Tượng đài Mẹ VNAH ở Quảng Nam được chọn từ nguyên mẫu Mẹ Thứ
Thông tin Mẹ VNAH Nguyễn Thị Thứ qua đời ngày 10/12 khiến tất thảy ngậm ngùi. Dẫu biết rằng Mẹ đại thọ đến tuổi 107 là xưa nay hiếm, song Mẹ ra đi vào cõi tiên đã để lại cho chúng ta một niềm tiếc thương vô vàn. 
Hình ảnh Mẹ Thứ là kết tinh những phẩm chất cao quý nhất của người phụ nữ Việt Nam, đã đi vào lịch sử đấu tranh chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta như một tượng đài bất diệt cho ngàn năm hậu thế ngưỡng vọng, tôn vinh.
Mẹ Thứ sinh năm 1904, tại xã Điện Thắng, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, Mẹ Thứ có 9 người con ruột, một con rể và một cháu ngoại lần lượt hy sinh. Cuộc đời Mẹ đã trở thành huyền thoại, thành tượng đài của lòng yêu nước, đức hy sinh. Hình ảnh đau thương và anh hùng của Mẹ là nguồn cảm hứng vô tận cho các nhà điêu khắc, các nhạc sĩ, nhà văn, nhà thơ, nghệ sĩ nhiếp ảnh, nhà báo trong cả nước khai thác, sáng tạo nhiều tác phẩm hùng tráng.
Năm 1994, Mẹ Thứ được Chủ tịch nước trao tặng danh hiệu Bà Mẹ VNAH. Tại khu vườn nhà Mẹ Thứ có 5 hầm bí mật, nơi mẹ và con gái đầu là Lê Thị Trị, cũng là Mẹ VNAH, năm nay 87 tuổi, từng nuôi giấu nhiều cán bộ, bộ đội, du kích. Con gái của Mẹ Thứ là Lê Thị Trị cũng được Chủ tịch nước trao tặng danh hiệu Bà Mẹ VNAH.
Chuyện kể rằng, những năm chiến tranh Mẹ Thứ lần lượt tiễn các con lên đường ra mặt trận. Khi con mẹ hi sinh đến người thứ tư, thứ năm, Mẹ lại động viên con thứ sáu, thứ bảy, thứ tám rồi thứ chín lên đường. Chín lần nhận giấy báo tử con ruột, hai lần nhận báo tử con rể và cháu ngoại, tổng cộng 11 con cháu của Mẹ hi sinh vì độc lập tự do cho Tổ quốc.
Có nỗi đau nào lớn hơn nỗi đau mất đi con cháu ruột rà mà người mẹ mang nặng đẻ đau, vậy mà Mẹ Thứ đã 11 lần đau như thế. Trong lần về Quảng Nam cách đây mấy năm, Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh đã đến thăm Mẹ Thứ. Tổng Bí thư xúc động: “Mẹ đã tiếp thêm nghị lực cho chúng con vững bước”. Mẹ Thứ là Bà Mẹ VN anh hùng chịu nhiều hi sinh nhất và cũng là người thọ nhất trong gần một vạn Bà Mẹ VNAH của đất nước. Xin thắp một nén nhang ấp dạ người. Hôm nay Mẹ đã trở về với cát bụi nhưng trái tim của Mẹ Thứ - người mẹ Việt Nam vẫn luôn như ngọc sáng ngời. Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, Thường trực Ban Bí thư Trương Tấn Sang... cùng nhiều đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước đã gửi vòng hoa đến kính viếng, chia buồn. Lễ truy điệu Mẹ Nguyễn Thị Thứ được UBND tỉnh Quảng Nam tổ chức lúc 8h ngày 14/12, di quan lúc 9h cùng ngày. An táng tại Nghĩa trang liệt sĩ huyện Điện Bàn.
Mẹ Thứ đã trở thành biểu tượng của lòng yêu yêu nước, sự hy sinh vô bờ bến cho cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Đặc biệt, Mẹ Thứ vinh dự được chọn làm nguyên mẫu cho công trình tượng đài Mẹ Việt Nam anh hùng - một công trình văn hóa cấp quốc gia, ghi nhớ công ơn của các Bà Mẹ VNAH, được xây dựng tại Núi Cấm, thôn Phú Thạnh, xã Tam Phú, TP Tam Kỳ, Quảng Nam. Nhà điêu khắc Đinh Gia Thắng là người thực hiện công trình này.
Đây cũng là tượng đài Mẹ VNAH lớn nhất nước ta hiện nay, được khởi công vào năm 2007, dự kiến hoàn thành vào năm 2011. Công trình tượng đài bao gồm một công viên tượng đài trong đó có khối tượng đài chính bằng đá, hình cánh cung rộng 78 m, điểm chính giữa là chân dung Mẹ Thứ cao 15,2 m.
