông, cán bộ Trung tâm Công nghệ Sinh học cũng như các đơn vị sản xuất giống, đã giúp cho các nhà vườn chăm sóc cây con không còn khó khăn. Cho nên các cây con nuôi cấy mô cũng như các vườn gửi trái để nhân giống sau này phát triển cũng càng nhiều, giúp cho việc trồng lan giảm được giá thành.

-Sau một thời gian dài liên tục phát triển, hoa lan đã khẳng định được vai trò là một cây trồng chủ lực trong định hướng phát triển nông nghiệp đô thị ở Thành phố Hồ Chí Minh. 2 vùng trồng hoa lan chủ lực đã hình thành, mộtở huyện Củ Chi chuyên trồng lan Mokara và một là Bình Chánh với Dendrobium là giống lan chính.

-Ngoài các nông hộ, trang trại, nghề lan ở thành phố đã xuất hiện các mô hình liên kết như tổ hợp tác, hợp tác xã, đã hình thành những doanh nghiệp hoa lan. Các hợp tác xã, doanh nghiệp giúp cho ngành lan từng bước phát triển theo quy mô lớn, qua đó góp phần nâng tầm hoa lan thành phố.

-Trong thời gian vừa qua, công ty của mình đã làm được vườn rất là nhiều, khoảng chừng hơn 3 hecta, thành ra không nhập nữa mà toàn bộ bán hàng trong nước và hàng của mình tự trồng ra.

-Ngày xưa mình phải nhập kể cả những cây có hoa như thế này, qua tới Thái Lan, Đài Loan đóng thùng đưa về, tiền cước không đã rất là cao. Nhưng bây giờ không cần thiết nữa, bây giờ những cây thế này mình nuôi từ cây mô lên. Xu hướng sắp tới nguyện vọng của mình là muốn làm sao để xuất khẩu đi các nước.

- Là một sản phẩm chủ lực, mang đặc trưng của nông nghiệp đô thị, cây hoa lan đã có đóng góp không nhỏ vào tăng trưởng của nông nghiệp thành phố Hồ Chí Minh trong nhiều năm qua.

-Không dừng lại ở đó, hoa lan thành phố vẫn còn tiềm năng phát triển rất lớn, khi nguồn cung hiện tại chưa đáp ứng đủ cho nhu cầu đang ngày càng tăng lên ở thành phố cũng như trên cả nước. Hoa lan thành phố còn có tiềm năng không nhỏ để sẵn sàng xuất ngoại, đem tới một món ăn tinh thần cho cả khách hàng nước ngoài và giúp tạo thêm nguồn thu ngoại tệ cho đất nước.

-Với tiềm năng ấy, ngành nông nghiệp thành phố đã đặt ra mục tiêu phát triển hoa lan đạt 500 ha vào năm 2030, trong đó 70% sản xuất theo công nghệ cao, mỗi năm cung ứng 100 triệu cành và 800 nghìn chậu lan cho thị trường trong nước và xuất khẩu.

-Để đạt những mục tiêu này,ngành nông nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh sẽ tập trung vào những giải pháp quan trọng như đẩy mạnh sản xuất giống, phát triển hoa lan theo hướng công nghệ cao, gắn hoa lan với hoạt động du lịch trải nghiệm, du lịch nông thôn.

-Chúng tôi đang hướng tới tập trung cho ba nhóm vấn đề. Vấn đề thứ nhấtliên quan đến giống thì hiện nay theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Quyết định 773 là đẩy mạnh việc hỗ trợ phát triển giống, đặc biệt nhất là những sản phẩm chủ lực liên quan đến ngành nông nghiệp của thành phố. Cho nên chúng tôi cũng đã đặt ra cái yêu cầu đối với lại hoạt động của các đơn vị nhà nước và cũng như là hỗ trợ cho các phòng thí nghiệm liên quan đến cấy mô là làm sao tập trung cái việc sản xuất giống để đáp ứng được 50 đến 60 % diện tích gieo trồng.

-Bên cạnh đó đó thì chúng tôi cũng đưa ra những giải pháp liên quan đến hỗ trợ về mặt công nghệ. Bởi vì hiện nay chúng tôi nhận thấy rằng phát triển lan theo hướng công nghệ cao chính là một trong những điểm hay và gắn chặt với hoạt động chung của ngành nông nghiệp. Trong khi đó cũng phát triển thêm vấn đề liên quan tới hoạt động trải nghiệm du lịch nông thôn.

-Bên cạnh đó là những giải pháp đưa hoa lan thành phố phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa quy mô lớn, như kích thích đầu tư bằng hỗ trợ lãi vay, kết nối sản xuất tiêu thụ hoa lan theo chuỗi giá trị.

-Các hoạt động xúc tiến thương mại cũng sẽ được đẩy mạnh mà nổi bật là tổ chức Festival về hoa lan, một hoạt động đã được các nghệ nhân, nhà vườn đánh giá cao.

2019 có tham gia Festival hoa lan lần đầu tiên. Festival năm đó thành công mỹ mãn của thành phố cũng như của vườn luôn. Nói chung qua Festival mình có thêm nguồn khách mới, được sử ủng hộ của các nhà phân phối, tạo thêm uy tín cho mình, rồi được nhiều người biết đến.

Sau một thời gian phải tạm dừng do dịch Covid-19,Festival hoa lan lần 2 với chủ đề “Đậm đà hương sắc” đã được Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh giao Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tổ chức vào dịp Lễ 30 tháng 4 năm nay.

-Festival hoa lan sẽ lànơi để ngành nông nghiệp thành phố giới thiệu, quảng bá các chủng loại hoa lan mang lại giá trị kinh tế cao; quy tụ và giới thiệu các giống hoa lan, giống hoa, cây kiểng tiêu biểu, đặc sắc của từng địa phương, kết nối phát triển du lịch với phát triển nông nghiệp đô thị; tạo sân chơi cho các nghệ nhân, nhà vườn.

-Festival hoa lan cũng là một trong những giải pháp mà chúng tôi mong muốn đưa ra để cho các nhà vườn, các hợp tác xã và cũng như cho các doanh nghiệp sản xuất trong ngành hoa lan, từ khâu giống cho tới xây dựng các mô hình sản xuất, các công cụ, các phương tiện, các loại phân bón, các loại vật tư nông nghiệp để có thể hỗ trợ cho ngành hoa lan phát triển và đặc biệt nhất là chúng ta làm sao cóthể hỗ trợ trực tiếp vào phát triển về hoa lan.

-Từ đó tôi nghĩ rằng tạo mọi điều kiện, tạo mọi cơ hội để cho các bà con nông dân mình, các tổ hợp tác, hợp tác xã giới thiệu các sản phẩm của mình, cũng như là kết nối các doanh nghiệp có liên quan trong ngành này để tạo ra một điều kiện, một cơ hội để cho tất cả các bên có thể gắn kết với nhau.Và từ cái việc gắn kết này, sẽ định hình nên chuỗi sản xuất đối với ngành hoa lan. Sự liên kết này sẽ tạo dựng được một ngành lan phát triển.

-Với sự quan tâm của thành phố cùng những giải pháp phù hợp, cây hoa lan đang đứng trước cơ hội phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới để vừa làm giàu cho người nông dân, vừa làm đẹp thêm cho những vùng quê ngoại thành, vừa tạo nên một nét đặc trưng và đóng góp nhiều hơn nữa vào phát triển nông nghiệp cũng như xây dựng nông thôn mới ở Thành phố Hồ Chí Minh.