Chống ngập lụt tại TP.HCM: Định hướng không gian ngầm, phân vùng chống ngập

Tại kỳ họp lần thứ 15 của HĐND TP.HCM, ông Nguyễn Văn Dũng, Phó Chủ tịch UBND thành phố, đã báo cáo về việc lập đồ án điều chỉnh quy hoạch chung TP.HCM đến năm 2040 và tầm nhìn đến năm 2060. Trong đồ án này, TP.HCM sẽ sử dụng công cụ quy hoạch để giải quyết vấn đề ngập nước và đưa ra định hướng cho phát triển không gian ngầm.

Bà Nguyễn Thị Lệ, Chủ tịch HĐND thành phố, nhận định rằng đồ án nhằm phát triển TP.HCM thành trung tâm giao thương quốc tế của vùng và quốc gia. Đồ án cũng sẽ tạo điều kiện để địa phương thực hiện các giải pháp đồng bộ nhằm giải quyết các vấn đề trong phát triển đô thị như dân số, nhà ở, hạ tầng, giao thông, giáo dục, y tế, môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu và đảm bảo an ninh quốc phòng.

Theo ông Nguyễn Văn Dũng, TP.HCM sẽ tiếp tục kế thừa định hướng Quyết định 1547 của Thủ tướng về phê duyệt quy hoạch thủy lợi chống ngập úng khu vực TP.HCM. Thành phố sẽ phân chia thành 3 vùng chống ngập, bao gồm vùng 1 là toàn bộ TP.HCM ngoài TP. Thủ Đức và huyện Cần Giờ, vùng 2 là TP. Thủ Đức, và vùng 3 là huyện Cần Giờ.

Đối với TP. Thủ Đức và phần còn lại (vùng 1, vùng 2), TP.HCM sẽ bổ sung giải pháp hạ tầng và phân chia vùng ưu tiên đầu tư để phù hợp với ngân sách và đảm bảo khả năng chống ngập thường xuyên do mưa và triều.

Các giải pháp bao gồm lớp bảo vệ với hệ thống đê ngăn triều và lũ từ Bến Súc dọc theo sông Sài Gòn cho đến Đức Hòa và hệ thống 12 cống ngăn triều lớn theo quy hoạch, lớp thích ứng với hệ thống vùng trữ ngập, và lớp giảm thiểu thiệt hại với hệ thống đường bộ và đường thủy có khả năng tiếp cận nhanh vùng sự cố và hệ thống cảnh báo ngập thời gian thực.

Đối với vùng 3 (huyện Cần Giờ), TP.HCM không dự kiến xây dựng đê kè và tôn nền sát bờ sông để tránh co hẹp dòng chảy sông Soài Rạp và sông Lòng Tàu. Thay vào đó, các khu vực phát triển tại huyện Cần Giờ sẽ được khuyến khích ứng dụng giải pháp thích ứng có khả năng sống chung với ngập do triều.

Đối với định hướng quy hoạch không gian ngầm, TP.HCM dự kiến phân vùng thành 3 khu vực. Khu vực khuyến khích xây dựng không gian ngầm sẽ tập trung chủ yếu trong phân vùng đô thị trung tâm (bên trong vành đai 2), nơi tập trung đông dân cư mật độ cao và không còn nhiều quỹ đất để phát triển. Đây cũng là khu vực tập trung của mạng lưới đường sắt đô thị và nhà ga ngầm.

Theo ông Nguyễn Văn Dũng, TP.HCM khuyến khích phát triển không gian ngầm tại các khu vực hạ tầng như nhà ga trung tâm hoặc ga trung chuyển, các trung tâm đô thị để tăng mật độ và tận dụng tối đa giá trị đất đai.

Khu vực xây dựng không gian ngầm có kiểm soát bao gồm các khu quân sự, khu vực tự nhiên sinh thái và khu vực di tích, tôn giáo, văn hóa lịch sử của thành phố. Tuy nhiên, có những khu vực hạn chế phát triển không gian ngầm như gần biển, hành lang thoát nước và khu vực hồ điều tiết. Những nơi này sẽ tăng chi phí xây dựng và bảo dưỡng do nước nhiễm mặn và hành lang thoát nước.

Chức năng sử dụng không gian ngầm được phân chia thành 3 tầng tương ứng với chiều sâu sử dụng. Tầng nông được sử dụng cho các chức năng giao thông tĩnh, đường đi bộ, ga công cộng tích hợp khu thương mại, nút giao khác mức và hệ thống hạ tầng kỹ thuật. Tầng sâu được sử dụng cho các chức năng hệ thống hạ tầng kỹ thuật tập trung, hệ thống giao thông công cộng ngầm và hệ thống đường giao thông ngầm. Tầng rất sâu được sử dụng cho các chức năng hệ thống kỹ thuật liên vùng như đường điện cao thế và hệ thống thoát nước.

TP.HCM đã đưa ra định hướng hình thành các phân vùng để phát triển. Dưới đây là thông tin về các phân vùng đô thị của thành phố: Phân vùng đô thị trung tâm: Bao gồm các quận 1, 3, 4, 5, 6, 8, Bình Thạnh, Phú Nhuận, Tân Bình, Gò Vấp, Bình Tân và một phần quận 12. Tổng diện tích của phân vùng này khoảng 17.000ha, với dân số hiện tại khoảng 4,5 triệu người.

Phân vùng đô thị phía Đông: Bao gồm TP Thủ Đức, với tổng diện tích khoảng 21.000ha và dân số hiện tại khoảng 1,1 triệu người. Phân vùng đô thị phía Bắc - Tây Bắc: Bao gồm huyện Củ Chi, Hóc Môn và một phần quận 12. Tổng diện tích của phân vùng này khoảng 58.500 ha, với dân số hiện tại khoảng 1,4 triệu người. Phân vùng đô thị phía Tây: Gồm chủ yếu huyện Bình Chánh, với tổng diện tích khoảng 23.300ha và dân số hiện tại khoảng 840.000 người.

Phân vùng đô thị phía Nam: Bao gồm quận 7, huyện Nhà Bè, một phần huyện Bình Chánh và toàn bộ huyện Cần Giờ. Tổng diện tích của phân vùng này là 93.300 ha, trong đó có Khu dự trữ sinh quyển Cần Giờ. Dân số hiện tại khoảng 1,2 triệu người. Các phân vùng đô thị này được xác định để phù hợp với mục tiêu phát triển đầu tư lớn, đạt tầm quốc tế và có thể thích ứng với biến đổi khí hậu và các yêu cầu mới.