Các đại biểu tham dự Hội thảo sơ kết Kết quả thực hiện Bản tin Thời tiết nông vụ. Ảnh: CIAT.
Cục Trồng trọt cùng Liên minh Đa dạng sinh học Quốc tế và Trung tâm Nông nghiệp Nhiệt đới Quốc tế (CIAT) vừa tổ chức Hội thảo Sơ kết Kết quả thực hiện Bản tin Thời tiết nông vụ vụ hè thu 2023.
Đây là hoạt động trong khuôn khổ Dự án “Sáng kiến về bảo vệ hệ thống lương thực tại các vùng đồng bằng lớn của châu Á để đảm bảo sinh kế và thích ứng với biến đổi khí hậu - Giảm thiểu rủi ro chuỗi giá trị nông nghiệp theo định hướng đồng bằng” (AMD-WP3).
Hội thảo có sự tham dự của 57 đại biểu, trong đó có 40 nam và 17 nữ, là đại diện của Cục Trồng trọt, Sở NN-PTNT, Chi cục Trồng trọt và BVTV, Trung tâm dự báo Khí tượng thủy văn của 13 tỉnh, thành phố ĐBSCL và Đài Khí tượng thủy văn khu vực Nam bộ.
Bản tin Thời tiết nông vụ được xây dựng dựa trên cách tiếp cận do Dự án DeRISK Đông Nam Á thí điểm từ năm 2020 và tiếp tục được kế thừa, cải thiện trong khuôn khổ Dự án AMD. Bản tin đưa ra thông tin dự báo thời tiết và các khuyến nghị canh tác theo mùa, theo tháng hoặc 10 ngày, đồng thời được xây dựng theo hướng huy động sự tham gia của cán bộ nông nghiệp, khuyến nông, khí tượng thủy văn, thủy lợi và người dân.
Trong thời gian triển khai, Cục Trồng trọt đã tổ chức các hoạt động như họp tham vấn và tập huấn kỹ thuật nhằm thúc đẩy áp dụng tiến bộ kỹ thuật về xây dựng bản tin.
Từ chỗ được triển khai tại 1 tỉnh vào năm 2021, bản tin đã tăng lên thành 7 tỉnh vào năm 2022 và hiện nhân rộng tại toàn bộ 13 tỉnh ĐBSCL, với sự tham gia của 54 huyện, 544 xã, với tổng số 557 bản tin đã được phát từ tháng 5 đến tháng 12/2023.
Bản tin Thời tiết nông vụ được phổ biến đến người nông dân qua nhiều nền tảng như nhóm Zalo, loa đài, áp phích, tập huấn và các cuộc họp cộng đồng. Đến hiện tại, 34.906 nông dân đã tham gia các nhóm Zalo và nhận đầy đủ các loại bản tin. Tổng cộng, hơn 200.000 người được hưởng lợi qua các nhóm Zalo và thông qua chia sẻ từ các thành viên nhóm này.
Bà Trần Thị Mỹ Hạnh từ Cục Trồng trọt, chia sẻ: "Việc cung cấp thông tin thời tiết và khuyến cáo đi kèm không chỉ giúp người nông dân quyết định thời điểm và phương pháp canh tác, mà còn giúp họ giảm số lần phun thuốc BVTV, giảm lượng phân bón sử dụng, đồng thời hạn chế thiệt hại do thời tiết và sâu bệnh”.
Một khảo sát độc lập của CIAT tại Tiền Giang cho thấy, việc áp dụng bản tin giúp tăng năng suất và doanh thu từ trồng lúa, với năng suất lúa tăng bình quân 266 kg/ha và doanh thu bình quân 1,83 triệu đồng/ha.
Phía địa phương cũng khẳng định những lợi ích mà bản tin mang lại, như giúp người dân xác định thời điểm xuống giống phù hợp và lập kế hoạch thời vụ hợp lý. Bản tin tháng và 10 ngày cung cấp những khuyến nghị canh tác và cập nhật cụ thể giai đoạn sinh trưởng của cây trồng tương ứng với thời điểm thông báo.
Mặc dù đạt được những thành tựu nhất định, quá trình triển khai Bản tin Thời tiết nông vụ cũng đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức. Các vấn đề chính bao gồm thiếu thông tin dữ liệu đầu vào, năng lực dự báo thời tiết, nguồn nhân lực thực hiện và đặc biệt là thiếu nguồn ngân sách, cơ chế chính sách và hướng dẫn về dịch vụ khí hậu nông nghiệp để triển khai xây dựng và phổ biến bản tin.
Người nông dân đọc áp phích Bản tin Thời tiết nông vụ cho mùa vụ mới.
Đại diện Sở NN-PTNT tỉnh An Giang cho biết, địa phương gặp khó khăn về nguồn lực, cũng như việc giải thích thuật ngữ khí tượng thủy văn cho bà con. Vị này đề xuất có thêm các buổi tập huấn để cải thiện chuyên môn và kỹ năng sản xuất bản tin của các cán bộ kỹ thuật, đồng thời tăng cường hợp tác để bản tin được phổ biến rộng rãi, nhiều người tiếp cận và sử dụng hơn.
Ông Kees Swaans, Trưởng nhóm Hành động Khí hậu của CIAT và ông Lê Thanh Tùng, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt tuyên dương tinh thần xây dựng các Bản tin Thời tiết nông vụ tốt nhất, dựa trên bình chọn của người tham gia. Đây là động lực để các tỉnh tiếp tục phát triển và cải tiến bản tin ngày càng hiệu quả hơn, nhất là với địa phương mới triển khai.
Ngoài việc cung cấp hỗ trợ kỹ thuật và tài chính để cải thiện chất lượng và nhân rộng bản tin, ông Kees Swaans cho rằng việc số hóa sẽ góp phần tối ưu quy trình sản xuất bản tin, tiết kiệm thời gian, nhân lực và chuẩn hóa chất lượng.
“Chúng tôi định hướng đẩy mạnh tương tác hai chiều với người dân trên các nền tảng số, đặc biệt là những nhóm dễ bị tổn thương, hướng tới mục tiêu phổ biến các khuyến nghị nông nghiệp giúp giảm phát thải, nâng cao dinh dưỡng và bảo tồn nông nghiệp đến người nông dân đã và đang hưởng lợi từ dự án. CIAT tin tưởng rằng, với sự hỗ trợ và hợp tác từ các bên liên quan, Bản tin Thời tiết nông vụ sẽ mang lại lợi ích thiết thực, và góp phần vào sự phát triển bền vững của nông nghiệp ĐBSCL”, ông cho biết.
Sáng kiến AMD là Sáng kiến về Bảo vệ Hệ thống Lương thực tại các vùng đồng bằng lớn châu Á, giúp đảm bảo sinh kế và thích ứng với khí hậu, đồng thời hỗ trợ các vùng đồng bằng có khả năng phục hồi một cách toàn diện và hiệu quả.
Hợp phần 3 của AMD “Giảm thiểu rủi ro chuỗi giá trị hướng đến đồng bằng” nhằm mục đích giảm rủi ro khí hậu giữa các hộ sản xuất nhỏ và tạo điều kiện đầu tư vào chuỗi giá trị đồng bằng, thông qua các dịch vụ bổ sung và tư vấn khí hậu kỹ thuật số (DCAS+).
