Hạt điều được người dân phơi khô trước tình hình tiêu thụ đang khó khăn.
Vắng người mua hạt điều
Những ngày này huyện Đức Linh – nơi trồng điều nhiều nhất tỉnh Bình Thuận bắt đầu vào mùa thu hoạch rộ. Thế nhưng theo ghi nhận chúng tôi không khí thu hoạch điều của người dân kém nhộn nhịp.
Theo người dân trồng điều ở xã Đức Hạnh, mọi năm thương lái đô xô đi khắp xã thu mua hạt điều cho người dân khi vào mùa. Ấy vậy mà năm nay vắng hẳn, chỉ lác đác vài người thu mua, giá hạt điều cũng thấp.
Cụ thể, hiện giá hạt điều tươi loại 1 dao động 25.000 - 28.000 đồng/kg (tươi). Còn hạt điều loại 2, 3 giá lại thấp hơn từ 3.000-5.000 đ/kg so với loại 1. Trong khi thời điểm năm ngoái giá hạt điều từ 30.000 đ/kg trở lên.
Không chỉ thương lái thu mua hạt điều vắng vẻ, các cơ sở chế biến hạt điều xuất khẩu cũng ảm đạm.
Bà Nguyễn Thị Thu Hằng, một chủ cơ sở hạt điều cho biết: “Gia đình tôi có 2 nhà xưởng chế biến hạt điều với 80 công nhân làm việc. Mỗi ngày nếu tính gia công thôi cũng được 7 tấn hạt điều. Nhưng nay do ít có đơn đặt hàng nên cơ sở đành phải giảm một nửa số lao động và chỉ gia công khoảng 2 tấn hạt điều/ngày”.
Bà Trần Thị Mỹ Trang, Giám đốc Công ty TNHH MTV Năm Trang buồn rầu: “Dịch Covid – 19 đã ảnh hưởng lớn đến việc xuất khẩu hạt điều sang thị trường Trung Quốc. Hiện nay các đơn vị xuất hàng đi Trung Quốc chậm nhận hàng, hoặc nhận cầm chừng nên Công ty cũng không khỏi ảnh hưởng”.
Ông Trương Quang Đến, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Đức Linh cho biết, với diện tích điều gần 10.000 ha, mọi năm, có 60 - 80% sản lượng hạt điều của Đức Linh được gia công, chế biến cho mục đích xuất khẩu. Năm nay, do khâu xuất trở ngại, lượng hạt điều của nông dân bán ra chậm mà giá cũng giảm từ 3.000 - 5.000 đ/kg.
Tháo gỡ
Lâu nay các cơ sở chế biến sản phẩm xuất khẩu từ hạt điều chủ yếu đi thị trường Trung Quốc nên không tránh khỏi rủi ro cao, nếu thị trường này từ chối nhập hàng, hoặc nhập cầm chừng.
Để tháo gỡ, ông Đến cho biết, trước mắt, ngành nông nghiệp vận động các cơ sở tích trữ, xử lý hàng tại các kho thật tốt, tránh mất phẩm cấp. Đồng thời huyện cũng khuyến khích các cơ sở xây dựng các chuỗi liên kết điều bền vững an toàn, hướng tới quy trình HACCP, để đủ tiêu chuẩn xuất khẩu sang các thị trường mới.
Các cơ sở gia công, chế biến hạt điều hiện gặp khó do nhận ít các đơn đặt hàng.
Tuy nhiên theo các doanh nghiệp gia công, chế biến hạt điều xuất khẩu, việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu hạt điều, tránh phụ thuộc quá nhiều vào thị trường Trung Quốc không phải là việc có thể làm xong một sớm một chiều.
Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay đa số các cơ sở kinh doanh gia công, chế biến hạt điều đều hạn chế nguồn lực đầu tư, khó khăn trong tiếp cận vốn vay.
Trong khi đó, để vào được các thị trường khó tính, sản phẩm xuất khẩu ngoài sự an toàn còn bảo đảm các tiêu chuẩn do nước nhập hàng yêu cầu. Điều đó đồng nghĩa với việc nâng cao công nghệ chế biến, trình độ tay nghề của công nhân cũng phải nâng lên.
Từ thực tế câu chuyện quả thanh long mùa dịch Covid - 19 chế biến thành các sản phẩm bánh mì, bánh cuốn, bánh tráng… bán rất chạy thị trường trong nước cho thấy việc quan tâm, xúc tiến thương mại thị trường nội địa vẫn chưa được đầu tư đúng mức.
Hạt điều nằm trong nhóm hạt chứa nhiều protein và một số chất béo rất tốt cho sức khỏe. Với hàm lượng dinh dưỡng cao, hạt điều là nguồn nguyên liệu cần thiết để các cơ sở bánh kẹo làm hương liệu hoặc chế biến thành các sản phẩm có hàm lượng giá trị cao…
Thay vì chỉ chế biến thô, hoặc một số sản phẩm mà hàm lượng giá trị thấp rồi xuất đi Trung Quốc như hiện nay.
Hiện tỉnh Bình Thuận có đến 17.000 ha điều, do đó ngành nông nghiệp tỉnh, các địa phương có diện tích điều cần nghiên cứu thêm liên kết chế biến sản phẩm trong nước hoặc đa dạng hóa các sản phẩm từ hạt điều, mở rộng thị trường nông sản chế biến vốn được xem là tiềm năng.
