Đợt bùng phát dịch lần này có liên quan đến chợ bán buôn thực phẩm Tân Phát Địa, quận Phong Đài, tây nam Bắc Kinh, và đã lan ra 9 trong tổng số 17 quận của thành phố.
Đây là đợt lây nhiễm cộng đồng nội địa đầu tiên trong hai tháng tại Bắc Kinh.
Chợ Tân Phát Địa đã bị đóng cửa từ ngày 13/6. Theo các quan chức y tế địa phương, SAR-CoV-2 được tìm thấy trên đồ dùng của vài người bán hàng tại chợ, trong đó có thớt của người bán cá hồi, làm dấy lên đồn đoán về khả năng loài cá này mang mầm bệnh.
“Hiện tại, rất khó xác định nguồn lây nhiễm tại chợ”, CGTN dẫn lời Wu Zunyou, nhà dịch tễ học trưởng tại Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc (CDC), phát biểu trước Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương (CCDI). “Chúng ta không thể kết luận cá hồi là nguồn lây nhiễm chỉ vì virus Corona được tìm thấy trên thớt của người bán cá”.
Theo Wu, thớt có thể nhiễm virus từ chính chủ hàng cá hoặc khách mua hàng hoặc sản phẩm khác mang mầm bệnh.
Các vật chủ của virus corona chủ yếu là động vật có vú nên cá hồi nhiễm Covid-19 là điều gần như không thể, Cheng Gong, nhà virus học tại Đại học Thanh Hoa, lý giải. Một nghiên cứu của Đại học London cũng cho rằng virus corona không lây qua cá, chim hay bò sát.
“Chợ Tân Phát Địa có lượng lớn người và hàng hóa lưu thông nên rất khó truy ra nguồn gốc virus trong thời gian ngắn”, Wu nói. “Chúng ta cần thu thập thêm mẫu xét nghiệm từ các vị trí khác nhau để xác thực… xét nghiệm những người và sản phẩm liên quan để hiểu bức tranh toàn cảnh”.
Tẩy chay cá hồi
Các siêu thị khắp Bắc Kinh nhanh chóng loại cá hồi khỏi kệ hàng. Thương nhân khắp Trung Quốc tạm dừng nhập khẩu cá hồi, ngay cả khi giới chức y tế Trung Quốc không kết luận loại thực phẩm này là trung gian mang bệnh, dù trên lý thuyết vẫn có thể. Xu hướng tẩy chay cá hồi tại Trung Quốc vẫn diễn ra gần như ngay lập tức.
Zeng Guang, chuyên gia cấp cao tại Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc, khuyến cáo người dân Bắc Kinh không ăn cá hồi sống hay mua hải sản nhập khẩu trong thời gian này.
“Nhu cầu cá hồi giờ là con số 0. Việc vận chuyển dừng hẳn. Nhưng tôi nghĩ xu hướng này sẽ sớm kết thúc mà không để lại hậu quả đáng ngại”, một thương nhân cá hồi tại thành phố Hạ Môn, tỉnh Phúc Kiến, trả lời Australian Financial Review ngày 15/6.
Nhiều nhà hàng phải loại cá hồi khỏi thực đơn. Wei Wei, giám đốc điều hành một chuỗi nhà hàng Nhật Bản cao cấp tại quận Triều Dương, Bắc Kinh, lập tức cảm nhận được tác động từ làn sóng tẩy chay cá hồi.
“Tất cả thực khách đặt chỗ trước đều báo hủy. Doanh thu của chúng tôi gần như về 0”, Wei nói. Cô rất bi quan về tình hình hiện tại dù chuỗi nhà hàng từng vượt qua đợt bùng phát Covid-19 đầu tiên. “Đó là đòn giáng trực tiếp vào các nhà hàng Nhật Bản. Mọi người giờ đây né tránh hải sản tươi sống, không chỉ riêng cá hồi”.
Tại chợ Tam Nguyên Lý (三源里市场), Bắc Kinh, nơi khách nước ngoài thường lui tới, vẫn bán cá hồi bởi chúng không có nguồn gốc từ Tân Phát Địa nhưng doanh số kém và lượng khách đến chợ cuối tuần ít hơn hẳn.
Chính phủ Na Uy ngày 17/6 khẳng định cá hồi của nước này không phải là nguyên nhân dẫn đến đợt bùng phát Covid-19. TDN Finans dẫn lời Bộ trưởng Ngư nghiệp Na Uy Odd Emil Ingebrigtsen cho biết quan chức Trung Quốc, Na Uy đã họp ngày 16/6 và cũng có kết luận tương tự.
Liu Mengyao, nhân viên một trường đại học ở Bắc Kinh, lo cho sức khỏe bản thân vì ăn salad cá hồi tại một nhà hàng Nhật Bản vài ngày trước khi Covid-19 bùng phát tại Tân Phát Địa.
“Tôi sẽ không ăn cá hồi nữa. Tôi không muốn liều mạng”, cô nói.
Các quốc gia xuất khẩu cá hồi lớn nhất sang Trung Quốc như Na Uy, Australia, Chile và Đan Mạch dự kiến chịu ảnh hưởng mạnh nhất từ diễn biến này.
“Chúng tôi không thể xuất lô hàng nào sang Trung Quốc lúc này. Thị trường đó đã đóng cửa”, Regin Jacobsen, giám đốc điều hành công ty cung ứng cá hồi Bakkafrost, trụ sở Oslo, chia sẻ với Reuters.
“Chúng tôi phải dừng mọi hoạt động buôn bán với Trung Quốc và đang chờ tình hình rõ ràng hơn”, Stein Martinsen, giám đốc kinh doanh và tiếp thị tại Norway Royal Salmon, nói.
Nhà chức trách Chile cũng nhanh chóng vào cuộc, mời các quan chức Trung Quốc tham gia thanh tra trực tuyến quy trình vệ sinh tại ba cơ sở chế biến cá hồi ở quốc gia Nam Mỹ này.
“Tôi hy vọng giai đoạn khó khăn hiện tại sẽ sớm kết thúc”, bà Alicia Gallardo, giám đốc Sernapesca, cơ quan dịch vụ ngư nghiệp Chile, nói.
‘Chế độ khẩn cấp thời chiến’
Bắc Kinh phải chuyển sang “chế độ khẩn cấp thời chiến” để kiểm soát Covid-19, theo Chu Junwei, một quan chức địa phương. Nhà chức trách triển khai chiến dịch truy vết tiếp xúc và xét nghiệm quy mô lớn với những người có liên quan đến Tân Phát Địa.
Hàng chục khu dân cư gần Tân Phát Địa bị phong tỏa, hạn chế người bên ngoài ra vào. Quản lý chợ cùng hai quan chức quận Phong Đài bị cách chức vì không làm tròn trách nhiệm phòng dịch. 11 chợ cùng toàn bộ trường học ở Bắc Kinh phải đóng cửa. Hơn 1.200 chuyến bay tại Bắc Kinh bị hủy trong ngày 17/6.
Người dân Bắc Kinh tại các khu vực được coi là “nguy cơ vừa hoặc cao” không được phép rời thành phố, số còn lại phải được xét nghiệm axit nucleic trước khi đến nơi khác. Các tỉnh lân cận khuyến cáo người dân không đến Bắc Kinh. Một số ca nhiễm Covid-19 đã xuất hiện tại tỉnh Liêu Ninh, Hồ Bắc, Tứ Xuyên được cho là có liên quan đến thành phố này.
Dù vậy, giới chuyên gia nhận định Bắc Kinh sẽ không trở thành “Vũ Hán thứ hai”.
