Ảnh mang tính minh họa
Thật mừng, khi một lễ hội ở đền Đồng Cuông, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái đã xóa bỏ nghi thức treo cổ trâu đến chết! Đây là một thái độ đúng đắn, bởi lẽ thông tư của Bộ VH-TT&DL cũng đã nêu rõ, các địa phương không tổ chức các lễ hội có nội dung: kích động bạo lực, truyền bá các hành vi tội ác bao gồm những hoạt động trong đó có thể hiện cảnh trái với truyền thống yêu hòa bình và nhân ái của dân tộc VN.
Cụ thể: mô tả cảnh đâm chém, đấm đá, đánh đập tàn bạo; mô tả cảnh rùng rợn, kinh dị; mô tả cảnh thỏa mãn, khoái trá của kẻ gây tội ác; mô tả các hành động tội ác khác.
Để lễ hội không bị biến tướng, Tiến sĩ Lê Thị Minh Lý - Ủy viên Hội đồng Di sản quốc gia TS Lê Thị Minh Lý cho rằng: “Có nhiều lễ hội vốn chỉ mang quy mô rất nhỏ, sau đó được nâng tầm, tổ chức lại và đưa thêm vào các sự kiện khác, làm lu mờ hạt nhân là phần lễ hội của cộng đồng. Vì thế, cần kiểm kê và nhận diện cho được lễ hội nào thật sự cần thiết, thật sự gắn bó mật thiết với người dân để tiến hành gìn giữ và thực hành lễ hội sao cho vừa văn hóa, vừa hiệu quả, tiết kiệm”.
Một trong những chọn lựa của du khách trong tháng giêng chính là đi chùa. Tuy nhiên, cái tâm lý “biết là chẳng có Phật đâu, vẫn lòng thanh thản lại sau lễ chùa” đang có nhiều thay đổi không mấy lành mạnh.
Đi chùa mà khuân vác bao nhiêu lễ vật để cúng bái, thì hành vi ấy làm hoen ố không khí linh thiêng chốn thiền tu. Chưa có quy định nào rõ ràng về tác phong của người thăm viếng, nên ở nhiều nơi thờ tự mà du khách ăn mặc rất lôm côm và có những ngôn từ cực kỳ khiếm nhã.
Ngoài ra, những đồng tiền lẻ cúng dường cũng rất tùy tiện. Nhiều người không bỏ tiền vào hòm công đức mà nhét vào đài sen, nhét vào tượng Phật. Do đó, ngôi chùa càng nổi tiếng càng phải chịu đựng nhiều áp lực từ phía khách thập phương.
Giáo sư Ngô Đức Thịnh nhận định: “Sự hiểu biết của người dân, người quản lý lễ hội chưa đầy đủ vì tâm thức đến với tín ngưỡng, cách thức tiến hành lễ hội phải hoàn chỉnh nếu không nó sẽ loạn chuẩn. Nếu như con người có tri thức về vấn đề gì đó sẽ có cách làm đúng mực. Thực tế hiện nay, nhiều người không biết mình đang đến đình, đền, chùa nào, thờ ai, đến làm gì, cầu gì… Đại đa số đang trong tình trạng lu mờ về sự hiểu biết tín ngưỡng lễ hội bởi vậy sẽ dẫn tới hành động "loạn"!”.
