"Giải mã" hiện tượng sốt giá xi măng thế nào?

Đầu cơ, tìm ở đâu?

TCty Công nghiệp xi măng VN thông báo trong 3 tuần đầu tháng 5, bốn nhà máy xi măng phía Bắc đã đưa vào Nam 58.722 tấn xi măng để điều tiết thị trường, nhưng ngày 26/5 giá bán của các đại lý Xi măng Hà Tiên cho cửa hàng vật liệu xây dựng (VLXD) là 87.000đ/bao, cửa hàng bán lẻ 92.000đ/bao.

Sau khi báo chí phản ánh, Bộ Xây dựng cử 2 đoàn thanh tra tình hình xi măng vào Nam, kết cục "có hậu" là tất cả công ty, đại lý đều bán đúng giá niêm yết (Holcim 75.000đ/bao; Fico, Cotec, Lafag 72.000đ/bao, Nghi Sơn 70.000đ/bao), kể cả các cửa hàng VLXD, không nơi nào ghim hàng đầu cơ! Kết quả này chẳng khác kết quả kiểm tra của 2 Bộ NN -PTNT và Công thương sau cơn sốt gạo vừa qua. Vì vậy, giới kinh doanh VLXD hỏi ngược lại “Tất cả đại lý đều gửi hàng trong kho nhà máy, xuất thẳng về công trường hoặc cửa hàng, còn mỗi cửa hàng VLXD chỉ chứa vài bao bán lẻ, thì tìm đâu ra kẻ đầu cơ?!”.

Trao đổi với NNVN, chủ cửa hàng VLXD ở P. Tân Thuận Đông, Q.7, TPHCM cho biết, chị đưa tiền trước cho một đại lý Xi măng Hà Tiên để mua 1.000 bao, nhưng một tuần sau đại lý giao chị 500 bao, thối lại tiền 500 bao. Ông N.M.C - Giám đốc công ty T.L chuyên xây dựng xưởng công nghiệp, mỗi tuần tiêu thụ 2.000 bao xi măng cho biết, ông không hiểu 58.000 bao chở từ miền Bắc vào đang ở đâu, chứ vừa qua ông đặt hàng ở 6 đại lý, không có nơi nào bán đến 200 bao, phải mua lại của đồng nghiệp với giá cao. Ông cũng xác nhận, đại lý không hề có kho chứa, nhà máy là một tổng kho cho đại lý!

"Tiền trao trước, cháo múc sau"

Trước đây khi giá xi măng ổn định, tất cả các Cty xi măng, kể cả “nữ hoàng” Hà Tiên đều bán chịu gối đầu và chiết khấu 10% cho đại lý cấp 1 và nhà thầu lớn, còn khuyến mãi chở miễn phí đến cự ly 50km cách nhà máy. Nhưng bây giờ, nhà máy cam kết không tăng giá, nhưng gần đây không bán cho khách hàng lớn, chỉ bán cho đại lý cấp 1. Đại lý cấp 1 lý giải rằng, do nhà máy không bán chịu, thu tiền ngay và không chiết khấu 10%, nên đại lý không tái chiết khấu 3% cho khách hàng, để buộc khách hàng phải nộp tiền trước cho đại lý một tuần, nhưng đến ngày lại giao không đủ số lượng, hẹn đợt sau mà khách hàng không dám đòi lại tiền thừa, nói chi đến phạt cung ứng thiếu theo hợp đồng!

Ông C cho NNVN biết, cách thức “phân phối kiểu ban phát” như vậy đã tạo tâm lý thị trường hút xi măng. Chưa kể, do không chiết khấu bán sỉ, giá mua của đại lý đã cao hơn giá niêm yết của nhà máy 10%, cộng chi phí quản lý của đại lý, giá bán cho đại lý cấp 2 và khách hàng lớn tăng lên 15- 20%. Do nguồn cung ứng không đủ, người có hàng sang tay qua nhiều tầng nấc, làm đội giá bán lẻ lên, y như “chiêu thức” mua bán dược phẩm nhiều tầng nấc bấy lâu nay! Nhiều người có thâm niên trong nghề xây dựng như ông C. bức xúc đề nghị Bộ Xây dựng đừng quan tâm nhà máy, đại lý có bán đúng giá niêm yết hay không, vì sẽ không thấy đầu cơ, nếu có cũng không khởi tố được! Vì thực chất, tội đầu cơ phải có điều kiện “lợi dụng chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh” theo như Bộ luật Tố tụng hình sự.

"Chống" cách nào cho hiệu quả"

Ông C. đề nghị Thanh tra Thuế vào kiểm kê kho tất cả nhà máy, xem có bao nhiêu hàng của các đại lý, doanh nghiệp nào gửi nhờ; kiểm tra chứng từ các lô hàng gửi nhờ đã mua từ thời điểm nào với giá nào, đã trả hết hay một phần giá trị lô hàng? Nếu mua ở thời điểm giá 55.000đ/bao, bán khách hàng thời điểm 85.000đ/bao thì truy thu thuế thu nhập doanh nghiệp. Nếu chứng từ gian lận thì khởi tố tội trốn thuế. Ông C. so sánh “Nhà phân phối Metro ứng vốn và đặt hàng cho các công ty sản xuất, nên mua được giá ưu đãi và Metro phân phối đến khách hàng với giá sỉ, rẻ hơn giá siêu thị bán lẻ. Trong khi nhà máy và đại lý xi măng thu tiền trước của khách hàng, tức “đi buôn không vốn”, mà không chiết khấu giá sỉ và không cung ứng đủ nguồn hàng trái quy luật kinh tế thị trường”.

Như vậy chỉ còn cách là Bộ Xây dựng và Bộ Tài chính phải vào cuộc “giải mã” chuyện quái lạ này để xem TCty Công nghiệp xi măng VN có vai trò chủ đạo trên thị trường xi măng ra sao, mới mong bình ổn được cán cân cung cầu và giá xi măng!