Ồ ạt xin chuyển mục đích sử dụng rừng
Khu vực phía Bắc bao gồm 31 tỉnh (4 tỉnh vùng Tây Bắc, 13 tỉnh vùng Đông Bắc, 8 tỉnh vùng đồng bằng Sông Hồng và 6 tỉnh vùng Bắc Trung Bộ), có diện tích tự nhiên là 16,78 triệu ha, chiếm 50,70% diện tích toàn quốc; với tổng diện tích có rừng là 8.735.342 ha, chiếm 60,60 % diện tích có rừng cả nước, độ che phủ rừng đạt 49,84%, trong đó: rừng tự nhiên 6.133.904 ha; rừng trồng 2.601.438 ha...
 |
| Thứ trưởng Thường trực Bộ NN-PTNT Hà Công Tuấn: “Không đánh đổi phát triển bằng mọi giá” |
Theo báo cáo của Tổng cục Lâm nghiệp, năm 2018, diện tích rừng bị thiệt hại là 452 ha, giảm 223 ha (33%) so với năm 2017. Điều này cho thấy tình hình vi phạm các quy định của Nhà nước trong lĩnh vực bảo vệ và phát triển rừng thời gian qua giảm mạnh, có sự chuyển biến tích cực ở nhiều địa phương, về cơ bản, rừng đã và đang được quản lý bảo vệ và phát triển; tình trạng phá rừng, khai thác rừng trái phép trên quy mô lớn được kiềm chế, giảm thiệt hại đến tài nguyên rừng và cơ bản đã kiểm soát được các “điểm nóng” phá rừng, khai thác rừng trái phép.
Tuy nhiên, có một vấn đề, theo Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp Nguyễn Quốc Trị thì “nếu như những người làm lâm nghiệp không chú trọng sẽ thực sự là điều đáng báo động”, đó là việc có rất nhiều dự án xin chuyển mục đích sử dụng rừng.
Hiện cả nước có khoảng 45 tỉnh, 3.021 dự án xin chuyển mục đích 122.000 diện tích rừng theo quy định tại Nghị định 71/NĐ-CP. Trong đó khu vực phía Bắc có 29/31 tỉnh đang rà soát báo cáo các dự án đề nghị thực hiện. Thống kê ở khu vực này có tới 2.259 dự án xin chuyển mục đích sử dụng 83.959 ha rừng, trong đó rừng tự nhiên 21.155 ha, rừng trồng 44.013 ha, đất chưa có rừng 9.470 ha, chưa xác định loại rừng 14.118 ha...
Các dự án tương đối đa dạng, trong đó nhóm dự án quốc phòng, an ninh (303 dự án), nhóm dự án công trình công cộng, an sinh xã hội (1.130 dự án), nhóm dự án phát triển kinh tế (826 dự án)...
Trong số này, hiện đã rà soát, báo cáo Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên tại 12 tỉnh, gồm: Điện Biên, Lào Cai, Hà Giang, Vĩnh Phúc, Bắc Kạn, Quảng Ninh, Hải Phòng, Ninh Bình, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Thừa Thiên Huế, với 53 dự án (chiếm 2,3% tổng số dự án)… Diện tích chuyển mục đích đã đề nghị 506 ha (chiếm 0,6 % diện tích so với tổng diện tích đề nghị chuyển mục đích sử dụng rừng của 29 tỉnh), gồm: rừng tự nhiên 450 ha (chiếm 2,8%), rừng trồng 34 ha (chiếm 0,1 %); đất chưa có rừng 21 ha (chiếm 0,2%)...
Đơn cử như ở Nghệ An, trước Chỉ thị 13 – CT/TW ngày 12/1/2017 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, Nghệ An đã chuyển đổi 4.300 ha rừng và đất lâm nghiệp sang mục đích khác. Năm 2017, có 82 dự án chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, trong đó có 31 dự án có ảnh hưởng đến rừng tự nhiên. Năm 2018, tỉnh này tiếp tục rà soát tổng hợp 51 dự án có chuyển đổi mục đích sử dụng rừng và đất lâm nghiệp đã được cấp phép đầu tư nhưng chưa thực hiện giải phóng mặt bằng trước khi Luật Lâm nghiệp có hiệu lực thi hành, trong đó có 19 dự án ảnh hưởng đến rừng tự nhiên.
Chính vì thế, ông Nguyễn Tiến Lâm, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Nghệ An đề xuất Bộ Nn-PTNT, Chính phủ làm rõ điều kiện triển khai nhiều dự án trong tổng số hơn 80 dự án chuyển đổi mục đích sử dụng rừng trên địa bàn tỉnh Nghệ An.
Còn nhiều DN chây ỳ, không trồng rừng thay thế
Trong khi các dự án nhăm nhe chuyển đổi diện tích lớn đất rừng thì những dự án phải trồng rừng thay thế diện tích rừng chuyển sang mục đích khác vẫn còn bộc lộ nhiều vấn đề.
Tổng diện tích chuyển mục đích sử dụng rừng phải trồng rừng thay thế ở các tỉnh phía Bắc là 32.589 ha. Trong đó nhiều nhất là các dự án thủy điện (11.508 ha), các dự án sản xuất kinh doanh (16.065 ha), các dự án công cộng (5.015 ha)...
 |
| Ồ ạt xin chuyển mục đích sử dụng rừng |
Đặc biệt, có 20 dự án xây dựng công trình thủy điện tại 5 tỉnh chưa thực hiện trồng rừng thay thế với tổng diện tích 463,2 ha. Các dự án này có biểu hiện chây ỳ, không chấp hành quy định về trồng rừng thay thế, như: Dự án Thủy điện Nậm Sọi, Dự án Thủy điện Nậm Công, Dự án mặt bằng công trình Thủy điện Sơn La (tỉnh Sơn La), Dự án Thủy điện Hương Điền (tỉnh Thừa Thiên Huế)...
Tương tự là nhóm các dự án phục vụ sản xuất kinh doanh với tổng diện tích chưa trồng rừng thay thế 7.598,1 ha thuộc 410 dự án, tại 16 tỉnh. Trong đó có dự án có biểu hiện chây ỳ, không chấp hành quy định về trồng rừng thay thế, như Công ty Ngọc Thảo (tỉnh Hòa Bình); các tỉnh có diện tích trồng lớn, chậm trồng như: Hà Nam (3.384 ha); Yên Bái (2.383,7 ha); Vĩnh Phúc (304 ha)...
Chính vì vậy, nhiệm vụ năm 2019 của Tổng cục Lâm nghiệp là triển khai hiệu quả Chương trình mục tiêu phát triển Lâm nghiệp bền vững giai đoạn 2016-2020, trong đó tập trung bảo vệ và phát triển bền vững đối với 100% diện tích rừng hiện có; Hoàn thành chỉ tiêu kế hoạch phát triển rừng, kế hoạch trồng rừng thay thế; Quản lý chặt chẽ các dự án chuyển đổi mục đích sử dụng rừng trên toàn quốc, đặc biệt là các dự án chuyển đổi mục đích sử dụng rừng tự nhiên...
Mục tiêu tiếp theo là trồng rừng tập trung 150.000 ha, trong đó: trồng rừng phòng hộ, đặc dụng: 10.000 ha; trồng rừng sản xuất: 140.000 ha; Trồng 30 triệu cây phân tán; Khoanh nuôi tái sinh rừng: 300 nghìn ha/năm...
Thứ trưởng Thường trực Bộ NN-PTNT Hà Công Tuấn khẳng định: “Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ về việc tăng cường kiểm soát rừng tự nhiên, các Bộ, ngành Trung ương và các địa phương đã rà soát các dự án có chuyển đổi rừng. Cả nước có khoảng 3.200 dự án đề nghị chuyển mục đích, Thủ tướng Chính phủ đã xem xét giải quyết nhưng số lượng các dự án được phép chỉ chiếm vài %. Điều này cho thấy nguyên tắc đặt ra là không đánh đổi sự phát triển bằng mọi giá. Chúng ta kiên quyết chỉ cho phép những dự án về QPAN, những dự án phát triển kinh tế xã hội rất đặc biệt, những dự án rất cần thiết, bắt buộc... Khi chuyển mục đích sử dụng rừng phải đảm bảo điều kiện đảm bảo trồng rừng thay thế. Tới đây Luật sẽ qui định, không phải lấy 1 ha rừng trồng thay thế 1 ha mà có thể phải cao hơn, 2-3 ha. Mục đích là để đảm bảo phát triển rừng bền vững”.
