Bài 2: Cuốc đất, trồng rau và… trả tiền

Trà Quế nằm giữa con sông Đế Võng và đầm rong Trà Quế, nổi tiếng cả trăm năm nay với nhiều sản phẩm rau thơm ngon được trồng trên đất đai màu mỡ và bón bằng loại rau lấy từ sông Cồn Cỏ. Những ngày tháng 9 này, người dân Trà Quế lại càng vui hơn khi TP Hội An (Quảng Nam) tổ chức tour du lịch “Một ngày làm cư dân phố cổ với nghề trồng rau”… 

>> Nông dân làm du lịch

Thực khách mê mẩn với những món ăn từ… rau Trà Quế

Ông Nguyễn Hoang - Chủ nhiệm HTX dịch vụ nông nghiệp Cẩm Hà, phụ trách làng rau Trà Quế cho biết, làng hiện có 220 hộ gia đình làm nghề nông nghiệp, trong đó có gần 200 hộ chuyên trồng rau luân canh, xen canh trên diện tích 40 ha.

Theo ông Hoang, làng rau đã có tới 400 năm tuổi. Từ xưa đến nay, làng rau Trà Quế nổi tiếng vì có trên 20 chủng loại rau ăn lá và rau gia vị, đặc biệt có nhiều loại rau không nơi nào thơm ngon bằng như húng, é, tía tô... Khi trộn lẫn các loại rau vào nhau sẽ hội đủ 5 vị cay, chua, ngọt, đắng, chát.

Nhờ hương vị đặc biệt ấy mà rau Trà Quế đã góp phầnẩ tạo nên các món ăn dân dã chỉ có riêng tại Hội An. Rau hành, ngò thì kết hợp với món gỏi sứa, canh chua; cải bằng, ngổ điếc... dùng để nấu lẩu; rau răm, húng, hành lá dùng trong món hến trộn khoái khẩu ở vùng Cẩm Nam. Còn món mì Quảng thì phải ăn với rau sống Trà Quế mới thấy được cái hương vị rất riêng. Rau xanh Trà Quế trước hết phải “sạch” từ khâu chọn đất và hệ thống nước tưới không bị ô nhiễm. Đất được tăng độ mùn và tơi xốp bằng các loại phân chuồng để hoai, phân vi sinh chế biến từ thảo mục.

Bà Nguyễn Thị Lự, bật mí bí quyết: Cách trồng và chăm sóc truyền thống được người làng rau Trà Quế áp dụng với tiến bộ khoa học kỹ thuật để sản xuất rau sạch theo quy trình khép kín. Nhờ vậy mà không ảnh hưởng đến môi trường, đến người trồng rau và đặc biệt là không ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu dùng.

Với diện tích 20ha chuyên canh, thời gian qua nông dân Trà Quế (TP. Hội An- Quảng Nam) đã ký hợp đồng với Cty Metro VN cung ứng mỗi tuần 1,2 tấn rau sạch các loại. Mỗi năm 1 sào rau sạch ở đây cho tổng thu nhập khoảng 18 triệu đồng, trừ chi phí đầu tư còn lại lãi ròng trên 12 triệu đồng, gấp 10 lần so với làm lúa.  

Khách Tây rất mê tour du lịch độc đáo- “Một ngày làm cư dân phố cổ với nghề trồng rau”

“Một ngày làm cư dân phố cổ với nghề trồng rau” là tên một tour du lịch do Cty Du lịch Hội An tổ chức thu hút khá đông khách nước ngoài tham gia, tạo nên một nét hấp dẫn rất riêng của Trà Quế. Du khách được tự tay mình cuốc đất, trồng rau, gánh nước tưới rau và học chế biến các món ăn từ sản phẩm rau tại làng nghề như những người nông dân thực sự. 

Làng nghề rau truyền thống Trà Quế có cách làm du lịch không giống ai. Trên 30 lao động nông nhàn bắt tay vào làm du lịch. Họ sắm những bộ áo quần nông dân, dép lê, nón lá và dựng những ngôi nhà dành cho du khách nghỉ ngơi. Nếu muốn, du khách sẽ được người làng rau bày cho cách cuốc đất, trồng, tưới nước và chăm bón rau. Nhưng trước khi làm “nông dân”, họ sẽ được “chiêm ngưỡng” thỏa thích các loại rau Trà Quế tại các điểm trưng bày, giới thiệu tại nhà đón khách. Sau khi tắm rửa, nghỉ ngơi, du khách sẽ thưởng thức các món ăn chế biến từ các loại rau xanh đặc hữu Trà Quế và các “món ngon nhớ lâu” của Quảng Nam như bánh đập, bánh vạc, hến trộn, tôm hữu, mì Quảng, cao lầu Hội An...

“Làng rau Trà Quế tuyệt vời. Người dân hiền lành chất phác và rất thân thiện với du khách. Nếu có dịp trở lại Hội An của các bạn, mình sẽ lại ghé thăm Trà Quế” - một du khách quốc tịch Hà Lan cho biết.

Ông Cao Ngọc Đây, người tham gia tổ chức tour du lịch “homestay”, trồng rau ở Trà Quế không chỉ thơm ngon, chất lượng đảm bảo, mà còn phải... đẹp nữa. Những luống diếp cá, xà lách, cải xanh, húng, hành, ngò, tần ô, rau mùi... xanh mơn mởn trên những luống dài tăm tắp thật thích mắt. Du khách đến với Trà Quế cũng bị mê hoặc bởi những luống rau xanh và tấm lòng mến khách của cư dân nơi đây nên đã không ngần ngại tự nguyện làm “nông dân làng rau Trà Quế”. Họ cùng xắn tay áo cuốc đất, trồng rau, tưới nước chăm bón cho rau. Sau một ngày “lao động” vất vả, những “nông dân” này lại thưởng thức các món ẩm thực “đặc sản” của làng nghề truyền thống này. 

Không ít du khách trước khi rời Việt Nam còn ghé lại làng để xem thành quả lao động của mình đã đơm lá xanh như thế nào. Một du khách người Anh đã hồ hởi thốt lên “quá thú vị” vì ông thật sự không bao giờ hình dung mình đến Việt Nam và trở thành người nông dân thực thụ như thế.

Theo thống kê của Trung tâm lữ hành thuộc Cty Du lịch Dịch vụ Hội An, từ năm 2005 đến nay, mỗi năm có hơn 1.000 lượt khách nước ngoài cùng hàng ngàn khách nội địa đến “làm nông dân” tại làng rau này.

Ông Nguyễn Kim Sáu- Chủ tịch UBND xã Trà Quế nhấn mạnh: Trồng rau với người Trà Quế không chỉ đơn thuần là tăng thu nhập mà còn là một thú giải trí, bởi “trồng rau phải có nghệ thuật, trồng như thế nào để luống rau đẹp, các loại rau ngon, tươi, tiếng thơm vang vọng từ đời này sang đời khác”.

Từ khi du lịch Hội An bắt đầu khởi sắc, làng rau cũng phát triển thịnh vượng, không chỉ đáp ứng nhu cầu của các nhà hàng khách sạn trong vùng với doanh thu hàng tỷ đồng mỗi năm mà còn tham gia đáng kể vào các hoạt động du lịch. 

Ông Nguyễn Văn Dũng- Phó chủ tịch UBND TP. Hội An cho biết, từ 2004 đến nay Hội An đã đầu tư 3 tỷ đồng cho làng rau Trà Quế. Bởi đây là một trong những thương hiệu rau có từ ngàn xưa. Đây không phải là vấn đề khai thác mà là giữ gìn văn hóa truyền thống của cha ông để lại”.

Mới đây, Làng rau Trà Quế – Hội An vừa chính thức đăng ký bảo hộ nhãn hiệu độc quyền với Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam qua thương hiệu “Trà Quế – Hội An”. Làng rau này đã được ngành chức năng cấp Giấy chứng nhận rau an toàn cho nhân dân và tập thể. Thạc sĩ Nguyễn Thị Minh Lý- PGĐ Trung tâm chứng nhận phù hợp tiêu chuẩn (Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường chất lượng) nhận xét: Làng rau Trà Quế có ưu điểm về nguồn nước, môi trường, phân bón tự nhiên, cách ly KCN nên đáp ứng các yêu cầu về an toàn chất lượng và du lịch.