Tại Hội nghị triển khai xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc diễn ra ngày 12/9, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nói rằng việc xuất khẩu sầu riêng chính ngạch sang Trung Quốc là kết quả của "4 năm vất vả, trăn trở". Ông nhấn mạnh đến việc xây dựng niềm tin cộng đồng trách nhiệm giữa doanh nghiệp với nông dân, dưới sự hỗ trợ của cơ quan quản lý nhà nước để mang lại thương hiệu sầu riêng Việt Nam.
Đáp lại kỳ vọng của Bộ trưởng, ngay ngày hôm sau, nhiều doanh nghiệp đã có những bước chuẩn bị chu đáo cho sự kiện xuất khẩu lô sầu riêng đầu tiên.
Cắt những quả đầu tiên
Sáng 13/9, Công ty TNHH Xuất nhập khẩu trái cây Chánh Thu đã tiến hành thu mua sầu riêng của các thành viên HTX Dịch vụ Nông nghiệp Tân Lập Đông (huyện Krông Búk, tỉnh Đăk Lăk) để chuẩn bị cho lô hàng xuất khẩu đầu tiên sang Trung Quốc.
Các công ty tất bật thu hoạch sầu riêng để chuẩn bị cho lô xuất khẩu đầu tiên sang Trung Quốc. Ảnh: Quang Yên.
Trong đợt đánh giá vừa qua, HTX Dịch vụ Nông nghiệp Tân Lập Đông được Tổng cục Hải quan Trung Quốc cấp 4 mã vùng trồng với diện tích 49,5ha, sản lượng dự kiến 750 - 850 tấn.
Ông Nguyễn Hữu Chiến, Giám đốc HTX Dịch vụ Nông nghiệp Tân Lập Đông cho biết, khi được cấp mã vùng trồng HTX đã liên kết với doanh nghiệp xuất khẩu để tiêu thụ sản phẩm cho bà con. Điều này giúp đầu ra ổn định, đưa giá trị của trái sầu riêng lên cao hơn.
"Năm nay giá cao hơn 40 - 50% so với năm ngoái do HTX đã có sự liên kết với doanh nghiệp để bao tiêu sản phẩm. Đảm bảo cho trái sầu riêng đã có mã vùng đủ điều kiện để xuất khẩu, HTX đang tăng cường quản lý về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và sinh vật gây hại theo yêu cầu phía nước nhập khẩu”, ông Chiến thông tin.
Vị giám đốc cho biết thêm, định hướng của HTX trong thời gian tới là kết hợp với Chi cục Bảo vệ thực vật và Trồng trọt để tổ chức các lớp tập huấn cho nông dân về quy trình canh tác sầu riêng bền vững nhằm nâng cao chất lượng trái sầu riêng. Đặc biệt, các ngành sẽ hướng dẫn cho thành viên HTX thực hiện những công việc gì để đáp ứng tốt các yêu cầu của nước nhập khẩu không chỉ riêng thị trường Trung Quốc.
Hơn 10 ngày nay, bà Nguyễn Thị Hồng Thu, Giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu trái cây Chánh Thu, đã trực tiếp có mặt tại các vườn trồng để ổn định tư tưởng, đưa ra những quy tắc để cùng người dân khắc phục những khó khăn.
Bà Nguyễn Thị Hồng Thu, Giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu trái cây Chánh Thu, trực tiếp có mặt tại vườn để kiểm tra những quả sầu riêng đầu tiên được chọn xuất khẩu. Ảnh: Quang Yên.
Bà Thu đã yêu cầu các nhân viên kỹ thuật chọn, cắt những quả sầu riêng đạt chất lượng xuất khẩu để đảm bảo lô hàng đầu tiên được thuận lợi.
Bà Thu cho biết, trước khi chuẩn bị cho lô hàng xuất khẩu đầu tiên, những vùng trồng mà công ty liên kết với các HTX sẽ được giám sát trước đó 1-2 tuần.
Theo bà Thu, việc này nhằm xác định, phân loại được chất lượng vườn sầu riêng như thế nào. Ngoài ra, các vườn sẽ được test dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Cùng đó, đây là lúc đánh giá lại thời điểm thu hoạch cho người dân, xem vườn nào được cắt trước nhằm đảm bảo quả sầu riêng đủ độ già.
"Những vườn đủ tuổi cắt quả, công ty đã thu hái để phân loại những quả chất lượng nhất cho chuyến hàng đầu tiên. Đây là năm đầu tiên được xuất khẩu chính ngạch nên người dân chưa quen thu mua như thế nào. Trước đây, người dân bán xô nhưng giờ xuất khẩu chính ngạch bắt buộc phải chọn lựa những quả đạt quy chuẩn. Tuy nhiên, để đảm bảo quyền lợi cho người dân, công ty quyết định mua xô cho người dân với giá từ 60.000 - 75.000 đồng/kg”, bà Thu nói.
Theo bà Thu, sau khi thu mua, công ty sẽ tiến hành phân loại, làm sao để cho sản phẩm thật tốt, thật chất lượng khi đưa đi xuất khẩu. Công ty sẽ bắt đầu cắt từ hôm nay đối với những vườn đủ tuổi.
"Khu vực HTX Tân Lập Đông liên kết với công ty được cấp 4 mã vùng trồng với sản lượng từ 600 - 700 tấn. Do đó, dự kiến tại Đăk Lăk công ty sẽ xuất khẩu chính ngạch hàng trăm tấn sầu riêng trong mùa vụ năm nay", bà Thu chia sẻ.
Trọng trách, lo lắng
Giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu trái cây Chánh Thu cho biết thêm, trong ngày đầu tiên, công ty sẽ cho xuất 40 tấn sầu riêng sang thị trường Trung Quốc.
Theo bà Thu, việc xuất khẩu sầu riêng chính ngạch được công ty chuẩn bị từ lâu. Hiện nay, công ty lo lắng nhưng cũng mong đợi thời điểm lịch sử này. Chính vì lo lắng nên công ty tiến hành kiểm soát chặt những vấn đề mà nghị định thư đã quy định.
Sầu riêng được xuất khẩu chính ngạch nên giá tăng, người dân được hưởng lợi. Ảnh: Quang Yên.
“Ngành sầu riêng được công ty triển khai gần 10 năm nay. Năm nào công ty cũng tiến hành xuất khẩu nhưng lần này cảm giác như trách nhiệm rất cao. Hiện nay xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc là sự mong đợi của bà con, khách hàng, chính quyền địa phương. Do đó, doanh nghiệp cố gắng làm chỉn chu, chất lượng, ổn định để cho việc thông quan thuận lợi”, Giám đốc Công ty Chánh Thu nói.
Theo nữ giám đốc, việc xuất khẩu sẽ đánh dấu một bước ngoặt phát triển của ngành sầu riêng nói riêng và ngành nông nghiệp Việt Nam nói chung.
"Trước đến nay nhiều loại trái cây được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc. Nhưng lần xuất khẩu này doanh nghiệp cũng lo lắng vì trọng trách của doanh nghiệp lớn với sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam cho quả sầu riêng. Bởi vì quả sầu riêng có giá trị cao hơn so với những loại trái cây khác. Đây là nhiệm vụ cũng là trọng trách của doanh nghiệp phải mở đường, đi như thế nào, đi cho bền vững và có giá trị”, bà Nguyễn Thị Hồng Thu cho hay.
Ông Lê Minh Tâm, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần thương mại dịch vụ Dũng Thái Sơn, cho biết, hiện việc chuẩn bị cho công hàng đầu tiên xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc đã cơ bản hoàn tất.
Theo ông Tâm, trong đợt đầu tiên công ty đăng ký xuất 10 công tương đương hơn 150 tấn sầu riêng. Hiện công ty đã tổ chức khảo sát những vùng trồng sẽ cắt sầu xuất đi trong đợt đầu tiên.
Xuât khẩu chính ngạch sẽ đánh dấu một bước ngoặc phát triển của ngành sầu riêng nói riêng và ngành nông nghiệp Việt Nam nói chung. Ảnh: Quang Yên.
"Ngày 16/9, công ty sẽ tiến hành cắt quả sơ chế rồi đóng gói theo tiêu chuẩn. Công ty đã hoạt động trong việc xuất khẩu sầu riêng hơn 10 năm nên việc kiểm dịch hàng hóa, chất lượng tại cơ sở đã ổn định. Việc thông quan sẽ được cấp mã kiểm dịch trực tiếp tại buổi lễ. Khi đến cửa khẩu Trung Quốc thì sẽ có đối tác sẽ lo việc Tổng cục Hải quan Trung Quốc cấp giấy kiểm dịch. Đây là cơ hội cho ngành sầu riêng Việt Nam. Việc xuất khẩu chính ngạch sẽ giúp tăng giá trị của ngành sầu riêng Việt Nam. Trong đó người hưởng lợi đầu tiên là nông dân”, ông Tâm chia sẻ.
Ông Vũ Đức Côn, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Đăk Lăk, cho biết, công tác chuẩn bị cho việc xuất khẩu những lô hàng sầu riêng đầu tiên đang được cơ quan chức năng gấp rút chuẩn bị.
Theo ông Côn, việc xuất khẩu lô hàng đầu tiên vô cùng quan trọng. Do đó, những lô hàng đầu tiên sẽ được cơ quan chức năng kiểm tra chặt chẽ tất cả thủ tục.
“Ban đầu chính quyền sẽ tham gia kiểm tra. Đối với những lô hàng sau các doanh nghiệp phải tư tuân thủ những nội dung mà nghị định thư quy định. Đến nay đã có nhiều doanh nghiệp đăng ký xin được xuất khẩu trong lần đầu tiên”, ông Côn thông tin.
Liên quan đến việc kiểm soát các mã vùng trồng, cơ sở đóng gói ông Côn cho biết về phía cơ quan nhà nước chỉ tăng cường tuyên truyền, vận động những người trực tiếp được cấp mã vùng, cơ sở đóng gói.
Theo ông Côn hiện nay ngành nông nghiệp không có lực lượng để kiểm tra việc đánh cắp các mã này.
“Xét về lâu dài chính những người được cấp mã số vùng trồng phải trực tiếp bảo vệ tài sản của mình. Ngoài ra sầu riêng cũng như bao nhiêu mặt hàng khác khi đã ra khỏi vườn thì thuộc tầm kiểm soát của Quản lý thị trường, Tổng cục Hải quan. Ngành nông nghiệp chỉ thông qua mạng lưới của đơn vị nắm bắt được thông tin chứ không có lực lượng kiểm tra và chế tài đối với việc doanh nghiệp đánh cắp mã vùng trồng, mã cơ sở đóng gói của đơn vị khác”, ông Côn nói thêm.
