Ở miền Bắc, vụ đông là một trong những vụ sản xuất chính. Ảnh: Tùng Đinh.
Vụ đông ở các tỉnh phía Bắc là một trong các vụ sản xuất chính với sản phẩm đa dạng, và mang lại thu nhập cao cho người dân. Trong bối cảnh sản xuất lúa và các loại cây trồng khác, trong đó có rau màu chịu thiệt hại nặng nề do tác động của cơn bão số 3 (YAGI) và lũ, lụt sau bão, việc tập trung vào đẩy mạnh sản xuất vụ đông 2024 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự tăng trưởng ngành trồng trọt. Tạo thu nhập cho người dân, đảm bảo nhu cầu tiêu dùng trong nước, xuất khẩu đặc biệt trong dịp tết Nguyên đán của các tỉnh phía Bắc nói riêng và cả nước nói chung.
Trong vụ đông 2024, các tỉnh phía Bắc phấn đấu đạt diện tích khoảng 420.000ha, sản lượng khoảng 5 triệu tấn, giá trị sản xuất đạt khoảng 40 nghìn tỷ đồng. Đảm bảo nhu cầu tiêu dùng của thị trường giữa các loại rau màu ngắn ngày và cây trồng có giá trị kinh tế cao; đẩy mạnh liên kết sản xuất theo chuỗi, theo hợp đồng bao tiêu sản phẩm, đảm bảo đầu ra cho bà con nông dân; mở rộng tối đa diện tích cây trồng còn thời vụ nhằm bù đắp thiệt hại do thiên tai gây ra theo phương châm “nước rút, có đất trống đến đâu gieo trồng đến đó”.
Để đạt được mục tiêu trên, Bộ NN-PTNT đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương từ Thừa Thiên - Huế trở ra và các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ tập trung chỉ đạo, triển khai một số nội dung.
Vừa qua, Thứ trưởng Hoàng Trung cùng các đơn vị trong ngành trao vật tư hỗ trợ sản xuất vụ đông như giống, phân bón cho một số địa phương phía Bắc sau bão số 3. Ảnh: Tùng Đinh.
Linh hoạt từ các địa phương
Bộ NN-PTNT đề nghị, các địa phương xây dựng, triển khai kế hoạch sản xuất vụ đông 2024 linh hoạt, phù hợp với điều kiện cụ thể từng địa phương, loại cây trồng, nguồn lực, gắn với thị trường tiêu thụ sản phẩm.
Đảm bảo đạt mục tiêu toàn diện về quy mô diện tích, năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế, vệ sinh an toàn thực phẩm và đáp ứng cung cầu của thị trường. Kế hoạch sản xuất (nhất là bố trí cơ cấu cây trồng và khung thời vụ) của vụ đông phải phù hợp để không ảnh hưởng tới sản xuất vụ lúa đông xuân 2024-2025.
Song song với kế hoạch là xây dựng, ban hành cơ chế chính sách phù hợp để hỗ trợ nông dân sản xuất; khuyến khích, trợ các doanh nghiệp, HTX tham gia liên kết tổ chức sản xuất, tiêu thụ sản phẩm vụ đông. Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, xúc tiến thương mại để chủ động tiêu thụ sản phẩm cho bà con nông dân.
Với các đơn vị chuyên môn ở địa phương, cần tranh thủ tối đa thời tiết thuận lợi thu hoạch sớm, nhanh và gọn diện tích lúa mùa đã chín theo phương châm “xanh nhà hơn già đồng” để tránh thiệt hại do bão và mưa lũ, đồng thời giải phóng đất sớm để trồng cây vụ đông.
Cùng với đó, bám sát khung thời vụ và diễn biến thời tiết thực tế để điều chỉnh cơ cấu cây trồng phù hợp; đồng thời áp dụng linh hoạt các phương thức làm đất, gieo trồng để tranh thủ thời vụ, mở rộng diện tích cây vụ đông ưa ấm còn thời vụ. Phát triển nhóm cây vụ đông ưa lạnh có lợi thế, có khả năng bảo quản dài và có thị trường tiêu thụ tốt.
Ngoài ra, phải phổ biến và nhân rộng các tiến bộ kỹ thuật, cho hiệu quả kinh tế cao, các mô hình canh tác tiết kiệm, giảm sử dụng vật tư đầu vào để tận dụng thời gian, giảm công lao động và tăng hiệu quả kinh tế; chủ động chỉ đạo quản lý phòng trừ sinh vật gây hại cây trồng vụ đông.
Và tăng cường kiểm soát chất lượng vật tư nông nghiệp đầu vào (giống, phân bón, thuốc BVTV) để đảm bảo số lượng và chất lượng phục vụ sản xuất.
Bão số 3 tàn phá nhiều diện tích, cơ sở sản xuất rau quả ở các tỉnh phía Bắc. Ảnh: Tùng Đinh.
Phối hợp chặt chẽ
Với các cơ quan chuyên môn của Bộ, Cục Trồng trọt được giao nhiệm vụ chỉ đạo các địa phương thu hoạch lúa mùa sớm kịp thời để có đất cho cây vụ đông; hướng dẫn và kiểm tra thời vụ gieo trồng. Phối hợp với các địa phương, đặc biệt với các tỉnh trọng điểm rà soát, xây dựng kế hoạch sản xuất vụ đông đảm bảo thực hiện đúng các mục tiêu về diện tích, sản lượng đã đề ra.
Bên cạnh đó, phối hợp chặt chẽ với Cục Thủy lợi, Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Trung ương bám sát diễn biến của thời tiết để có những biện pháp chỉ đạo kịp thời về tình hình nguồn nước tưới và tiêu nước cho cây trồng vụ đông.
Cục Thủy lợi, cần chủ động xây phương án điều tiết, sử dụng nguồn nước hợp lý; chỉ đạo công tác tưới tiêu, phòng chống mưa bão, úng ngập cây vụ đông theo vùng, khu vực. Phối hợp với Trung tâm Khí tượng thủy văn để nắm bắt tình hình diễn biến thời tiết để tham mưu, chỉ đạo các địa phương thực hiện biện pháp ứng phó hiệu quả với những tình huống thời tiết bất thuận, giảm thiểu tối đa thiệt hại đến cây trồng.
Về phía Cục BVTV, phải chỉ đạo các địa phương tăng cường kiểm tra đồng ruộng, theo dõi chặt chẽ tình hình phát sinh, phát triển của các loài sinh vật gây hại chính, có biện pháp xử lý kịp thời, hiệu quả; Hướng dẫn sử dụng phân bón để đạt hiệu quả cao, đảm bảo tiết kiệm, giảm chi phí đầu vào.
Ngoài ra, đẩy mạnh hướng dẫn, hỗ trợ các địa phương trong công tác cấp mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói cho các đối tượng cây trồng phục vụ cho các thị trường xuất khẩu. Chủ trì, phối hợp với các cơ quan, địa phương liên quan xử lý kịp thời các rào cản kỹ thuật để đảm bảo mở rộng thị trường xuất khẩu sản phẩm vụ đông.
Một số đơn vị khác được giao nhiệm vụ chuyển giao khoa học kỹ thuật, tăng cường chuỗi liên kết trong sản xuất rau vụ đông cũng như kết nối cung cầu, xúc tiến thương mại cho các cây trồng chủ lực trong vụ này.
