Năm 2014 qua đi, ngành điều Việt Nam đã để lại những ấn tượng hết sức tốt đẹp khi lọt vào danh sách những mặt hàng chủ lực có kim ngạch XK đạt trên 2 tỷ USD; còn với người nông dân trồng điều cũng có một năm được mùa, được giá.
Năm 2014, Bộ NN-PTNT cũng đánh giá cao nỗ lực và trách nhiệm của Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas) khi đầu tư dự án ghép cải tạo vườn điều cho người nông dân, mở ra hướng đi mới giúp vực dậy ngành SX điều trong thời gian tới…
Năm kỷ lục của ngành điều
Ông Đặng Hoàng Giang, Phó Chủ tịch Vinacas vui mừng cho biết: Năm 2014 là năm thành công nhất của ngành điều Việt Nam về XK với tổng công suất chế biến đạt 1,2 triệu tấn, bao gồm 500 nghìn tấn điều thô trong nước và 700 nghìn tấn điều thô nhập khẩu; XK trên 300 nghìn tấn nhân điều với kim ngạch XK 2 tỷ USD, cộng thêm các sản phẩm phụ như dầu vỏ hạt điều và các sản phẩm giá trị gia tăng (điều chiên muối, tẩm gia vị, bánh kẹo điều…) thì tổng kim ngạch XK đạt 2,2 tỷ USD.
Hạt điều Việt Nam đã đến trên 50 thị trường khắp thế giới và không phụ thuộc chính vào bất cứ thị trường XK nào. Những quốc gia nhập khẩu nhân điều Việt Nam lớn nhất gồm có Mỹ (30% thị phần), EU (25%), Trung Quốc (20%)…
Với kết quả này, Việt Nam là quốc gia đứng thứ nhất thế giới về XK điều nhân năm thứ 9 liên tiếp, năm thứ 4 liên tiếp đạt giá trị XK trên 1 tỷ USD và đây là năm đầu tiên đạt giá trị XK trên 2 tỷ USD.
Như vậy, năm 2014 điều thuộc nhóm ngành nông sản XK chủ lực của VN, chỉ đứng thứ 4 sau lúa gạo, cao su, cà phê; nhưng theo đánh giá của các chuyên gia ngành nông nghiệp, hàm lượng KH-CN trong chế biến và giá trị gia tăng của sản phẩm điều thì đứng ở vị trí số 1 trong các ngành nông sản.
Năm 2014 cũng chứng kiến Vinacas nỗ lực cùng các địa phương tổ chức hỗ trợ nông dân trồng điều, liên kết SX và XK điều theo Quyết định 62/2013/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
| Hướng tới xây dựng chuỗi ngành hàng bền vững, Vinacas đang tổ chức, vận động các DN tham gia liên kết xây dựng vùng nguyên liệu, hỗ trợ đầu tư, hướng dẫn nông dân SX và bao tiêu sản phẩm. Vinacas cũng đẩy mạnh cung cấp thông tin thị trường cho người SX; đề xuất hình thành “Quỹ bảo hiểm ngành hàng” và lộ trình bắt buộc các DN phải liên kết với vùng nguyên liệu. |
Các hoạt động cụ thể gồm: Triển khai dự án ghép cải tạo vườn điều tại Bình Phước, Đồng Nai; hỗ trợ thuốc trừ sâu phòng trừ dịch bệnh tại Bình Phước; tổ chức Lễ tuyên dương nông dân trồng điều giỏi; tổ chức ký kết ghi nhớ, hợp đồng tiêu thụ sản phẩm…
Tổng lực ghép cải tạo
Chính những thành công vượt bậc của ngành chế biến, XK điều và nỗ lực không mệt mỏi của Vinacas trong việc hỗ trợ nông dân SX hiệu quả hơn, bền vững hơn đã khiến lãnh đạo Bộ NN-PTNT có ý kiến ghi nhận.
Vào tháng 12/2014, đích thân Bộ trưởng Cao Đức Phát đã xuống tận vườn các hộ nông dân tham gia dự án ghép cải tạo vườn điều (do Vinacas thực hiện) tại huyện Bù Gia Mập, Bình Phước để tham quan và tìm hiểu cách làm hay, sáng tạo của bà con nông dân.
Sau đợt thị sát này, Bộ trưởng đã có những chỉ đạo hết sức quyết liệt, nội dung trọng tâm là trong năm 2015 sẽ đưa ra hàng loạt giải pháp để từng bước vực dậy ngành SX điều, đặc biệt là công tác cải tạo vườn. Bộ trưởng khẳng định: “Ghép cải tạo vườn điều là con đường khôn ngoan và hiệu quả nhất hiện nay”.
Thực hiện ý kiến chỉ đạo này, các đơn vị thuộc Bộ NN-PTNT và các địa phương sẽ phối hợp, quyết tâm thực hiện các giải pháp đồng bộ để nâng cao năng suất, chất lượng, mang lại lợi ích cao hơn cho nông dân và góp phần bảo vệ môi trường sinh thái.
Trong đó, giải pháp ghép cải tạo vườn bằng cách hướng dẫn nông dân dùng chính những cây điều năng suất cao trong vườn để thực hiện ghép trẻ hóa là giải pháp tối ưu. Cách làm này không cần đầu tư lớn nhưng giúp rút ngắn quá trình tăng năng suất, chất lượng vườn điều (thay vì tổ chức tái canh tập trung); đồng thời vẫn đảm bảo cho nông dân có nguồn thu đều đặn trong quá trình cải tạo.
Trong quý I/2015, Cục Trồng trọt và Cục BVTV được lãnh đạo Bộ NN-PTNT giao nhiệm vụ phải ban hành “Tiêu chí và quy trình bình chọn cây đầu dòng” và “Quy trình thâm canh, ghép cải tạo vườn điều”. Đồng thời, lãnh đạo Bộ cũng yêu cầu điều chỉnh lại dự án khuyến nông theo định hướng trên nhằm hướng dẫn nông dân ghép cải tạo, trẻ hóa vườn điều nhanh và bền vững.
Dự kiến, trong năm 2015, Vinacas sẽ triển khai khoảng 200 điểm ghép cải tạo vườn điều (100 điểm do Bộ NN-PTNT cấp kinh phí và 100 điểm do Vinacas đối ứng nhân thêm). Các mô hình ghép cải tạo này sẽ trở thành hạt nhân tại các vùng trồng điều trọng điểm, thu hút nông dân tham quan, học hỏi kinh nghiệm, từ đó tạo đà triển khai ghéo cải tạo rộng khắp trên cả nước.
