Nhiều nông dân ở các xã Hàm Giang, Tân Hiệp, Đôn Xuân và Ngãi Xuyên, huyện Trà Cú (Trà Vinh) hiện đang đối mặt với tình trạng nước mặn xâm nhập sâu vào nội đồng, gây thiệt hại nặng cho khoảng 1.884 ha lúa đông xuân; trong đó, có khoảng 1.000 ha bị mất trắng không còn khả năng cứu chữa.
Nông dân Kim Ngọc Xuyên, xã Ngãi Xuyên bức xúc cho biết: Vụ lúa đông xuân 2010- 2011, ông xuống giống được 1,7 ha, lúa hiện đang trong giai đoạn mạ và phát triển rất tốt. Vào những ngày Tết Nguyên đán Tân Mão, lợi dụng con nước ròng ông lấy nước vào đồng ruộng; điều ông không thể ngờ là đã lấy nhầm nguồn nước mặn nên toàn bộ diện tích lúa của ông bị vàng lá, hiện không còn khả năng cứu chữa buộc phải phá bỏ…
Ông Huỳnh Văn Thảo, Phó phòng NN&PTNT huyện Trà Cú cho biết: Nguyên nhân Trà Cú bị nước mặn xâm nhập vào nội đồng làm chết lúa đã được các ngành chức năng kết luận là do cán bộ quản lý công trình ngăn mặn cống đập Cần Chông, tại xã Tân Hoà, huyện Tiểu Cần chủ quan, không kiểm tra độ mặn tại cửa cống trước khi mở cửa cống lấy nước vào phục vụ nuôi cá tra.
Trong khi đó, theo qui định: Khi độ mặn tại cửa cống dao động từ 1-2%o Ban quan lý cống đập Cần Chông chỉ mở 2 trong 8 cửa cống; đến khi nước ròng thì xả toàn bộ 8 cửa cống, đón nguồn nước ngọt từ sông Măng Thít về theo tuyến kênh Trà Ngoa - Tân An cung cấp cho đồng ruộng và đẩy nước mặn ra trở lại… Tuy vậy, thời điểm mở cửa cống lấy nước vào độ mặn tại cửa cống đập Cần Chông lên đến 7-8%o tăng khoảng hơn 4%o so cùng kỳ năm trước, vượt ngưỡng mặn giới hạn đã gây thiệt hại lúa đông xuân.
Cống đập ngăn mặn Cần Chông là một trong những công trình thuỷ lợi lớn ở tỉnh Trà Vinh, gồm 8 cửa cống điều tiết nước bằng bê tông cốt thép, mỗi cửa cống có khẩu độ 10 mét và 1 cầu giao thông bề mặt rộng 5 mét, có trọng tải 18 tấn. Tổng nguồn vốn đầu tư lên đến gần 69 tỷ đồng, từ khoản vay tín dụng của Hiệp hội Phát triển quốc tế (IDA) đầu tư cho Dự án thuỷ lợi Nam Măng Thít. Công trình này có nhiệm vụ ngăn mặn, tiếp ngọt cho khoảng gần 30.000 ha đất sản xuất nông nghiệp của huyện Tiểu Cần và một phần của huyện Trà Cú, Châu Thành và Càng Long. Tuy vậy, do còn nhiều vấn đề bất cập trong công tác quản lý, vận hành… nên nước mặn vẫn tiếp tục lấn sâu vào nội đồng, gây thiệt hại nặng cho người dân ở vùng hưởng lợi.
Theo Trung tâm KTTV Trà Vinh dự báo, trong hai ngày 19 và 20/2/2011 sắp tới độ mặn tại Vàm Trà Vinh có khả năng lên đến 7,5-8,5%o, tại Vàm Cầu Quan từ 7-8%o… Nước mặn có khả năng tiếp tục lấn sâu vào nội đồng khoảng 30-40 km. Đây là vấn đề đáng quan tâm, Công ty TNHH quản lý và khai thác các công trình thủy lợi Trà Vinh cần phân công cán bộ trực ngày đêm, quản lý chặt việc vận hành các cống đập ngăn mặn đầu mối, tránh trường hợp đáng tiếc xảy ra gây thiệt hại cho nông dân. Riêng các địa phương cần triển khai đồng bộ các giải pháp trong việc ngăn mặn, tiếp ngọt bảo vệ diện tích lúa đông xuân và bố trí thời vụ sản xuất một cách thích hợp nhất là vụ lúa hè thu sắp đến.
